- مشخصات کتاب
- جلد اول
- [مقدمات پژوهش
- [پیشگفتار سید هاشم حسینی بوشهری
- اشاره
- اولین تصنیف در علم اصول:
- اولین کسی که علم اصول را در مقام استنباط بکار گرفت:
- اما مبانی مهمی که ایشان مبتکر آن بوده یا به تبعیّت از بزرگان دیگر اختیار کردهاند،
- اشاره
- 1- موضوع علم اصول:
- 2- تعریف علم اصول:
- 3- ثواب و عقاب در واجب نفسی و غیری:
- 4- ثمره بحث صحیح و اعم:
- 5- اقسام امر:
- 6- انحلال و عدم انحلال خطابات عامّه:
- 7- نفی شرطیت علم و قدرت نسبت به تکلیف:
- 8- مراتب حکم:
- 9- بطلان قاعده «الطبیعة ... لا تنعدم إلّا بانعدام جمیع الأفراد»:
- 10- آیا احکام به طبایع تعلّق میگیرند یا به افراد؟
- 11- «آیا ماهیت استعمال مجازی چیست؟»:
- [پیشگفتار مقررین
- [پیشگفتار مؤلف
- [پیشگفتار سید هاشم حسینی بوشهری
- امر اوّل: مباحثی در ارتباط با علم اصول
- اشاره
- مسأله اوّل موضوع علم
- مسأله دوم ملاک تمایز علوم
- مسأله سوم موضوع علم اصول
- مسأله چهارم تعریف علم اصول
- مسأله پنجم تمایز مسائل اصولی از قواعد فقهی
- امر دوّم: وضع
- اشاره
- مسأله اوّل کیفیت ارتباط بین الفاظ و معانی
- مسأله دوّم واضع چه کسی است؟
- مسأله سوّم حقیقت و ماهیت وضع
- مسأله چهارم تقسیم وضع به اعتبار معنای موضوع له
- مسأله پنجم وضع شخصی و نوعی 154]
- مسأله ششم وضع در حروف 158]
- مسأله هفتم خبر و انشاء
- مسأله هشتم اسماء اشاره و ضمایر
- امر سوّم استعمال مجازی
- امر چهارم اطلاق لفظ و اراده لفظ
- امر پنجم نقش اراده در موضوع له الفاظ
- امر ششم وضع در مرکّبات
- امر هفتم راههای تشخیص معنای حقیقی
- اشاره
- راههای تشخیص معنای حقیقی از مجازی
- اشاره
- راه اوّل (تبادر)
- اشاره
- جهت اوّل: معنای تبادر چیست؟
- جهت دوّم: مورد تبادر کجاست؟
- جهت سوّم: چه اثر و نتیجهای بر تبادر مترتّب است؟
- جهت چهارم: چرا تبادر، علامت حقیقت است؟
- جهت پنجم: آیا در اینکه تبادر علامت حقیقت است، شرطی هم وجود دارد؟
- جهت ششم: آیا عدم تعرّض مرحوم آخوند به اینکه «عدم تبادر، علامت مجاز است» دلیل بر این است که تبادر، فقط در ارتباط با حقیقت مطرح است؟
- راه دوّم برای شناخت معنای حقیقی عدم صحّت سلب (یا صحّت حمل)
- راه سوّم برای شناخت معنای حقیقی اطّراد
- امر هشتم: تعارض احوال
- امر نهم: حقیقت شرعیّه
- [مقدمات پژوهش
- جلد دوم
- امر دهم صحیح و اعمّ
- اشاره
- مقدّمات بحث صحیح و اعمّ
- اشاره
- مقدّمه اوّل: عنوان بحث در صحیح و اعم
- مقدّمه دوّم: معنای صحت و فساد
- مقدّمه سوّم کلّی بودن معنای الفاظ عبادات
- مقدّمه چهارم آیا بین صحت، در مقام تسمیه و استعمال با صحت در مقام خارج فرق وجود دارد؟
- مقدّمه پنجم لزوم و عدم لزوم تصویر جامع
- ثمره نزاع بین صحیحی و اعمی
- [صحیح و اعم در باب عبادات
- صحیح و اعم در باب معاملات
- امر یازدهم اشتراک لفظی
- امر دوازدهم استعمال لفظ مشترک در اکثر از معنا
- امر سیزدهم مشتق
- اشاره
- عنوان بحث
- مقدمات بحث مشتق
- مقدّمه اوّل: آیا بحث مشتق، یک مسأله عقلی است یا لغوی؟
- مقدّمه دوّم کدام یک از عناوین در محلّ بحث داخل و کدامیک خارج است؟
- مقدّمه سوم: اشکال در مورد اسم زمان
- مقدّمه چهارم مواد مشتقات عبارت از چیست؟
- اشاره
- نظریه اوّل و دوم: نظریه بصریین و کوفیین
- نظریه سوم: نظریه محقّقین از متأخّرین
- آیا فعل بر زمان دلالت میکند؟
- آیا هیئات افعال دارای معنای اسمی است یا معنای حرفی؟
- مقدّمه پنجم: اختلاف مبادی مشتقات
- مقدّمه ششم: تحقیق پیرامون معنای مشتق
- مقدّمه هفتم رجوع به اصل در مسأله مشتق
- اقوال در ارتباط با مشتق
- تنبیهات بحث مشتق
- تنبیه اوّل آیا معنای مشتق، بسیط است یا مرکّب؟
- تنبیه دوّم: چه فرقی بین مشتق و مبدأ وجود دارد؟
- تنبیه سوّم: ملاک حمل در قضایای حملیّه چیست؟
- تنبیه چهارم و پنجم: مغایرت و اتحاد بین مبدأ و ذات
- تنبیه ششم
- امر دهم صحیح و اعمّ
- جلد سوم
- مقصد اوّل: اوامر
- مادّه امر (أ، م، ر)
- اشاره
- جهت اوّل: معنای لفظ امر
- جهت دوم آیا علوّ و استعلاء در معنای امر دخالت دارد؟
- جهت سوم: آیا طلبی که مفاد امر است خصوص طلب وجوبی است یا اعم از طلب وجوبی و استحبابی؟[37]
- جهت چهارم: آیا طلبی که معنای امر است، طلب حقیقی است یا طلب انشائی؟
- اشاره
- ماهیت انشاء
- نظریه مرحوم آخوند در ارتباط با طلبی که معنای «أ، م، ر» است
- مقایسه بین طلب و اراده در کلام مرحوم آخوند
- تاریخچه پیدایش اشاعره و معتزله
- اشاره
- اولین مسأله مورد بحث اشاعره و معتزله
- [اقوال چهارگانه در ارتباط با صفت تکلم
- نقد و بررسی اقوال چهارگانه در ارتباط با صفت تکلّم
- ادلّه اشاعره بر وجود کلام نفسی
- کلام حضرت امام خمینی رحمه الله
- آیا بین مسأله «کلام نفسی» و مسأله «اتحاد طلب و اراده» ارتباطی تحقق دارد؟
- جبر و تفویض
- صیغه امر
- بحث اوّل معانی صیغه امر
- بحث دوم: آیا مفاد هیئت افْعَلْ، خصوص بعث و تحریک وجوبی است یا بر اعم از وجوب و استحباب 190] دلالت میکند؟
- جمله خبریه در مقام انشاء
- تعبّدی و توصّلی
- اشاره
- بحث اوّل: تقسیم واجب به تعبدی و توصّلی
- بحث دوم: کیفیت اعتبار قصد قربت در واجب تعبّدی 244]
- اشاره
- ثمره نزاع
- نظریه شیخ انصاری رحمه الله
- معانی قصد قربت
- آیا استحاله اخذ قصد قربت در متعلّق امر، استحاله ذاتی است یا استحاله بالغیر است؟
- ادلّه قائلین به استحاله ذاتی اخذ قصد قربت در متعلّق امر[249]
- ادلّه قائلین به استحاله بالغیر اخذ قصد قربت در متعلّق امر
- آیا شارع میتواند قصد قربت را از راه تعدّد امر، در متعلّق قرار دهد؟
- بحث سوم: شک در تعبدیّت و توصّلیت
- اطلاق صیغه امر و وجوب نفسی، تعیینی و عینی
- امر بعد از حظر یا توهّم حظر
- مرّه و تکرار
- فور و تراخی
- مادّه امر (أ، م، ر)
- مقصد اوّل: اوامر
- جلد چهارم
- [ادامه مقصد اول: اوامر]
- اجزاء
- اشاره
- [مقدمات اجزاء]
- مباحث مربوط به اجزاء
- اشاره
- بخش اوّل از بحث اجزاء
- بخش دوّم از مباحث اجزاء
- اشاره
- 1- اوامر اضطراریّه
- 2- اوامر[71] ظاهریّه
- مقدّمه واجب
- اشاره
- مقدّمات بحث
- مطلب اول: تحریر محلّ نزاع
- آیا مسأله ملازمه در مقدّمه واجب، مسألهای عقلی است یا لفظی؟
- مطلب سوم: آیا مسأله مقدّمه واجب مسألهای فقهی است یا اصولی یا کلامی و یا جزء مبادی احکامیه است؟
- مطلب چهارم: تقسیمات مقدّمه
- اشاره
- تقسیم اول: مقدّمه داخلیه و مقدّمه خارجیه
- تقسیم دوم: مقدّمه عقلیه، شرعیه و عادیه
- تقسیم سوم: مقدّمه وجود، مقدّمه صحت، مقدّمه وجوب و مقدّمه علم
- تقسیم چهارم: مقدّمه مقارنه، مقدّمه متقدّمه و مقدّمه متأخّره
- اشاره
- جهت اوّل: آیا این تقسیم صحیح است یا در مقام تصویر دارای اشکال است؟
- جهت دوّم: پس از پذیرفتن صحّت تقسیم، آیا کدام یک از اقسام مقدّمه داخل در محلّ نزاع و کدامیک خارجند؟[201]
- تقسیمات واجب 205]
- اشاره
- تقسیم اول: واجب مطلق و واجب مشروط
- تقسیم دوم: واجب منجّز و واجب معلّق
- واجب نفسی و واجب غیری
- تقسیم چهارم: واجب اصلی و تبعی 381]
- اشاره
- کلام محقّق اصفهانی رحمه الله در تأیید کلام مرحوم آخوند:
- مطلب ششم: تبعیت وجوب مقدّمه از وجوب ذی المقدّمه در اطلاق و اشتراط
- اشاره
- 1- نظریه مشهور
- 2- نظریه صاحب معالم رحمه الله
- 3- نظریه شیخ انصاری رحمه الله 397]
- 4- نظریه صاحب فصول رحمه الله 409]
- اشاره
- مراد صاحب فصول رحمه الله از مقدّمه موصله چیست؟
- اشاره
- مقام اوّل (مقام ثبوت)
- تفسیری دیگر از کلام صاحب فصول رحمه الله:
- اشاره
- 1- تفسیر محقق حائری رحمه الله از کلام صاحب فصول رحمه الله:
- 2- تفسیر مرحوم محقق عراقی از کلام صاحب فصول رحمه الله:
- مقام دوّم (مقام اثبات)[420]
- اشکال دوّم مرحوم آخوند بر صاحب فصول رحمه الله:
- پاسخ مرحوم آخوند از دلیل صاحب فصول رحمه الله:
- جواب اوّل:
- جواب دوّم:
- ثمره بین قول مشهور و قول صاحب فصول رحمه الله
- اشکال شیخ انصاری رحمه الله بر ترتّب ثمره مذکور:
- تحقیق پیرامون ثمره بین کلام مشهور و کلام صاحب فصول رحمه الله
- مباحث مقدمه واجب
- بحث اول: ثمره فقهی بحث مقدّمه واجب چیست؟
- بحث دوم: در مسأله مقدّمه واجب، آیا اصل عملی چه اقتضایی دارد؟
- بحث سوم: آیا بین وجوب یک شیء و وجوب مقدّمه آن ملازمه وجود دارد؟
- اشاره
- نظریه اوّل: قول به ملازمه
- نظریه دوّم: انکار ملازمه
- نظریه سوّم: تفصیل بین سبب و غیر سبب
- اشکالات دلیل فوق
- نظریه چهارم: تفصیل بین شرایط شرعیه و شرایط عقلیه و عادیه
- بررسی نظریه چهارم:
- اشکالات احتمال دوّم:
- نظریه مرحوم آخوند
- بررسی کلام مرحوم آخوند
- نظریه مرحوم محقّق حائری
- اشکال امام خمینی رحمه الله بر مرحوم حائری:
- اجزاء
- [ادامه مقصد اول: اوامر]
- جلد پنجم
- [ادامه مقصد اول: اوامر]
- [ادامه صیغه امر]
- بحث ضدّ
- مقدّمات بحث
- آیا امر به شیء، مقتضی نهی از ضدّ است؟
- برای اثبات اقتضاء، دو راه مطرح شده است:
- اشاره
- راه اوّل «مسأله مقدمیّت»
- اشاره
- مرحله اوّل: مقدّمیّت عدم یکی از ضدّین برای وجود ضدّ دیگر
- مرحله دوّم: ملازمه بین وجوب ذی المقدّمه و وجوب مقدّمه
- مرحله سوّم: آیا امر به شیء مقتضی نهی از ضدّ عام است؟
- راه دوّم برای اثبات اقتضاء[33] «مسأله ملازمه»
- ثمره بحث در ارتباط با مسأله اقتضاء
- اشاره
- اشکال بر ثمره مذکور:
- تحقیق پیرامون مسأله ترتب
- خلاصه بحث ضدّ
- برای اثبات اقتضاء، دو راه مطرح شده است:
- امر آمر با علم به انتفاء شرط آن
- آیا اوامر و نواهی به طبایع تعلّق میگیرد یا به افراد؟
- تحریر محلّ نزاع:
- اشاره
- چند احتمال وجود دارد
- اشاره
- احتمال اوّل: مقصود از طبایع، ماهیات و حقایق و مقصود از افراد، وجودات طبیعت باشد
- احتمال دوّم: محلّ نزاع این باشد که «آیا اوامر و نواهی به طبایع تعلّق میگیرند یا به افراد؟»
- احتمال سوّم: این است که نزاع را مبتنی بر مسألهای لغوی بدانیم که به تناسب در علم اصول مطرح شده است.
- احتمال چهارم: مادّهای که متعلّق هیئت افعل است،
- احتمال پنجم: مرحوم آخوند فرموده است:
- تحقیقی پیرامون تحریر محلّ نزاع
- تحقیق پیرامون متعلّق احکام
- خلاصه بحث
- تحریر محلّ نزاع:
- نسخ وجوب
- واجب تخییری
- اشاره
- آیا نحوه تعلّق وجوب به اطراف آن 129] چگونه است؟
- اشاره
- قول اوّل: واجب تخییری، سنخی از واجب است که در آن هر دو طرف واجب، متعلّق وجوب قرار گرفتهاند
- قول دوّم: واقعیت واجب تخییری تفاوتی با واجب تعیینی ندارد ولی متعلّق وجوب، در واجب تعیینی، برای ما معلوم است امّا در واجب تخییری، برای ما معلوم نیست
- قول سوّم: در واجب تخییری هر دو طرفْ متعلّق وجوب واقع نشدهاند بلکه «أحد الشیئین لا علی التعیین» به عنوان متعلّق وجوب مطرح است
- قول چهارم: واجب تخییری، همان طرفی است که مکلّف در مقام عمل اختیار میکند.
- قول پنجم: مرحوم آخوند در این زمینه تفصیلی ذکر کرده
- [قول ششم اشکال در مورد واجب تخییری
- قول مختار در مورد واجب تخییری
- تخییر در مورد اقلّ و اکثر
- واجب کفائی
- اشاره
- حقیقت واجب کفائی چیست؟
- آیا مکلّف در واجب کفائی کیست؟
- اشاره
- احتمال اوّل: مکلّف در واجب کفائی، مجموع مکلّفین- من حیث المجموع- میباشند،
- احتمال دوّم: مکلّف در واجب کفائی، «واحد غیر معین از مکلّفین» باشد
- احتمال سوّم: مکلّف در واجب کفائی «واحد مردّد از مکلّفین» باشد.
- احتمال چهارم: مرحوم نائینی معتقد است که مکلّف در واجب کفائی، «صِرف الوجودِ مکلّف» است
- احتمال پنجم:[153] فرق بین واجب عینی و واجب کفائی در ارتباط با مکلّف به است،
- تحقیق در مورد واجب کفائی
- واجب موقّت و غیر موقّت
- آیا قضاء تابع اداء است؟
- بحث ضدّ
- [ادامه صیغه امر]
- مقصد دوّم: نواهی
- اشاره
- آیا متعلّق نواهی امری عدمی است یا وجودی؟
- آیا مطلوب در نواهی «ترک فعل» است یا «کفّ نفس»؟
- ملاک موافقت و مخالفت در باب اوامر و نواهی
- اجتماع امر و نهی
- اشاره
- مقدمات بحث
- مقدّمه اوّل: مراد از کلمه «واحد» در عنوان بحث چیست؟
- مقدّمه دوّم: فرق بین مسأله اجتماع امر و نهی و مسأله این که «آیا نهی متعلّق به عبادت، اقتضای فساد دارد؟»
- مقدّمه سوّم: آیا مسأله اجتماع امر و نهی، مسألهای اصولی است؟
- مقدّمه چهارم آیا بحث اجتماع امر و نهی، بحثی لفظی است؟
- مقدّمه پنجم آیا محلّ نزاع اختصاص به وجوب و حرمت نفسی و تعیینی و عینی دارد یا شامل وجوب و حرمت غیری، تخییری و کفائی هم میشود؟
- مقدّمه ششم آیا اخذ قید «مندوحه» در محلّ نزاع لازم است؟
- مقدّمه هفتم ارتباط مسأله «اجتماع امر و نهی» با مسأله «تعلق اوامر و نواهی به طبایع یا افراد»
- مقدّمه هشتم اعتبار وجود مناط امر و نهی در محلّ اجتماع
- مقدّمه نهم مرحوم آخوند در این مقدّمه پیرامون مقام اثبات بحث میکند
- مقدّمه دهم ثمره نزاع در مسأله اجتماع امر و نهی
- مقدّمه یازدهم آیا نسبت بین دو عنوان محلّ بحث چیست؟
- اقوال در مسأله اجتماع امر و نهی
- اشاره
- نظریه اول: جواز اجتماع امر و نهی
- نظریه دوّم: امتناع اجتماع امر و نهی
- قائلین به امتناع اجتماع امر و نهی نیز راههایی را پیمودهاند
- اشاره
- راه اول: لازمه قول به جواز اجتماع این است که صلاة در دار غصبی، هم مأمور به باشد و هم منهی عنه،
- راه دوم: لازمه قول به جواز اجتماع این است که موجود خارجی واحد، که- به قول شما قائلین به جواز- دارای ترکیب اتحادی است، برای مولا هم محبوبیت و هم مبغوضیت داشته باشد.
- راه سوم برای اثبات امتناع: ممکن است گفته شود: وجود امر، کاشف از مصلحت ملزمه در مأمور به
- تضاد بین احکام تکلیفیه
- قائلین به امتناع اجتماع امر و نهی نیز راههایی را پیمودهاند
- دلیلی دیگر از قائلین به جواز اجتماع امر و نهی 310]
- تبصرهای در ارتباط با عنوان محل نزاع
- تذییل مسأله اجتماع امر و نهی
- آیا نهی از شیء مقتضی فساد آن است؟
- دو نکته در ارتباط با عنوان محلّ نزاع
- مقدّمات بحث
- مقدّمه اوّل: فرق بین مسأله نهی متعلّق به عبادت و مسأله اجتماع امر و نهی
- مقدّمه دوم: آیا مسأله نهی متعلق به عبادات و معاملات، مسألهای اصولی است؟
- مقدّمه سوّم: آیا مسأله نهی متعلّق به عبادات یا معاملات، از مسائل لفظی علم اصول است یا از مسائل عقلی آن؟
- مقدّمه چهارم: آیا عنوان «نهی» در محلّ بحث شامل نهی کراهتی هم میشود؟
- مقدّمه پنجم: آیا نهی غیری داخل در محلّ نزاع است؟
- مقدّمه ششم: آیا نهی میتواند به عبادت تعلّق بگیرد؟
- مقدّمه هفتم: معنای «فساد» چیست؟
- مقدّمه هشتم: اصل عملی در مسأله «آیا نهی دلالت بر فساد میکند؟»
- مقدّمه نهم: اقسام نهی متعلّق به عبادت
- آیا نهی مقتضی فساد منهی عنه است؟
- [ادامه مقصد اول: اوامر]
- جلد ششم
- مقصد سوّم: مفهوم و منطوق
- مقدّمات بحث
- بحث اوّل: مفهوم شرط
- اشاره
- نظر قائلین به ثبوت مفهوم
- تنبیهات بحث مفهوم شرط
- تذییل مفهوم شرط[86]
- بحث دوّم: مفهوم وصف
- بحث سوّم: مفهوم غایت
- بحث چهارم: مفهوم استثناء
- مقصد چهارم: عام و خاص
- اشاره
- تعریف عامّ
- خصوصیات عامّ
- راههای اثبات عموم
- اقسام عام و مطلق
- آیا هر عمومی نیازمند به اطلاق است؟
- الفاظ عموم
- شک در عروض تخصیص زاید، بر عام
- اجمال مخصِّص
- اشاره
- مقام اوّل: شبهه مفهومیّه
- مقام دوّم: شبهه مصداقیّه
- اشاره
- صورت اوّل: شبهه مصداقیه در مورد مخصّص متّصل
- صورت دوّم: شبهه مصداقیّه در مورد مخصّص منفصل
- تنبیهات شبهه مصداقیّه مخصّص
- اشاره
- تنبیه اوّل: شبهه مصداقیّه در مورد عموم و خصوص من وجه
- تنبیه دوّم: احراز مصداق با اصل عملی در شبهات مصداقیه
- تنبیه سوّم: تمسک به اصالة العموم در غیر مورد شکّ در تخصیص
- تنبیه چهارم: دوران امر بین تخصیص و تخصّص
- فحص از مخصِّص
- خطابات شفاهی
- تعقّب عامّ به ضمیری که به بعض افراد عام برمیگردد
- تخصیص عام با مفهوم
- استثنای واقع بعد از جمل متعدّده
- تخصیص عمومات کتاب با خبر واحد
- دوران بین نسخ و تخصیص
- اشاره
- صورت اوّل: خاص مقارن با عام وارد شده باشد
- صورت دوّم خاصّ، بعد از عامّ ولی قبل از فرا رسیدن وقت عمل به عام وارد شده باشد
- صورت سوّم: خاصّ، بعد از فرا رسیدن وقت عمل به عامّ وارد شده باشد
- صورت چهارم: خاصّ، قبل از عامّ و عامّ، قبل از حضور وقت عمل به خاصّ وارد شده باشد
- صورت پنجم خاصّ، قبل از عامّ و عامّ، بعد از حضور وقت عمل به خاصّ وارد شده باشد
- مقصد پنجم: مطلق و مقیّد
- تعریف مطلق
- مصادیق مطلق
- مقدّمات حکمت
- انصراف
- جمع بین مطلق و مقیّد متنافی
- تذییل بحث مطلق و مقیّد
- مجمل و مبیّن
- مقصد سوّم: مفهوم و منطوق
اصول فقه شیعه
مشخصات کتاب
سرشناسه : فاضل موحدی لنکرانی، محمد، - 1310
عنوان و نام پدیدآور : اصول فقه شیعه: درسهای خارج اصول مرجع عالیقدر تشیع حضرت آیه الله العظمی فاضل لنکرانی دام ضله/ تقریر، تحقیق و تنظیم محمود ملکی اصفهانی، سعید ملکی اصفهانی
مشخصات نشر : قم: مرکز فقه الائمه الاطهار علیهم السلام، 1381.
مشخصات ظاهری : ج 6
شابک : 964-7709-02-1(دوره) ؛ 964-7709-03-x(ج. 1) ؛ 964-7709-04-8(ج. )2 ؛ 964-7709-05-6(ج. )3 ؛ 964-7709-06-4(ج. )4 ؛ 964-7709-07-2(ج. )5 ؛ 964-7709-08-0(ج. )6
یادداشت : کتابنامه
عنوان دیگر : درسهای خارج اصول مربع عالیقدر تشیع حضرت... فاضل لنکرانی
موضوع : اصول فقه شیعه
شناسه افزوده : ملکی اصفهانی، محمود، . - 1339
شناسه افزوده : ملکی اصفهانی، سعید، . - 1344
شناسه افزوده : مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)
رده بندی کنگره : BP159/8/ف18الف6 1381
رده بندی دیویی : 297/312
شماره کتابشناسی ملی : م 82-25417
جلد اول
[مقدمات پژوهش
[پیشگفتار سید هاشم حسینی بوشهری
اشاره
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
علم اصول فقه، در بین علوم اسلامی از مقام و منزلتی رفیع برخوردار است و اهمیّت آن بر کسی پوشیده نیست، چون این علم، قواعدی است که برای استنباط احکام شرعی مهیّا شده و تنها علمی است که با این هدف تأسیس شده است. روشن است که دستیابی به احکام شرعی، مقدّمه برای عمل به آنها و تأمین سعادت دنیا و آخرت برای هر انسان است. از این رو بر مجتهد لازم است این قواعد را مورد توجّه قرار داده و به بحث و بررسی پیرامون آنها بپردازد و حدود و ثغور هرکدام را مشخص کرده و در استنباط احکام شرعی از آنها استفاده کند. این قواعد، قبل از این که به صورت علم مستقلی تدوین شود، در کتاب و سنت وجود داشته و در مقام استنباط،