قرض تحقق نمی یابد. اکنون باید دید در منابع فرهنگ دینی ما چه شاخصهایی برای عناصر فرهنگ قرض الحسنه مطلوب ذکر شده است و در نتیجه با تطبیق وضع موجود با شاخص های مطلوب در یابیم در کجای راه هستیم و باید چه کارهایی انجام بدهیم؟ نواقص و کمبودها در کجاست؟
بنا بر این هر اندازه به شاخص های مطلوب این فرهنگ نزدیک باشیم، به همان میزان توفیق یافته ایم تا به معنی واقعی فرهنگ قرض الحسنه را به اجرا بگذاریم و قطعاً اجرای صحیح و دقیق این فرهنگ، پیامدها و آثار سازنده ای دارد که انکار ناپذیر است.
شاخص های قرض دهنده مطلوب
در بررسی منابع دینی شاخص های ذیل را می توان یافت:
قرض دهنده می باید بدون منت و اذیت قرض دهد؛ (1)
خوش رویی را سرلوحه کارش قرار دهد؛ (خوشرویی در تمام کارها پسندیده است ولی در اعطای قرض الحسنه پسندیده تر است؛ زیرا قرض یک رفتار اخلاقی و تربیتیست که با گشاده رویی تاثیرش بیشتر می شود. )
هیچ گونه پیش شرطی در اعطای قرض مطرح نکند؛ (2)
فقط برای خشنودی خداوند قرض دهد و از ریا، خودنمایی و کسب مقاصد مادی پرهیز کند؛ (3)
هیچ گونه کارمزد و زیادتر از آنچه قرض داده، دریافت نکند؛ (4)
نیازمندان را نعمت های خداوند بداند که به طرف او حواله شده اند؛ امام علی عَلَیْهِ السَّلَام می فرماید:
«نیازمندیهای مردم به شما، نعمتی از جانب خداوند بر شماست.» (5)
از مال حلال و پاکیزه، قرض بدهد؛ (6)
از بهترین و محبوب ترین اموالش قرض الحسنه بدهد، زیرا طرف معامله در قرض الحسنه، خداوند کریم است.
بنا بر این شایسته است بهترین دارایی را در معامله با او به کار برد؛
به کسی که نیازمند و محتاج تر است، قرض بدهد؛ (7)
از تجارت با سپرده های