شفاعت در تفسير مناهج البيان

مشخصات كتاب

عنوان: شفاعت در تفسير مناهج البيان

پديدآورنده: نهلا غروي نائيني

نشريه: سفينه

شماره نشريه: 1

سال: 1382

ماه: 10,11,12

تعداد صفحه: 117-124

زبان: فارسي

موضوع: تفاسير شيعه - مناهج البيان - مباحث كلامي - شفاعت - آيات -

چكيده

يكي از مباحث اعتقادي مسلمانان _ كه به دليل اهميت فراوان، محلّ بحث و گفتگوي زيادي بوده و هست _ بحث شفاعت است. مرحوم آية الله ملكي ميانجي در تفسير مناهج البيان، مانند ديگر مفسّران، در باب شفاعت، مباحثي آورده، كه در اين گفتار، به آن مباحث اشاره مي شود. براي تكميل فائده، عناوين بحث تفصيلي آية الله ملكي در كتاب ديگر او (بدايع الكلام في تفسير آيات الاحكام) نيز ارائه شده است.

مقدمه

يكي از مباحث اعتقادي و كلامي در طول تاريخ مسلمانان، مسئله شفاعت است كه قرآن كريم در آيات متعدد درباره آن سخن گفته است. اديان الهي ديگر نيز متذكّر آن بوده اند، لكن انسانها بر اساس مشربها و پيش فرض ها و مكاتب خود، هريك به نوعي درباره آن اعتقاد داشته اند. مفسران قرآن نيز اغلب موضوع شفاعت را مطرح كرده و درباره آن نظر داده اند. ايشان نيز بر اساس اعتقادات فرقه اي و گروهي خويش درباره وجود يا عدم شفاعت _ و به عبارت ديگر در اثبات يا نفي آن _ به بحث هاي كلامي پرداخته اند. يكي از مفسران و علماي معاصر عالم تشيع، مرحوم شيخ محمد باقر ملكي ميانجي (1377- 1285 ش) است كه تفسيري به زبان عربي بر چهار جزء اول و دو جزء آخر از قرآن كريم به نام «مناهج البيان في تفسير القرآن» نگاشته است. ايشان نيز در تفسير خويش در چند مورد به دليل وجود آيات مربوط به شفاعت، به بيان اين مسئله پرداخته است. وي با استناد به [ صفحه 117] آيات قرآن كريم و به سبب مالكيت مطلق حق تعالي، انجام هرگونه شفاعت _ چه در دنيا، چه برزخ،