جرياني ارتجاعي و وابسته

مشخصات كتاب

مؤلف: محمد رضا فشاهي

بهائيت آن گونه كه هست / مؤسسه جام جم / چاپ اول / 1387

برگرفته از:

جرياني ارتجاعي و وابسته

محمدرضا فشاهي، پژوهشگر معاصر، نسبت به غائله بابيت (به عنوان «نهضتي انقلابي») ديدگاهي خوش بينانه دارد و البته از خود باب، به عنوان كسي كه «با وجود تسلط[؟] بر فلسفه و عرفان، از آيين سياست و مبارزه اجتماعي، آگاهي چنداني نداشت و به نوشتن رساله و بزرگداشت طلسمات و بازي با اعداد دل خوش كرده بود» انتقاد مي كند. برغم اين ديدگاه خوش بينانه (و البته قابل بحث)، جريان بهائيت را يكسره از بابيت (نخستين) جدا شمرده و به عنوان جرياني ارتجاعي و وابسته به قدرتهاي خارجي فرومي كوبد. به اعتقاد او: دودستگي ميان بابيان و تقسيم آنها به دو گروه «ازليان» (به رهبري يحيي صبح ازل) و «بهائيان» (به رهبري حسينعلي بهاء) يكي از عوامل مهم شكست جنبش بابيه بود. زيرا: اين واقعه، نيروي «بابيان» را تحليل برد. «صبح ازل» روحيه انقلابي را رها نمود و گوشه عزلت اختيار نمود... از طرف ديگر، «بهاء الله» نيز به دامن سياستهاي بيگانه (روس وانگليس) پناه برد و زيركانه جنبه هاي انقلابي نهضت را تضعيف نمود و «اخلاق» را به جاي آن قرارداد و با «ناصرالدين شاه» از در سازش درآمد. او... در دوراني كه «ناسيوناليزم» ايراني، براي مبارزه با تسلط سياسي و اقتصادي بيگانه و نيز حكومت فئودال محلي دست نشانده آن، به منزله يكي از حياتي ترين سلاحهاي توده و روشنفكران ايران بود، به مبارزه با اين سلاح پرداخت و گفت: «ليس الفخر لمن يحب الوطن بل الفخر لمن يحب العالم» و بدين وسيله «جهان وطني» را رسما تائيد نمود و سرانجام در