- مشخصات کتاب
- پیشگفتار
- مقدمه
- وصیت و سفارش علی بن ابیطالب به مالک اشتر
- امر به تقوا و پرهیزگاری
- امر به هضم نفس و ترک لذات
- امر به عبرت گرفتن از ملوک گذشته
- امر به ذخیره اعمال و نهی از جمع اموال
- نهی از اطاعت نفس
- امر به مهربانی با رعایا و برایا
- امر به عفو و صفح
- نهی از فصح اموال و انفس مردمان و منع از ندامت عفو و مسرت عقوبت آن
- نهی از غضب و زود از جا در آمدن
- بیان صلاح مرض نخوت و غرور
- امر به عدل و انصاف
- امر به رعایت عوام الناس
- مذمت خواص و مدح عوام
- نهی از عیب جویی و منع از مصاحبت عیب جویان
- امر به اصلاح میان مردم و رفع کدورت و کینه ایشان
- نهی از تفحص احوال مردمان و منع از تصدیق غمازان
- نهی از مشورت با بخیلان
- نهی از مشورت با جبانان
- نهی از مشورت با حریص
- بیان آن که خصال ذمیمه از ضعف یقین است به خدای عز و تعالی
- بیان صفات وزراء و ارکان دولت وارباب مناصب
- بیان آن که مقرب ترین وزراء که باشد
- امر به مصاحبت اهل ورع و تقوا
- امر به نهی مردم از خوش آمد گویی و چاپلوسی
- بیان معاشرت با مردمان و نهی از تسویه میان خوبان و بدان
- امر به حسن ظن به رعیت و اطمینان به ایشان و بیان طریق تحصیل آن
- نهی از تبدیل قواعد سالفه و منع از احداث بدع مخترعه
- امر به مشورت با علماء گرام
- بیان اصناف و طبقات رعایا و برایا
- بیان احتیاج اصناف ناس به یکدیگر
- وجه احتیاج به اهل جزیه و باج و تعیین عمال جهت گرفتن خراج
- وجه احتیاج به قضات و کارکنان و نویسندگان
- وجه احتیاج به تجار و ارباب حرفه در هر دیار
- وجه احیتاج به ارباب استحقاق
- امر به تعیین سردار و بیان اوصاف سپه سالار
- بیان آن که مصاحبت چه نحو باید و همنشینی که را شاید
- امر به تفقدات و جزییات و جستجوی آن و نهی از گذشتن کارها به امراء و سرداران
- بیان آنکه مقربترین سرداران که باید و تقرب که را شاید
- امر به مهربانی با لشکریان بر وفق مقصود
- امر به تسویه میان وضیع و شریف در ادای حقوق سپاهیگری
- امر رجوع به کتاب و سنت در هنگام اشتباه و حیرت
- بیان طبقه ثانیه از طبقات و تعیین حکام شرع
- امر به تفقد احوال قضات و توسیع معیشت ایشان
- امر به جستجوی احکام قضات و تفحص از قضایا
- امر به توسیع معیشت بر قضات و ترفیه احوال ایشان
- امر به اعزاز و اکرام قضات
- تعظیم امر قضات و نهی از سهل انگاری آن
- بیان صنف ثالث از اصناف و تعیین عمال از اطراف
- بیان ارجاع اعمال
- امر به ترفیه احوال و توسیع ارزاق عمال
- امر به تفحص بر احوال عمال و گماشتن جاسوسان بر ایشان
- امر به عقوبت عمال بعد از ثبوت خیانت ایشان
- بیان طبقه اهل و خراج و سلوک با ایشان
- امر به تعمیر بلاد زیاده بر سعی در اخذ خراج
- امر به تخفیف خراج در مقام احتیاج
- بیان منافع به تخفیف خراج
- بیان آن که تخفیف خراج وسیله تحصیل در وقت احتیاج است
- بیان سبب ویرانی بلاد و تفرقه عباد
- بیان طبقه کتاب و نویسندگان و طریق سلوک و آداب ایشان
- بیان اوصاف کتاب
- نهی از اعتماد بر حسن ظن و اعتقاد به فراست خود
- امر به رعایت سبق خدمت و شهرت به خوبی
- امر به تعیین سرکرده از کتاب یا هر سرکرده در هر باب
- بیان وزر و وبال تغافل از کردار عمال
- ذکر طایفه تجار و کاسبان و سلوک با ایشان
- بیان احتیاج تجار و ضرورات وجود ایشان
- بیان صفات ذمیمه تجار و نهی از احتکار و تادیب ایشان
- ذکر طبقه عجزه و بیچارگان و مبالغه در مراعات ایشان
- امر به تفقد اصناف مستحقین اطراف
- امر به تواضع و فروتنی و تقویت ضعیف در معارضه با قوی
- امر به حلم و بردباری و تحمل تندی و درشتی مستحقین
- بیان اموری که عمال باید خود متوجه شوند
- نهی از تاخیر کارها از وقت آنها
- امر به صرف افضل اوقات در طاعات و عبادات
- امر به محافظت صلوات
- بیان کیفیت امامت
- نهی از خلوت نشستن ملوک و بیان مفاسد این وضع سلوک
- تاکید در نهی احتجاب و مبالغه در آن باب
- امر به محافظت مقربان از ظلم و ستم بر زیردستان
- نهی از تیول دادن به خویشان و اقارب
- مبالغه در عدالت میان خلق الله و تسویه قریب و بعید در احقاق حق
- امر به عذر خواهی در مقام بدگمانی
- آداب سلوک با دشمنان در باب صلح با ایشان
- نهی از اعتماد بر صلح دشمنان به خبرداری از حیله ایشان
- نهی از نقص عهد و پیمان و هتک حرمت
- مبالغه در باب وفاداری و نهی از بی وفایی و غداری
- نهی از توریه در عقود و حیله در صیغ عهود
- امر به صبر در شداید عهد و پیمان و منع از نقض و بطلان
- نهی از خون ناحق ریختن
- نهی از اعجاب و خواهش بستایش خوش آمد گویان
- نهی از منت بر احسان و باز گفتن آن و منع از خلف وعده
- در تعجیل و تاخیر کارها و امر به عمل آوردن مهمات در اوقات آنها
- نهی در استیثار و چیزی را مخصوص گردانیدن و از رد مظالم عباد تغافل ورزیدن
- نهی از عمل به مقتضای قوت غضبی
- امر به تبلیغ اطوار عدول ملوک ماضی وپیروی سنت نبوی
- اختتام کلام به دعا
- پاورقی
نظامنامه حکومت
مشخصات کتاب
سرشناسه: مشهدی ، محمد کاظم بن محمد فاضل ، قرن 12ق .
عنوان قراردادی: نهج البلاغه . برگزیده . فرمان مالک اشتر. شرح
عنوان و نام پدیدآور: نظامنامه حکومت : شرح و تفسیر عهدنامه امیرمومنان (ع )/ تالیف محمدکاظم بن محمدفاضل مشهدی ؛ تحقیق و تصحیح مهدی انصاری .
مشخصات نشر: قم : موسسه انصاریان ، 1373.
مشخصات ظاهری: 222ص.
شابک: 4000 ریال (چاپ دوم)
یادداشت: اکتاب حاضر شرح و تفسیر فرمان مالک اشتر از نهج البلاغه حضرت علی (ع ) می باشد.
یادداشت: چاپ دوم : 1375.
یادداشت: کتابنامه : ص . [219] - 222؛ همچنین به صورت زیرنویس .
عنوان دیگر: شرح و تفسیر عهدنامه امیرمومنان (ع ).
موضوع: علی بن ابی طالب (ع )، امام اول ، 23 قبل از هجرت - 40ق .-- سیاست
موضوع: علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. . نهج البلاغه -- نقد و تفسیر
موضوع: اسلام و دولت
شناسه افزوده: علی بن ابی طالب (ع )، امام اول ، 23 قبل از هجرت - 40ق .-- نهج البلاغه . برگزیده . فرمان مالک اشتر. شرح
شناسه افزوده: انصاری ، مهدی ، مصحح
شناسه افزوده: علی بن ابی طالب (ع )، امام اول ، 23 قبل از هجرت - 40ق .-- نهج البلاغه . برگزیده . فرمان مالک اشتر. شرح
رده بندی کنگره: BP38/02 /م 5 1373
رده بندی دیویی: 297/9515
شماره کتابشناسی ملی: م 74-1336
پیشگفتار
اشاره
بسم الله الرحمن الرحیم
دیلمی از عمار بن یاسر و ابی ایوب انصاری روایت کرده است که رسول خدای صلی الله علیه و آله فرمود: «ای عمار اگر دیدی که علی از راهی رفت و همه مردم از راه دیگر، تو با علی برو و سایر مردم را رها کن. یقین بدان علی هرگز ترا به راه هلاکت نمی برد و از شاهراه رستگاری خارج نمی سازد» [1].
نهج البلاغه که از قرنها پیش تا امروز در دسترس شیفتگان حق و واقعیت قرار دارد، ویژگیهای منحصر به فردی را داراست. در کنار این ویژگیها خصوصیت بسیار مهمی که از لابلای کلمات آن