آرشیو دروس خارج فقه آیت الله العظمی عبدالله جوادی آملی 89-88

در معنای خیار، بعد از توجه به آن معنای لغوی اش این چنین گفته شد که خیار ملک فسخ العقد است. این تعبیری است که مرحوم فخرالمحققین در ایضاح القواعد دارد. ولی سایر فقها و بسیاری از بزرگان فقهی خیار را اصلاً معنا نکردند. از تعبیر مرحوم شیخ طوسی در مبسوط آن هم یک تعبیر و تفسیر اجمالی برمی آید که ان شاء الله ممکن است در اثنای بحث به آن اشاره بشود. ولی دیگران خیار را معنا نکردند فقط وارد اقسام خیار شدند؛ محقق در شرایع این کار را کرد، مرحوم علامه در قواعد این کار را کرد، شهید ثانی در مسالک این کار را کرد مرحوم نراقی در مستند و اینها این کار را کردند و مانند آن. در بین متأخرین مرحوم صاحب ریاض(رضوان الله علیه) و همچنین صاحب جواهر این دو بزرگوار خیار را معنا کردند گفتند خیار عبارت از «ملک اقرار العقد و ازالته» که انسان بتواند عقد را مستقر کند یا عقد را زائل کند. مرحوم شیخ انصاری(رضوان الله علیه) در بین متأخرین خب بهتر و بیشتر بحث کرد فرمود آن تفسیری که جناب فخرالمحققین از خیار ارائه کردند آن قابل پذیرش هست؛ نقدی که بر این تفسیر وارد شده است این وارد نیست؛ تفسیر و تعریف تازه ای که خود صاحب جواهر ارائه کرده است آن ناتمام است.

ص: 1