- اشارة
- اشارة
- [تتمة کتاب حرف القاف]
- [تتمة أبواب الثلاثی الصحیح من حرف القاف]
- کتاب [الثلاثی] المعتل من حرف القاف
- اشارة
- [باب القاف والجیم]
- [باب القاف والشین]
- باب القاف والضاد
- باب القاف والصاد
- باب القاف والسین
- باب القاف والزای
- باب القاف والطاء
- باب القاف والدال
- باب القاف والتاء
- باب القاف والظاء
- باب القاف والذال
- باب القاف والثاء
- باب القاف والراء
- باب القاف واللام
- باب القاف والنون
- باب القاف والفاء
- باب القاف والباء
- باب القاف والمیم
- باب لفیف حرف القاف
- أبواب رباعی حرف القاف
- باب خماسی حرف القاف
- [کتاب حرف الکاف]
- أبواب المضاعف منه
- [باب الکاف والجیم]
- باب الکاف والشین
- باب الکاف والضاد
- باب الکاف والصّاد
- [باب الکاف والسین]
- باب الکاف والزای
- باب الکاف والدال
- باب الکاف والتاء
- [باب الکاف والظاء]
- [باب الکاف والذال]
- [باب الکاف والثاء]
- [باب الکاف والراء]
- [باب الکاف واللام]
- [باب الکاف والنون]
- [باب الکاف والفاء]
- [باب الکاف والباء]
- [باب الکاف والمیم]
- أبواب المضاعف منه
- المنهج العام لکتاب تهذیب اللغة
- محتوی الجزء التاسع من تهذیب اللغة
تهذیب اللغه المجلد 9
اشارة
سرشناسه : ازهری، محمدبن احمد، ق 370 - 282
عنوان و نام پدیدآور : تهذیب اللغه/ ابی منصور محمدبن احمد الازهری؛ علّق علیها عمر سلامی، عبدالکریم حامد
مشخصات نشر : بیروت : دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الأولی، 1421ه = 2001م.
مشخصات ظاهری : 15 ج
موضوع : واژه نامه ها Dictionaries
موضوع : زبان عربی -- فقه اللغه عربی
موضوع : زبان عربی -- واژه نامه ها
توضیح : «تهذیب اللغة» اثر ابومنصور محمد بن احمد ازهری از علمای ادب عرب و زبان شناس قرن چهارم هجری است که در موضوع لغت به زبان عربی در 15 جلد منتشر شده است. گردآوری لغاتی که مؤلف خود مستقیما از عرب بادیه نشین شنیده و نیز تصحیح و تهذیب کلماتی که در ثبت و ضبط قرائت و کتابتشان خطا و تصحیف رخ داده انگیزه مولف از نگارش کتاب بوده است. بر همین اساس کتابش را به تهذیب اللغه نامگذاری کرده است.
نویسنده در جلد اول بعد از مقدماتی وارد متن کتاب می شود و الفاظ را از حروف حلقی شروع کرده و با حروف لبی و حروف بدون جایگاه (جوف) در جلد آخر به پایان می برد. ترتیب کتاب بر اساس حروف چنین است: (ع ح ه خ غ- ق ک- جش ض- صس ز- ط د ت- ظ ذ ث- ر ل ن- ف ب م- و ا ی). وی بعد از هر حرف ابتداء مضاعف آن حرف را یعنی واژه هایی که دو حرف از حروف آن مشابه باشد را ذکر می کند. سپس ابواب ثلاثی صحیح و در ادامه ثلاثی معتل و در مرحله بعد ابواب لفیف و در پایان ابواب رباعی را متذکر می شود.
مؤلف در این کتاب از شیوه اشتقاقی خلیل بهره برده و آن را از نظر نوع چینش و نظام کلمات مانند «العین» خلیل مرتب نموده است؛ یعنی بر حسب ترتیب ابجد و الفبایی نیست؛ بلکه تحت تاثیر آواشناسی زبان سنسکریت، با توجه به حروف اصلی کلمه و بر طبق مخارج حروف و با محوریت حروف حلقی مرتب کرده است، و به بیرونی ترین آنها یعنی واژه های لبی ختم می گردد. او گونه های مختلف یک ماده را استخراج و الفاظ مستعمل و مهمل آن را جدا و معانی هر یک از مستعملات آن را بیان کرده است.
ص: 1