نظامنامه حكومت
مشخصات كتاب:
سرشناسه: مشهدي ، محمد كاظم بن محمد فاضل ، قرن ۱۲ق .
عنوان قراردادي: نهج البلاغه . برگزيده . فرمان مالك اشتر. شرح
عنوان و نام پديدآور: نظامنامه حكومت : شرح و تفسير عهدنامه اميرمومنان (ع )/ تاليف محمدكاظم بن محمدفاضل مشهدي ؛ تحقيق و تصحيح مهدي انصاري .
مشخصات نشر: قم : موسسه انصاريان ، ۱۳۷۳.
مشخصات ظاهري: ۲۲۲ص.
شابك: ۴۰۰۰ ريال (چاپ دوم)
يادداشت: اكتاب حاضر شرح و تفسير فرمان مالك اشتر از نهج البلاغه حضرت علي (ع ) مي باشد.
يادداشت: چاپ دوم : ۱۳۷۵.
يادداشت: كتابنامه : ص . [۲۱۹] - ۲۲۲؛ همچنين به صورت زيرنويس .
عنوان ديگر: شرح و تفسير عهدنامه اميرمومنان (ع ).
موضوع: علي بن ابي طالب (ع )، امام اول ، ۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق .-- سياست
موضوع: علي بن ابي طالب (ع)، امام اول، ۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق. . نهج البلاغه -- نقد و تفسير
موضوع: اسلام و دولت
شناسه افزوده: علي بن ابي طالب (ع )، امام اول ، ۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق .-- نهج البلاغه . برگزيده . فرمان مالك اشتر. شرح
شناسه افزوده: انصاري ، مهدي ، مصحح
شناسه افزوده: علي بن ابي طالب (ع )، امام اول ، ۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق .-- نهج البلاغه . برگزيده . فرمان مالك اشتر. شرح
رده بندي كنگره: BP۳۸/۰۲ /م ۵ ۱۳۷۳
رده بندي ديويي: ۲۹۷/۹۵۱۵
شماره كتابشناسي ملي: م ۷۴-۱۳۳۶
عناوين اصلي كتاب شامل:
پيشگفتار؛ مقدمه؛ وصيت و سفارش علي بن ابيطالب به مالك اشتر؛ امر به تقوا و پرهيزگاري؛ امر به هضم نفس و ترك لذات؛ امر به عبرت گرفتن از ملوك گذشته؛ امر به ذخيره اعمال و نهي از جمع اموال؛ نهي از اطاعت نفس؛ امر به مهرباني با رعايا و برايا؛ امر به عفو و صفح؛ نهي از فصح اموال و انفس مردمان و منع از ندامت عفو و مسرت عقوبت آن؛ نهي از غضب و زود از جا در آمدن؛ بيان صلاح مرض نخوت و غرور؛ امر به عدل و انصاف؛ امر به رعايت عوام الناس؛ مذمت خواص و مدح عوام؛ نهي از عيب جويي و منع از مصاحبت عيب جويان؛ امر به اصلاح ميان مردم و رفع كدورت و كينه ايشان؛ نهي از تفحص احوال مردمان و منع از تصديق غمازان؛ نهي از مشورت با بخيلان؛ نهي از مشورت با جبانان؛ نهي از مشورت با حريص؛ بيان آن كه خصال ذميمه از ضعف يقين است به خداي عز و تعالي؛ بيان صفات وزراء و اركان دولت وارباب مناصب؛ بيان آن كه مقرب ترين وزراء كه باشد؛ امر به مصاحبت اهل ورع و تقوا؛ امر به نهي مردم از خوش آمد گويي و چاپلوسي؛ بيان معاشرت با مردمان و نهي از تسويه ميان خوبان و بدان؛ امر به حسن ظن به رعيت و اطمينان به ايشان و بيان طريق تحصيل آن؛ نهي از تبديل قواعد سالفه و منع از احداث بدع مخترعه؛ امر به مشورت با علماء گرام؛ بيان اصناف و طبقات رعايا و برايا؛ بيان احتياج اصناف ناس به يكديگر؛ وجه احتياج به اهل جزيه و باج و تعيين عمال جهت گرفتن خراج ؛ وجه احتياج به قضات و كاركنان و نويسندگان؛ وجه احتياج به تجار و ارباب حرفه در هر ديار؛ وجه احيتاج به ارباب استحقاق؛ امر به تعيين سردار و بيان اوصاف سپه سالار؛ بيان آن كه مصاحبت چه نحو بايد و همنشيني كه را شايد؛ امر به تفقدات و جزييات و جستجوي آن و نهي از گذشتن كارها به امراء و سرداران؛ بيان آنكه مقرب ترين سرداران كه بايد و تقرب كه را شايد؛ امر به مهرباني با لشكريان بر وفق مقصود؛ امر به تسويه ميان وضيع و شريف در اداي حقوق سپاهيگري؛ امر رجوع به كتاب و سنت در هنگام اشتباه و حيرت؛ بيان طبقه ثانيه از طبقات و تعيين حكام شرع؛ امر به تفقد احوال قضات و توسيع معيشت ايشان؛ امر به جستجوي احكام قضات و تفحص از قضايا؛ امر به توسيع معيشت بر قضات و ترفيه احوال ايشان؛ امر به اعزاز و اكرام قضات؛ تعظيم امر قضات و نهي از سهل انگاري آن؛ بيان صنف ثالث از اصناف و تعيين عمال از اطراف؛ بيان ارجاع اعمال؛ امر به ترفيه احوال و توسيع ارزاق عمال؛ امر به تفحص بر احوال عمال و گماشتن جاسوسان بر ايشان؛ امر به عقوبت عمال بعد از ثبوت خيانت ايشان؛ بيان طبقه اهل و خراج و سلوك با ايشان ؛ امر به تعمير بلاد زياده بر سعي در اخذ خراج؛ امر به تخفيف خراج در مقام احتياج؛ بيان منافع به تخفيف خراج؛ بيان آن كه تخفيف خراج وسيله تحصيل در وقت احتياج است؛ بيان سبب ويراني بلاد و تفرقه عباد؛ بيان طبقه كتاب و نويسندگان و طريق سلوك و آداب ايشان؛ بيان اوصاف كتاب؛ نهي از اعتماد بر حسن ظن و اعتقاد به فراست خود؛ امر به رعايت سبق خدمت و شهرت به خوبي؛ امر به تعيين سركرده از كتاب يا هر سركرده در هر باب؛ بيان وزر و وبال تغافل از كردار عمال؛ ذكر طايفه تجار و كاسبان و سلوك با ايشان؛ بيان احتياج تجار و ضرورات وجود ايشان؛ بيان صفات ذميمه تجار و نهي از احتكار و تاديب ايشان؛ ذكر طبقه عجزه و بيچارگان و مبالغه در مراعات ايشان؛ امر به تفقد اصناف مستحقين اطراف؛ امر به تواضع و فروتني و تقويت ضعيف در معارضه با قوي؛ امر به حلم و بردباري و تحمل تندي و درشتي مستحقين؛ بيان اموري كه عمال بايد خود متوجه شوند؛ نهي از تاخير كارها از وقت آنها؛ امر به صرف افضل اوقات در طاعات و عبادات؛ امر به محافظت صلوات؛ بيان كيفيت امامت؛ نهي از خلوت نشستن ملوك و بيان مفاسد اين وضع سلوك؛ تاكيد در نهي احتجاب و مبالغه در آن باب؛ امر به محافظت مقربان از ظلم و ستم بر زيردستان؛ نهي از تيول دادن به خويشان و اقارب؛ مبالغه در عدالت ميان خلق الله و تسويه قريب و بعيد در احقاق حق؛ امر به عذر خواهي در مقام بدگماني؛ آداب سلوك با دشمنان در باب صلح با ايشان؛ نهي از اعتماد بر صلح دشمنان به خبرداري از حيله ايشان؛ نهي از نقص عهد و پيمان و هتك حرمت؛ مبالغه در باب وفاداري و نهي از بي وفايي و غداري؛ نهي از توريه در عقود و حيله در صيغ عهود؛ امر به صبر در شدايد عهد و پيمان و منع از نقض و بطلان؛ نهي از خون ناحق ريختن؛ نهي از اعجاب و خواهش بستايش خوش آمد گويان؛ نهي از منت بر احسان و باز گفتن آن و منع از خلف وعده؛ در تعجيل و تاخير كارها و امر به عمل آوردن مهمات در اوقات آنها؛ نهي در استيثار و چيزي را مخصوص گردانيدن و از رد مظالم عباد تغافل ورزيدن؛ نهي از عمل به مقتضاي قوت غضبي؛ امر به تبليغ اطوار عدول ملوك ماضي وپيروي سنت نبوي؛ اختتام كلام به دعا؛ پاورقي