بود:الف - زمينه سازي براي پي ريزي سنّت و آيين عزاداري از سوي امام زين العابدين عليه السلام.ب - دوران تأسيس و پي ريزي اركانِ آن، در زمان امام باقر و امام صادق عليهما السلام.ج - دوران تكميل و توسعه آن در زمان امام كاظم و امام رضا عليهما السلام.3. مرحله پس از تأسيس تا زمان رسميت يافتن.4. مرحله رسمي شدن عزاداري با تشكيل دولت هاي مقتدر شيعي در سده هاي چهار و پنج.5. مرحله خلأ دولت هاي مقتدر شيعي، سده هاي ششم تا دهم.6. مرحله صفويه، سده هاي دهم و يازدهم.7. مرحله پس از صفويه تا امروز.در اين مقاله، تاريخ عزاداري تا پايان دوره صفويه، مورد بررسي قرار مي گيرد.نكتهپيش از بررسي اين مراحل، يادآور مي شويم كه جريان شهادت امام حسين عليه السلام و قرباني شدن آن بزرگوار در راه دين، از چنان اهمّيت و ويژگي اي برخوردار بوده كه شخصيت هاي الهي و آسماني را حتّي پيش از شهادتش، گريانده است. رواياتي نقل شده كه از گريه ابراهيم خليل، [1] عيسي و حواريانش، [2] محمّد مصطفي صلي الله عليه وآله، [3] عليّ مرتضي عليه السلام [4] و فاطمه زهراعليها السلام، [5] گزارش داده اند. امّا از آن جا كه در اين بررسي تاريخي، به سير طبيعي آيين عزاداري به عنوان پديده اي تاريخي و اجتماعي، نظر داشتيم، به آنچه كه پس از شهادت ايشان، به صورت رفتار سوگواران، اتّفاق افتاده، پرداخته ايم.اكنون به بررسي اين شش مرحله مي پردازيم: