- مشخصات کتاب
- رساله ی قرآنی «تبارک»
- فهرست مطالب
- مقدّمه ی شارح
- مقدمه ی مصحّح و مترجم
- روش شناسی فهم مکتب معارفی میرزای اصفهانی
- نمونه ی نخست
- نمونه ی دوم
- نمونه ی سوم
- نمونه ی چهارم
- نکته ی نخست: «تقریرات»: در رده ی دوم، «تألیفات شاگردان»: در رده ی سوم
- نکته ی دوم: مفید بودن «آثار رده ی دوم و سوم»
- خاتمه
- بخش اوّل: ویژگی های کلام الهی
- اشاره
- فصل 1: مقایسه ی کلام خدا با کلام بشر
- تعريف تكلّم بشرى
- منظور از «معانی»
- استعمال در «معانی نفسیّه»
- ظهور معلومات در قالب الفاظ
- وجه عدم شباهت تكلّم خدا با تكلّم بشر
- اصل عدم شباهت میان کلام خدا و کلام بشر
- کلام خداوند: صفت و آیه ی او
- اصل عدم تشبیه بر اساس ادّعای کلام اللّه بودن
- احتمال تفاوت میان چگونگی کلام خدا و کلام بشر
- بیان وجه آیه بودن ناقه ی خدا توسّط حضرت صالح علیّه السّلام
- تشبيه «كلام خدا» به «ناقه ی خدا»
- مقایسه ی کلام خدا با عصای موسی علیّه السّلام
- استفاده از کلام الهی فقط با مجوّز پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم و خلفای ایشان علیهم السّلام
- تجلّی خداوند در کلامش
- انحاء مختلف تجلّی خداوند در قرآن
- شناخت قرآن: فقط از طریق پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم
- کاشفیّت قرآن از مراد و مقصود خداوند
- معنای «قصد» و «مقصود» در کلام بشر
- معنای صحیح «خواست خداوند»
- «قصد» و «مقصود» در کلام الهی
- اتمام حجّت خداوند نتیجه ی کشف مقصود از کلام
- حاکی بودن حروف مقطّعه ی قرآن از علوم الهی
- رسمیّت دادن پیامبراکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم به زبان عربی قرآن
- تکلّم خداوند در قرآن به زبان عربی
- تخاطب خداوند در قرآن با خلق به زبان عربی
- استناد پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم به لغت عرب در قرآن
- استناد امیرالمؤمنین علیّه السّلام به معنای لغوی در قرآن کریم
- وجوب حمل الفاظ عربی بر معانی لغوی، در صورت نبود قرینه بر خلاف
- نفی حقیقت شرعیّه در الفاظ کتاب و سنّت
- احياء عربی فصیح با نزول قرآن بر پیامبر اکرم صَلَى اللَّهُ عَلَیه و آله و سلم
- کلام خدا و اهل بیت علیهم السّلام : معيار تشخيص فصیح از غیر فصیح
- تعريف «وضع» و «استعمال»
- تفاوت تعريف مصنّف از «استعمال» با تعریف فلسفی آن
- فطرت عقلایی در استعمال الفاظ
- تعقّل و تصوّر بشر پیش از تکلّم
- تعقّل و تفکّر: نه شرط لازم و نه کافی برای معلومیّت
- تکلّم درباره ی حقایق خارجيّه بدون وساطت صورت ذهنی
- استعمال الفاظ کتاب و سنّت بر اساس فطرت عقلایی
- لطف خدا به خلق در اجرای اصل عقلایی در تکلّم
- علامت بودن کلام خدا برای معانی به دلالت اهل بیت علیهم السّلام
- تشبیه نشدن خدا به خلق؛ از جهت علامت بودن کلام برای حقایق
- یک تفاوت میان تعریف کلام خدا با کلام بشر
- استفاده از کلام اهل بیت علیهم السّلام بر مبنای سیره ی عقلائیّه
- اصل اوّلی در برخورد با کلام بشری
- اصل اوّلی در برخورد با کلام الهی
- محفوظ بودن حقّ توضیح کلام الهی برای متحدّی به آن
- تفاوت کلام خدا با کلام بشر از جهت اظهار یا اخفاء مقصود
- یکی از شگفت انگیزترین شگفتی های قرآن
- پیوست فصل اوّل
- فصل 2: متن و ترجمه ی بخش اوّل رساله ی «تبارک»
- فصل 3: شرح بخش اوّل رساله ی«تبارک»
- مطلب اوّل: نور بودن قرآن
- اسناد صفات نور به قرآن
- فانی بودن کلام در مراد و مقصود از آن
- حکایت و کشف از مقصود: ویژگی ذاتی کلام
- معرّفی قرآن به عنوان «کلام»
- فانی بودن کلام خدا در مرادات، در عین شبیه نبودن آن به کلام بشر
- اوصاف قرآن به اعتبار مراد و مقصود آن
- معرّفی قرآن به عنوان کلام و قول خداوند
- مقصود از قرآن مجید
- راه اثبات یا نفی ادّعای مصنّف
- ظهور الهی بودن قرآن به ذات خودش
- بی نیازی نور الهی از فصاحت و بلاغتش
- نور خدا: حجّت بالغه بر عالم و جاهل
- مطلب دوم: تحدّی نکردن قرآن به فصاحت و بلاغت
- دخیل نبودن فصاحت و بلاغت، در «برهان ذاتی بودن قرآن»
- اصل در تحدّی به کلام: مقصود آن
- قرآن در اعلی درجه ی فصاحت
- «عربی مبین» بودن قرآن کریم
- تحدّی به «قرآن فصیح»؛ نه به «فصاحت قرآن»
- اسلوب فرابشری قرآن کریم
- اقرار به عجز در برابر فصاحت و بلاغت قرآن
- «ناتوانی از مقابله با قرآن»: درجه ای پایین تر از تنبّه به نور بودن قرآن
- عدم کشف وجه تحدّی از طریق اقرار بشر به عجز از مقابله با قرآن
- صراحت قرآن در تحدّی به هدایت آن
- نبود تحدّی به بلاغت در قرآن
- تأثير فصاحت و بلاغت در تجلّی بهتر نور قرآن
- مطلب سوم: قرآن و فرقان
- معنای لغوی «قرآن»
- معناى لغوى «فرقان»
- دو جهت قرآنیّت و فرقانیّت در کلام خدا
- شواهد جهت قرآنیّت
- برهانيّت كلام خدا از جهت قرآنیّت
- دو وجه فرقانیّت «فرقان»
- وجه اوّل: نزول تدریجی
- وجه دوم: فارق حقّ و باطل
- تفاوت قرآن و فرقان در بیان امام صادق علیّه السّلام
- تحدّی به کلام خدا از جهت فرقانیّت
- بی نیازی از اثبات برهانیّت اجزاء قرآن در عصر حاضر
- پیوست فصل سوم
- امّا معنای «فرقان»
- بخش دوم: حجّیّت جمعیّه ی قرآن و اهل بیت علیهم السّلام
- اشاره
- فصل 1: تعویل بر منفصل در تکلّم بشری
- پایه و اساس خلافت و حجّیّت جمعيّه
- قدر متیّقن از خلافت و حجّیّت جمعيّه
- اختلاف مبنای مصنّف با مرحوم شیخ اعظم انصاری رحمة اللّه
- ارتباط بحث «تعویل بر منفصل» با حجّیّت جمعيّه
- اصل عدم تعویل بر منفصل در محاورات بشری
- احتمال تعويل بر منفصل در تکلّم عقلایی
- عقلایی بودن تعویل بر منفصل در تعلیمات
- تفاوت تعلیم و افتاء در تعویل بر منفصل
- مقایسه ی حجّیّت کلام در باب تعلیم و افتاء
- حجّيّت ظواهر: دائر مدار چگونگی احتمال تعویل بر منفصل
- جمع بندی بحث در مورد تعلیمات بشری
- جمع بندی بحث در مورد فتاوای بشری
- حجّيّت تعاليم اهل بیت علیهم السّلام بر اساس طریقه ی عقلائیّه
- حجّيّت فتاوای ائمّه علیم السلام بر اساس سیره ی عقلائیّه
- لزوم بررسی معیار حجّیّت در مورد تک تک احادیث
- ظواهر سنّت: موضوع حجّیّت عقلائيّه
- فصل 2: نفی حجّیّت انفرادیّه و اثبات حجّیّت جمعیّه ی قرآن
- نفى حجّيّت استقلالیّه از همه آیات قرآن
- توهّم اشکال «دور» در فرض حجّیّت جمعیّه ی کلّ قرآن
- پاسخ به اشکال موهوم «دور»
- تأثیر اصل عدم شباهت در سرتاسر بحث حجّیّت قرآن
- وجود برخی نتایج مشابه با وجود تفاوت مبنا و مسیر
- اشاره
- معنای حجّيّت ظواهر قرآن و شرایط آن
- قرآن به انضمام ثقل اصغر: موضوع حجّيّت عقلائيّه
- ذات قرآن: رافع حجّیّت انفراديّه
- ضرورت ضمیمه کردن ثقل اصغر به قرآن
- استدلال امام علیّه السّلام به آیه: مصداق حجّيّت جمعيّه
- حجّیّت دادن به قرآن با ارجاع اخبار به آن
- حجّيّت ظواهر قرآن به معنای: کشف همه ی مرادات خدا از آن
- موارد خارج از محلّ بحث حجّيّت جمعيّه
- مورد اوّل: فهم زبان قرآن و لوازم قهری این فهم
- تأثیر پذیری قهری از تذکّرات و مواعظ قرآن
- دو نوع یادگیری زبان عربی
- راه فهم مرادات کلام از طریق مفاهیم اِفرادی
- مذکّر بودن مفاهیم افرادی در امور متعارف و عقلی و فطری
- اکتفا به کلمه به جای کلام
- اساس محکمات قرآن: تذکّر به امور فطری و عقلی
- بهره مندی از تذکّرات قرآن از طریق شناخت مفاهیم افرادی
- حجّیّت ذاتی امور فطری و عقلی
- مدلول کلام خدا بودن این امور به واسطه ی پیامبر اکرم صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ و آله و سلم
- عدم نیاز به فحص از قرائن منفصله در محکمات
- تفکیک «بعض المراد» از «تمام المراد» خداوند
- مورد دوم: اتمام حجّت خدا بر مردم با آیات قرآن
- حجّیّت احتجاج به قرآن با استناد به سیره ی اهل بیت علیهم السّلام
- مورد سوم: وجوب تدبّر در آیات قرآن
- معنای «تدبُر» در قرآن کریم
- درجه ی عمیق تدبّر در قرآن
- علّت وجوب تدبّر در قرآن بر همگان
- ادلّه ى نفى حجّيّت انفرادیّه ی کتاب
- دلیل اوّل بر نفی حجّیّت انفرادیّه ی قرآن
- مقدّمه ی اوّل: بشری بودن جمع و ترتیب قرآن موجود
- جمع آوری قرآن توسّط امير المؤمنين علیّه السّلام
- مقدّمه ی دوم: شرط انعقاد ظهور
- حجّت نبودن ظواهر قرآن به سبب تقديم و تأخير آيات
- دلیل دوم بر نفی حجّیّت انفرادیّه ی قرآن
- دلیل سوم بر نفی حجّیّت انفرادیّه ی قرآن
- تفاوت دلیل دوم و سوم در «اصول وسیط»
- پیوست فصل دوم
- فصل 3: بِنای «تعویل منفصل» در قرآن
- وحدت نظر مصنّف در آثار مختلف ایشان
- تحقّق موضوع حجّیّت قرآن به شرط احراز عدم تعویل
- تعلیماتی بودن آیات قرآن
- افتاء خداوند در قرآن
- تعلیماتی دانستن قرآن بر اساس عمل پیامبراکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم
- تعویل بر منفصل در تعلیمات: عقلایی و غیر عقلایی
- حجّيّت عقلائیّه ی «سیره ی غیر معمول در تکلّم»
- ملاک عقلایی و غیر عقلایی بودن روش تکلّم
- چگونگی تعویل بر منفصل در تعلیمات قرآن
- حجّیّت جمعیّه ی عقلائیّه ی قرآن
- حجّيّت جمعيّه ى قرآن: فراتر از تعویل بر منفصل بشری
- ضرورت تعویل بر منفصل در قرآن
- حکمت عظیم «تعویل بر منفصل در قرآن»
- ضرورت رجوع به اهل بیت علیهم السّلام در تک تک آیات
- مراجعه به اهل بیت علیهم السّلام در نصوص و محکمات
- لازم نیامدن توقف مورد ادّعای اخباریان
- فریاد قرآن به عدم حجّيّت انفرادیّه ی خود
- مقصود از«لسان الوهيّت» قرآن
- تفاوت قرآن با احادیث قدسی
- اطلاق نشدن «کلام اللّه» به طور مطلق، بر احادیث قدسی
- جایز نبودن تفسیر قرآن براى غير اهل بيت علیهم السّلام
- دَیدَن قرآن: تعویل بر منفصل
- معنا و حكمت «دَیدَن» تعویل بر منفصل
- مثالی برای دَیدَن تعویل بر منفصل
- لوازم وجود دیدن «تعویل بر منفصل» در قرآن
- منافات نداشتن «تعویل بر منفصل در قرآن» با «حجّيّت اكثر ظواهر آن»
- سقوط همه ی ظواهر از حجّیّت: قبل از فحص از قرائن منفصله
- تنظیری برای سقوط همه ی ظواهر از حجّیّت پیش از فحص
- نمونه ای از قرائن منفصله در مورد اصحاب کهف
- عاقلانه نبودن استدلال به ظواهر قرآن بدون رجوع به اهل ذکر
- وحدت نظر مصنّف در مورد دیدن تعویل قرآن بر منفصل
- فرق بين ظواهر قرآن در حجّیّت انفراديّه و اجتماعيّه
- عدم حجّيّت ظواهر قرآن پیش از رجوع به اهل بیت علیهم السّلام
- ضرورت احراز عدم تعویل بر منفصل برای عمل به ظواهر قرآن
- پیوست فصل سوم
- فصل 4: «تحلیل روایات عرض» و «دسته بندی آیات قرآن کریم»
- اشکال به حجّیّت جمعیّه به واسطه ی «روایات عرض اخبار به قرآن»
- عرض اخبار بر قرآن به شرط حجّیّت قرآن
- ظرف تحقّق حجّیّت آیات قرآن
- دسته بندی آیات معروض اخبار
- چهار دسته از آیات معروض اخبار
- تنها راه تشخيص مخالفت و عدم مخالفت خبر با قرآن
- حجّیّت قرآن به سبب ارجاع اخبار به آن
- معانی «ظاهر» و «نصّ» در آثار مصنّف
- تقسیم آیات قرآن به اقسام پنج گانه
- تعریف آیه ی محکم در قرآن کریم
- مراد از «تأویله فی تنزیله»
- اشاره
- تعریف «آیه ی متشابه» در قرآن کریم
- قابل عمل نبودن متشابهات
- منحصر نبودن آیات قرآن در «محکم و متشابه»
- حصر آیات در:«محکم، متشابه و ظاهر»
- نکاتی درباره ی تقسیم سه گانه ی آیات
- قسم اوّل: محکمات مربوط به اصول دین
- مرادف بودن «محکم» و «نصّ» از نظر مصنّف
- محکمات از جهت «مفاهیم افرادی»
- محکمات از جهت «مفاهيم تركيبى»
- تعویل بر منفصل در محکمات
- «نصّ» فقط در محدوده ی مراد قطعی آیه ی محکم
- منحصر نبودن مراد خداوند در مدلول صریح محکمات
- بی نیازی از فحص در محکمات فقط از یک جهت
- بی نیازی از فحص با وجود حجّیّت جمعيّه در محکمات
- قسم دوم: محکمات در احکام فرعی
- احتمال نسخ در احکام فرعی
- محکم فقط از یک جهت
- حقیقت معناى «صلاة»
- تقييد «صلاة» در روایات
- پذیرش نصوص و محکمات بر مبنای حجّیّت جمعیّه
- قسم سوم: ظواهر در اصول دین
- قسم چهارم: ظواهر آیات الاحکام
- اقسام سه گانه ی آیات قرآن در فرمایش امیرالمؤمنین علیّه السّلام
- فهم جاهل و عالم در قسم اوّل آیات قرآن
- قسم دوم آیات قرآن
- شرایط لازم برای فهم قسم دوم آیات قرآن
- مثال دوم برای قسم دوم آیات قرآن
- مقایسه ی تقسیم مصنّف با تقسیم امیرالمؤمنین علیّه السّلام در آیات قرآن
- قسم سوم آیات قرآن
- حکمت قرار دادن این اقسام در قرآن
- حکمت «تعمیه» در قرآن مجید
- بخش سوم: چهار مطلع در خلافت اجتماعیّه ی قرآن و عترت علیهم السّلام
- اشاره
- فصل 1: متن و ترجمه ی بخش دوم رساله ی «تبارک»
- مطلع نخست
- مطلع دوم
- مطلع سوم
- مطلع چهارم
- فصل 2: شرح بخش دوم رساله ی «تبارک»
- راه شناخت کلامیّت و برهانیّت قرآن: نظر در علوم و معارف آن
- برهانیّت اجتماعیّه ی قرآن و اهل بيت علیهم السّلام
- شناخت برهانیّت قرآن متوقّف بر خلافت اجتماعیّه ی آن
- هماهنگی «براهینِ» تقریر «حجّيّة القرآن»، با «مطالع» رساله ی «تبارک»
- مطلع اوّل: منزّه بودن کلام خدا از شباهت با کلام بشر
- دو مقدّمه ی استدلال در مطلع اوّل
- معرّفی «نور و احکام آن» از دیدگاه مصنّف
- تعدّد و تکثّر ناپذیری نور علم
- برتری ساحت نور از مرتبه ی معلومات
- تقدّس نور از اتّصاف به اوصاف ظلمانیّات
- اتّصاف قرآن به اوصاف نور علم
- حادث نبودن نور قرآن کریم
- کثرت ناپذیری ظهور الهی در قرآن
- هفتاد وجه برای کلام الهی
- قبح عقلی و نقلی تفسیر به رأی قرآن
- حجّیّت و برهانیّت اجتماعیّه ی قرآن و اهل بيت علیهم السّلام
- مسیر کوتاه تر برای رسیدن به نتیجه ی مطلع اوّل
- نفى «حجّيّت استقلالیّه ی قرآن در کشف همه ی مرادات آن»
- متوقّف نبودن حجّیّت نصوص قرآن بر بیان معصوم علیّه السّلام
- مطلع دوم: بالاتر بودن افق کلام خدا از کلام مخلوق
- باطن عمیق و تأویلات قرآن
- تأویلات کلمه ی «الصّمد»
- احتمال مراد بودنِ معانی عامّه و حقایق مجرّده از قرآن
- چهار معنای «ماء» در قرآن
- «حقایق مجرّده»ى ماء
- وحدت اطلاقی و معانی عامّه ی ماء
- بالاتر بودن افق کلام خدا از کلام مخلوق
- ضرورت رجوع به اهل بیت علیهم السّلام برای تشخیص مراد عامّ یا خاصّ قرآن
- اصلاح مصنّف در عبارات تقریرات
- مقایسه ی مطلع دوم با مطلع اوّل
- مطلع سوم: اشتمال قرآن بر همه ی معارف در همه ی زمان ها، برای همگان
- لازمه ی اعتقاد به فراگیر بودن علوم و معارف قرآن
- لزوم وجود متشابهات در قرآن
- نسبی یا مطلق دانستن متشابهات قرآن
- تأثیر نداشتن این تفاوت در اصل مقصود مصنّف
- عدم تناقض گویی مصنّف در مورد متشابهات
- مطلع چهارم: تثبیت مقام خلیفه ی خدا از طریق قرآن
- معرفت خلیفه ی خدا: رکن رکین دین داری
- معرّفی خلیفه ی الهی با بیان اوصاف اختصاصی اش
- معرّفی قرآن: دلیل حقّانیّت خلفای الهی
- حجّیّت قرآن و خلیفه ی الهی بر صدق یکدیگر
- حجّیّت طرفینی در بیان حجّیّة القرآن
- تقدیم بیان خلیفه بر ظاهر قرآن
- عدم حجّيّت استقلالیّه ی ظواهر قرآن
- پیوست فصل دوم
- فهرست منابع
- نشريّات
شرح محتوایی رساله قرآنی تبارک : آیة اللّه میرزا محمّد مهدی غروی اصفهانی
مشخصات کتاب
سرشناسه:بنی هاشمی، سیّد محمّد، 1339
عنوان و نام پديدآور:شرح محتوایی رساله قرآنی تبارک(تألیف:آیة اللّه میرزا محمّد مهدی غروی اصفهانی)/شرح از:سیّد محمّد بنی هاشمی.
مشخصات نشر:تهران:مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، 1395.
مشخصات ظاهری:440ص.
شابک:5-540-539-964-978
وضعیت فهرست نویسی:فیپا.
یادداشت:کتابنامه.
موضوع:قرآن.
شناسه افزوده:تصحیح و ترجمه :مقدّس،سعید، 1356 .
رده بندی کنگره:BP 188/8/ب 86 س 13957
رده بندی دیویی:297/357
شماره کتابشناسی ملّی:1 8 5 8 2 9 6
شابک 7 - 492 - 539 - 964 - 978 7 - 492 - 539 - 964 - 978 ISBN
شرح محتوایی رساله ی قرآنی «تبارک»
آیت اللّه میرزا محمّد مهدی غروی اصفهانی قدّس سرّه
جلد اوّل
شرح از: دکتر سیّد محمّد بنی هاشمی
تصحیح و ترجمه: دکتر سعید مقدّس
ناشر: مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر
نوبت چاپ: اوّل / 1395
تیراژ: 2000 نسخه
چاپ و صحافی: علی
تهران،خیابان مجاهدین ،چهار راه آبسردار، ساختمان پزشکان ،واحد 9
تلفن و فاکس : 77521836(6خط)
کانال تلگرام:telegram.me/monirpub
پست الکترونیک :info@monir.com
اینستاگرام :monir_ publisher
خیراندیش دیجیتالی : انجمن مددکاری امام زمان (عج) اصفهان
ویراستار کتاب : خانم زهرا رؤفی
ص: 1