نقش مصلح ديني در خرافه زدايي
مشخصات كتاب
سيد محمد ثقفي
رابطه دين و خرافه
در اواخر قرن نوزدهم و اواسط قرن بيستم كه رشته جامعه شناسي و انسانشناسي، تازه رنگ علم «Science» به خود گرفته بود، تلاش داشت كه فرهنگ بشري و پديده هاي اجتماعي آن را با روش تجربي مطالعه كند، لذا اصرار مي ورزيد كه «مذهب» هم رنگ ماورايي ندارد، بلكه پديده اي از پديده هاي اجتماعي است. جامعه شناسان به جاي مطالعه در فرهنگها و تعاليم اديان بزرگ معاصر، ريشه مذهب را در فرهنگهاي دور دست و تاريك زندگي انسانهاي ابتدايي «Primitive man» جستجو مي كردند. آنان در اين تلاش، اگر چه ادعاي علمي و بي طرف بردن را داشتند، اما هرگز بي طرف نبودند و از طرح چنين مسائل به ظاهر علمي. نوعي مبارزه با متوليان مذهب در اروپا، (كشيشان) را دنبال مي كردند و به تعبير يك جامعه شناس ايراني «عقايد ضد مذهبي خود را در زير پوششي از مسائل مورد توجه جامعه شناسي عرضه مي داشتند». [1] .از مشهورترين اين جامعه شناسان، فرايزر «Frizer» دوركيم «Durkhiem» و لوئي بروئل «Levy Bruhl» هستند. به عقيده اين دانشمندان، ميان مذهب و خرافه و سحر، رابطه اي تنگاتنگ وجود دارد و مذهب، مرحله تكامل يافته خرافه سحر است.امير حسين آريانپور مي گويد: «دين دست كم در مراحل نخستين خود، سخت به جادوي ابتدايي مي ماند، به اين معني كه جادوگر و ديندار هر دو مي كوشند با تدبيري، هستي را بر سر مهر آورند و آسايش خود را تأمين كنند. جادوگر و ديندار هر دو مي خواهند كه به خواستهاي خود برسند و آرزوهاي خود را بر آورند. پس هر دو ندا در مي دهند و از نيروهاي مطلوب خود، ياري مي جويند.» [2] .«جدا كردن جادو از