- اشارة
- اشارة
- [تتمة کتاب حرف الخاء]
- [تتمة أبواب المضاعف]
- کتاب الثلاثی الصحیح من حرف الخاء
- [أبواب الخاء والقاف]
- أبواب الخَاء والکاف
- أبواب الخَاء والجیم
- أبواب الخَاء والشین
- أبواب الخاء والضاد
- أبواب الخَاء والصَاد
- أبواب الخاء والسین
- (أبواب) الخاء والزای
- أبواب الخاء والطاء
- أبواب الخَاء والدال
- (أبواب) الخَاء والتاء
- أبواب الخاء والذال
- (أبواب) الخاء والثاء
- أبواب الخاءَ والرّاء
- (أبواب) الخاء واللام
- (أبواب) الخاء والنون
- [أبواب الخاء والفاء]
- کتاب الثلاثی المعتل من حرف الخاء
- [باب الخاء والغین]
- باب الخاء والقاف
- [باب الخاء والکاف]
- باب الخَاء والجیم
- باب الخاء والشین
- باب الخاء والضَاد
- باب الخاء والصَاد
- باب الخَاء والسین
- باب الخاء والزای
- باب الخاء والطّاء
- أبواب الخاء والدال
- باب الخَاء والتاء
- باب الخاء والظاء
- باب الخاء والذال
- باب الخاء والثاء
- باب الخاء والراء
- باب الخاء واللام
- باب الخاء والنون
- باب الخاء والفاء
- باب الخاء والباء
- باب الخاء والمیم
- باب لفیف حرف الخاء
- أبواب ربَاعی حرف الخاء
- ومن خماسی الخاء
- المنهج العام لکتاب تهذیب اللغة
- فهرس الابواب اللغویة للجزء السابع من تهذیب اللغة
تهذیب اللغه المجلد 7
اشارة
سرشناسه : ازهری، محمدبن احمد، ق 370 - 282
عنوان و نام پدیدآور : تهذیب اللغه/ ابی منصور محمدبن احمد الازهری؛ علّق علیها عمر سلامی، عبدالکریم حامد
مشخصات نشر : بیروت : دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الأولی، 1421ه = 2001م.
مشخصات ظاهری : 15 ج
موضوع : واژه نامه ها Dictionaries
موضوع : زبان عربی -- فقه اللغه عربی
موضوع : زبان عربی -- واژه نامه ها
توضیح : «تهذیب اللغة» اثر ابومنصور محمد بن احمد ازهری از علمای ادب عرب و زبان شناس قرن چهارم هجری است که در موضوع لغت به زبان عربی در 15 جلد منتشر شده است. گردآوری لغاتی که مؤلف خود مستقیما از عرب بادیه نشین شنیده و نیز تصحیح و تهذیب کلماتی که در ثبت و ضبط قرائت و کتابتشان خطا و تصحیف رخ داده انگیزه مولف از نگارش کتاب بوده است. بر همین اساس کتابش را به تهذیب اللغه نامگذاری کرده است.
نویسنده در جلد اول بعد از مقدماتی وارد متن کتاب می شود و الفاظ را از حروف حلقی شروع کرده و با حروف لبی و حروف بدون جایگاه (جوف) در جلد آخر به پایان می برد. ترتیب کتاب بر اساس حروف چنین است: (ع ح ه خ غ- ق ک- جش ض- صس ز- ط د ت- ظ ذ ث- ر ل ن- ف ب م- و ا ی). وی بعد از هر حرف ابتداء مضاعف آن حرف را یعنی واژه هایی که دو حرف از حروف آن مشابه باشد را ذکر می کند. سپس ابواب ثلاثی صحیح و در ادامه ثلاثی معتل و در مرحله بعد ابواب لفیف و در پایان ابواب رباعی را متذکر می شود.
مؤلف در این کتاب از شیوه اشتقاقی خلیل بهره برده و آن را از نظر نوع چینش و نظام کلمات مانند «العین» خلیل مرتب نموده است؛ یعنی بر حسب ترتیب ابجد و الفبایی نیست؛ بلکه تحت تاثیر آواشناسی زبان سنسکریت، با توجه به حروف اصلی کلمه و بر طبق مخارج حروف و با محوریت حروف حلقی مرتب کرده است، و به بیرونی ترین آنها یعنی واژه های لبی ختم می گردد. او گونه های مختلف یک ماده را استخراج و الفاظ مستعمل و مهمل آن را جدا و معانی هر یک از مستعملات آن را بیان کرده است.
ص: 1