- مشخصات كتاب
- [نخبة الدهر (ترجمه)]
- باب دوم درباره كانهاى هفتگانه و سنگهاى با ارزش و آنچه بر خاك برترى دارد. اين باب يازده فصل است.
- اشاره
- فصل يكم درباره كانهاى هفتگانهيى كه ذوب، بسته، روان و كشيده مىشوند و سخن از ماهيّت نهادها و خواصّ آنها و چگونگى پيدايش اين كانها بنا بر آنچه كه به عقل روشن است
- فصل دوم درباره پيدايش كانها از جيوه و گوگرد و پيدايش گوگرد از آب و پيدايش جيوه از گوگرد و آب
- فصل سوم در پاسخ به كيمياگران و بيان برهان عقلى در اين كه آنچه آنان مىسازند آميزهيى زرد رنگ است
- فصل چهارم درباره سنگهاى با ارزش، سودها، خاصيّتها، ويژگيها، سرزمينها و رنگهاى آنها
- فصل پنجم درباره سنگهايى كه از جهت ارزش و گرانى در درجه دوّمند
- فصل ششم درباره سنگهاى مغناطيس، ويژگيها، رنگها و سرزمينهاى آنها
- فصل هفتم درباره مرواريد و چگونگى پيدايش آن در صدف و سخن از نهاد جانور مرواريد
- فصل هشتم درباره سنگها و ديگر چيزهايى كه با ويژگى كانى بودنشان از خاك برترى دارند و سخن از چگونگى پيدايش آنها
- فصل نهم درباره سنگهايى كه نسبت به سنگهاى ارزنده و گوهرهاى كريمه در مرتبه دومند و سخن از چگونگى پيدايش و خواص آنها
- فصل دهم درباره پيدايش كوهها و تپّهها و ريگزارها و سخن از علّت و چگونگى درست شدن و پيدايش آنها
- فصل يازدهم درباره سنگهاى ارزندهيى كه برخى پادشاهان به برخى ديگر هديه كردهاند و سخن از ارزش آنها
- باب دوم درباره كانهاى هفتگانه و سنگهاى با ارزش و آنچه بر خاك برترى دارد. اين باب يازده فصل است.
كتب طبى انتزاعى جلد 4
مشخصات كتاب
نام كتاب: كتب طبى انتزاعى( فارسى)
نويسنده: جمعى از نويسندگان
موضوع: مبانى طب- مفردات دارويى- بيماريها- داروسازى و صنعت- غذا شناسى- معدن شناسى- تاريخ پزشكى
زبان: فارسى
تعداد جلد: 8
نوبت چاپ: اول
ملاحظات: اين عنوان كتاب تشكيل شده از مجموع بحث هاى گوناگون طبى كه از لابلاى كتابهاى ديگر توسط آقايان مجيدى نظامى و رحيمى ثابت استخراج و آماده شده و در اين مجموعه قرار گرفته است 0
[نخبة الدهر (ترجمه)]
باب دوم درباره كانهاى هفتگانه و سنگهاى با ارزش و آنچه بر خاك برترى دارد. اين باب يازده فصل است.
اشاره
كتب طبى انتزاعى (فارسى) (نخبة الدهر في عجائب البر و البحر)، ج 4، ص: 73
فصل يكم درباره كانهاى هفتگانه يى كه ذوب، بسته، روان و كشيده مى شوند و سخن از ماهيّت نهادها و خواصّ آنها و چگونگى پيدايش اين كانها بنا بر آنچه كه به عقل روشن است
كان شناسان گويند: مواد كانى و معدنها يكى از مواليد سه گانه اند كه از بسيارى انواع در شمار نمى گنجند و ليكن آنچه مردم از آنها مى شناسند نزديك به هفتصد گونه است كه همه داراى رنگها و مزه ها و ويژگيها و خواصّى گوناگونند. اين گوناگونى نيز به جهت موادى است كه اين كانها از آن درست مى شوند، چه آن مواد خاك باشد چه سنگ يا آب.
كانها نخستين پديده يى هستند كه جوهريتشان از خاك تميز داده شده است و اين امر به واسطه انبوهى اجزاء مواد كانى و نمو نكردن و افزون نگرديدن پاره هاى آن مى باشد زيرا پرورش يافتن ويژه گياهان و جانورانى است كه غذا مى خورند و مى بالند و بزرگ مى شوند. اجسام بنا بر ويژگيهاى جسمانيشان يا رشد و نمو كننده اند يا رشدى ندارند. اگر پرورش يابنده نباشند كان و معدنند و اگر پرورش يابنده باشند گياه و جانورند. هر نموّ كننده يى را يا نيروى احساس و حركت است كه در اين صورت جانور است و يا از حسّ و حركت بى بهره است كه در اين صورت گياه است. ميان اين سه پديده موجوداتى ديگر نيز هست كه بينابين واقعند و دو صورت دارند. اگر موجودى يك صورت كانى و يك صورت گياهى داشته باشد همچون مرجان است. اگر يك صورت كانى و يك صورت جانورى داشته باشد همچون حلزون و تخم مرغ و صدف است. اگر يك صورت گياهى و يك صورت جانورى داشته باشد همچون واقواق و نارگيل و خرما و همانند آن است.
بنا بر اين از ميان چيزهايى كه