استفتائات آیت اللّه حاج شیخ لطف الله صافی گلپایگانی

تعریف

اعتکاف، توقّف در مسجد است با این قید که در این توقّف قصد و نیّت تعبّد و بندگی را داشته باشد؛ و احوط آن است که نیّت عبادت دیگری مانند نماز و روزه و... غیر از اعتکاف را نیز ضمیمه نماید.

زمان اعتکاف

در هر زمانی که روزه گرفتن صحیح باشد، اعتکاف نیز صحیح است؛ امّا افضل اوقات اعتکاف، ماه مبارک رمضان و افضل اوقات ماه مبارک رمضان دهه آخر آن می باشد.

شرایط معتکف

عقل

س) آیا اعتکاف کودک ممیّز صحیح است؟

ج. اقوی، صحّت آن است.

نیّت کردن

نیّت

س) آیا در اعتکاف واجب و مستحب، قصد وجوب یا استحباب لازم است؟

ج) لازم نیست.

س) اگر از روی اشتباه، برای اعتکاف واجب، نیّت استحباب نماید یا بالعکس، تکلیف چیست؟

ج) اشکال ندارد.

س) آیا تجدید نیّت در روز سوّم اعتکاف مستحب، لازم است؟

ج) لازم نیست، هر چند احوط است.

س. آیا در اعتکاف، نیازی به قصد نمودن عبادات دیگر (علاوه بر نیّت اعتکاف) هم است؟

ج. بنابر احتیاط باید قصد عبادت دیگری نیز بشود.

زمان نیّت

س. زمان نیّت اعتکاف چه وقتی است؟ آیا اوّل شب می شود نیّت کرد؟

ج. وقت نیّت، قبل از فجر صادق است و اکتفا به نیّت اوّل شب مشکل است مگر این که نیّت اوّل شب تا فجر ادامه داشته باشد.

س. در مراسم اعتکاف باید قبل از اذان صبح در مسجد مستقر باشد. اگر دقایقی بعد از اذان بیاید، اعتکاف چه صورتی دارد؟

ج. باید قبل از طلوع فجر صادق در مسجد باشد.

شرط برگشت از اعتکاف در هنگام نیّت

س. آیا انسان می تواند از آغاز، هنگام نیّت، شرط کند که اگر برایش اتّفاقی افتاد یا مشکلی پیش آمد- مثلاً بگوید اگر هوا سرد شد- اعتکاف را رها می کنم حتی در روز سوّم؟ آیا لازم است اتّفاق یا مشکل خاصّی را در نظر بگیرد یا نیازی نیست؟

ج. جایز است در حین نیّت (نه قبل از آن و نه بعد از شروع در اعتکاف)، شرط رجوع از اعتکاف را در هر وقت که بخواهد حتی در روز سوّم بنماید، حتی بدون عروض هیچ سببی.

س. آیا در اعتکاف نذری، انسان می تواند هنگام خواندن صیغه نذر، شرط کند که اگر مانعی پیش آمد اعتکافم را رها می کنم؟

ج. صحّت اشتراط رجوع از اعتکاف در نذر، محلّ تأمل بلکه محلّ منع است. بلی، نذر اعتکاف مشروط، صحیح است.

س. فرموده اید معتکف مجاز است هنگام نیّت شرط کند «هر وقت خواست» (حتی در روز سوّم) از اعتکاف برگردد. اگر بعد از نیّت حکم شرط خود را ساقط نمود، آیا شرط او ساقط می شود یا خیر؟

ج. شرط رجوع از اعتکاف حتی در روز سوم در حین نیّت، جایز است و اما ظاهر این است که حکم شرط ساقط نمی شود، اگر چه احتیاط در ترتیب