عقيدتي و فروع عملي و تعليمات اخلاقي مي شود و بيشترين سخنان و تعليمات ائمه ي هدي نيز در اين باره مي باشد. براي اينكه اهميت اين رشته از دانشها براي آنان كه با علوم تجربي و فني سروكار دارند آشكار شود به اختصار گوييم:

همه ي اين علوم - با اهميت و فوايدي كه دارد - از دانشهاي ابزارساز است و وسايل لازم براي رفاه و بهبود زندگي اين جهان ما را فراهم مي آورد، اما در اصلاح اخلاق و تعالي روحي ما تأثيري ندارد يعني انسان ساز نيست و واضح است تا خود انسان چنانكه بايد و شايد ساخته نشود و استعدادهايي كه بالقوه دارد با تربيت ديني و تعليمات الهي به فعليت در نيايد، نه تنها از دانشها و وسايل مادي بهره ي صحيح نمي برد بلكه سوء استفاده هم مي نمايد، همان طور كه اوضاع فعلي جهان حاكي از آن است و خود تقدم تهذيب را بر تعليم مي رساند و ضرورت توجه به علوم ديني و اخلاقي را ثابت مي كند و اين علوم همان معارف و حقايقي است كه رسولان الهي و اوصياي آنان مأمور به تبليغ آن بوده اند و حضرت علي بن موسي عليه السلام نيز در موقعيتهاي مناسب حداكثر كوشش را در اين راه كرده اند.

اينك بر آنيم به مناسبت ميلاد مبارك ثامن الأئمه (ع) پرتوي از فروغ دانش آن امام را به «دومين كنگره ي جهاني حضرت رضا عليه السلام» عرضه كنيم، كه در بررسي حيات معنوي حضرت علوم گوناگون جلوه اي تابناك دارد و در واقع ساير فضايل و كمالات امام همه از علم و معرفت وي مايه گرفته و بارور شده است.

[صفحه 387]

مأخذ نويسنده در اين پژوهش قديمترين كتابي است كه