در معنای عبادت، احادیث فراوانی هست، در حدیثی از امام صادق(ع) درباره معنای «عبادت» سؤال شد، آن حضرت فرمود:

حُسن النِّیَه بِالطَّاعَه مِنَ الوُجُوهِ الَّتِی یُطاعُ الله منها؛[9]

نیتِ نیک در طاعت، از وجوهی که با آن وجوه خدا عبادت می شود.

در معنای این روایت، نظراتی بیان شده است، مرحوم مجلسی می گوید:

شاید معنای «حسن نیت به طاعت» عبادت صحیح مقبول باشد، عبادتی که با نیت نیک و تهی از ریا و شکّ و دیگر چیزهاست همراه با فرمان بریِ امامانِ حق.

«از وجوهی که خدا از آن وجوه عبادت می شود» یعنی عبادتی که بدعت نباشد، بلکه از دلایل حق و اخبار صحیح گرفته شده باشد، یا این طاعت به برهان های واضح مستند باشد ... یا معنای آن عزم استوار در طاعت کسی است که فرمان بری از او واجب باشد... .

و احتمال می رود مقصود از «وجوه» وجوه عبادات و انواع آنها باشد، و مراد از «حسن نیت» خالص سازی نیت از شائبه های نقص.[10]

در روایت دیگری است که امام(ع) فرمود:

حُسن النِّیَه بِالطَّاعَه مِنَ الْوَجه الَّذی أمِرَ بِه؛[11]

حسن نیت به طاعت [و انجامِ عبادت] از همان وجهی که بنده امر شده است.

می توان گفت مقصود از عبادت، همان بندگی و طاعت و انقیاد و تسلیم در پیشگاه حضرتِ حق است، و در معنای کلی هرکس در برابر چیزی منقاد گردد عبد اوست.

و نیز بدین معناست که انسان تصمیم جدی بگیرد که از همه راه های اطاعت، در فرمان بری خدا بکوشد و از نظر مالی، بدنی، فردی و اجتماعی، تا آنجا که توان دارد، سستی نورزد.

ص: 4