- مشخصات کتاب
- مقدمه
- بخش اول:
- باب اول: وجوب و اقسام حج
- فصل اول: وجوب و اقسام حج
- فصل دوم: شرایط وجوب حج
- اشاره
- 1- عقل
- 2- بلوغ- (برخی از احکام احرام کودکان)
- 3- استطاعت
- اشاره
- انکشاف عدم استطاعت
- انکشاف استطاعت
- بطلان حج استحبابی و نیابی با استطاعت
- الف: استطاعت مالی
- اشاره
- لزوم داشتن ضروریات زندگی
- سکونت در غیر منزل ملکی
- لزوم تحقیق از استطاعت
- شرایط وجوب حج
- نگهداری هزینه حج
- لزوم تهیه مقدمات سفر
- زیادتر بودن هزینه حج از حدّ متعارف
- توقف حج بر پرداخت وجه به حکومتها
- حصول استطاعت با اجیر شدن
- حج با مال حرام و مشتبه
- کسی که ملک دارد و پول ندارد
- احتیاج به ملک در آینده
- عدم حصول استطاعت با پول مورد نیاز برای منزل
- تبدیل منزل گران به ارزان، برای حج
- فروش کتاب و ابزار کار برای حج
- داشتن طلب
- قرض برای حج
- فرض تحقق استطاعت با داشتن بدهی
- تهیه منزل و لوازم زندگی با وام
- داشتن دین شرعی
- تزاحم حج و ازدواج
- تزاحم حج با ازدواج نوه
- استطاعت مالی در فرض دخل و خرج مشترک
- وجوه شرعیه و استطاعت
- ولیمه و استطاعت
- مستطیع نمودن خود با وام
- مسایل خاص استطاعت بانوان
- ب: استطاعت بذلی
- 2- رجوع به کفایت
- اشاره
- وجوه شرعی و رجوع به کفایت
- لزوم داشتن مخارج عائله تا بازگشت
- دستگردان برای حصول استطاعت
- اشتراط رجوع به کفایت ولو بعد از تقلید صحیح
- استطاعت در میقات
- استطاعت بدنی، طریقی و زمانی
- اشاره
- استنابه برای عاجز از حج با استقرار
- پیدایش مرض شدید قبل از انجام حج
- حصول مرض بعد از عمره تمتع
- استقرار حج و عدم امکان مسافرت با هواپیما
- استطاعت طریقی فرزند با نوبت پدر
- فرق حصول استطاعت قبل و بعد از استیجار
- استجازه از ورثه برای انجام حج به نیّت خود
- استنابه برای میت در میقات و انجام حج برای خود
- حصول عجز و بیماری و مسأله استنابه
- حج کسی که از مدینه باید بازگردد
- ثبت نام برای حج
- موارد خروج از استطاعت و نیاز به پول
- 4- چهارمین شرط وجوب حج: حریّت.
- باب دوم: موارد استنابه
- فصل اول: موارد استنابه
- فصل دوم: شرایط نایب و منوبٌعنه
- 1- شرایط نایب
- اشاره
- 1- بلوغ، بنابر احتیاط واجب؛
- 2- عقل؛
- 3- ایمان؛
- 4- وثوق و اطمینان به انجام دادن او؛
- 5- آشنایی نایب با احکام حج هرچند با فراگیری در حال عمل
- 6- مشغول نبودن ذمه نایب، به حج واجب در سال نیابت؛
- 7- معذور نبودن نایب
- عدم صحت نیابت افراد معذور
- میزان معذور بودن
- عدم قدرت بر رمی یا رمی در روز
- نیابت معلولِ از ناحیه دست یا پا
- نیابت با عدم صحت قرائت
- جواز نیابت زنها
- عذر طاری
- نیابت با احتمال تبدّل حج
- انجام حج افراد نیابی به جای تمتع
- حکم شرط استنابه در محل عذر
- استنابه در عمل مورد عذر
- نیابت افرادی که وقوف اضطراری دارند
- اگر نایبِ غیر معذور سهوا به وظیفه معذور عمل کند
- مسأله استحقاق اجرت افراد معذور
- خروج از مکه بین عمره و حج و مسأله نیابت
- 2- شرایط منوبٌعنه
- 1- شرایط نایب
- فصل سوم: احکام نیابت
- باب سوم: اقسام و موارد عمره
- فصل اول: اقسام و موارد عمره
- 1- اقسام عمره و فرقهای آن
- 2- تبدیل عمره
- 3- موارد جواز و عدم جواز عمره
- اشاره
- انجام عمره مفرده به نیت چند نفر
- انجام عمره مفرده به نیت خود و دیگران
- جواز عمره مستحبی با قرائت غلط
- جواز عمره مفرده با احتمال حیض و مرض
- ترک اعمال عمره مفرده و بازگشت به وطن
- انجام عمره مفرده قبل از تمتع
- انجام عمره مفرده بین عمره تمتع و حج
- رعایت قصد رجا
- استحباب عمره مفرده بعد از اعمال حج
- اجازه شوهر برای عمره مفرده
- فصل دوم: تکرار عمره
- فصل سوم: مکان احرام عمره مفرده
- فصل چهارم: خروج از مکه و بازگشت به آن
- 1- حکم خروج خدمه کاروان
- تکرار خروج از مکه
- حکم رفت و بازگشت خدمه کاروان
- حکم عمره تمتع با علم به خروج از مکه
- فرق رفتن به جدّه و مدینه در لزوم احرام مجدّد
- عدم لزوم احرام مجدد تا یک ماه بعد از حج تمتع
- ورود به مکه بدون احرام
- عبور از میقات در کمتر از یک ماه
- بازگشت به میقات در حال احرام و بعد از آن
- عبور از میقات در ماه جدید بعد از عمره تمتّع
- 1- حکم خروج خدمه کاروان
- فصل اول: اقسام و موارد عمره
- باب چهارم: کیفیت حج افراد
- فصل اول: کیفیت حج افراد
- فصل دوم: موارد عدول و تبدل به حج افراد
- 1- ضیق وقت
- 2- حیض و نفاس
- احرام برای حج افراد با حیض و فرض کشف خلاف
- احرام برای حج تمتع با علم به ضیق وقت
- عدول حائض به حج افراد
- انجام اعمال عمره تمتع به خیال استحاضه و انکشاف حیض
- لک دیدن بعد از انجام عمره و عدول به افراد
- عدول به حج افراد بعد از عمره و خیال استحاضه 228-
- عدول به حج افراد بعد از انکشاف حیض
- انجام عمره با جهل به حیض و حکم تبدّل
- باب اول: وجوب و اقسام حج
- بخش دوم: عمره تمتع و حج
- اعمال حج تمتّع
- باب اول: وجوب احرام و حکم ترک آن
- فصل اول: وجوب احرام و حکم ترک آن
- فصل دوم: مکان احرام عمره تمتع
- اشاره
- 1- مسجد شجره
- 2- مواقیت دیگر
- 3- احکام میقات
- تأخیر احرام از میقات و محاذات
- ترک احرام و وجوب بازگشت به میقات
- عبور از میقات بدون احرام با عذر
- نحوه اثبات مکان میقات
- اعتبار اطمینان در اخبار از میقات
- احرام در میقاتی دیگر
- حرکت محرم از میقات در خلاف جهت مکه
- انجام عمره تمتع از مکه و رعایت میقات
- فرض عدم امکان رفتن به میقات از مکه
- رعایت میقات در انجام عمره مفرده
- خروج از مکه و گذر از میقات و بازگشت به مکه
- 4- محاذات
- فصل سوم: واجبات احرام
- اشاره
- 1- پوشیدن جامه احرام
- اشاره
- جواز پوشیدن بیشتر از دو جامه
- عدم جواز اکتفا به یک جامه
- مقدار پوشش جامه احرام
- عدم اعتبار کیفیت خاص در پوشیدن
- قصد قربت در پوشیدن احرام و کندن دوخته
- شرط لباس احرام از حیث صحت نماز در آن
- لباس بدن نما
- لباس احرام زن
- طهارت لباس احرام
- اگر جامه احرام یا بدن نجس شود
- جامه غیر منسوج
- اضطرار به پوشیدن لباس دوخته
- جواز بیرون آوردن لباس احرام در حال احرام
- احرام در لباس غیر احرام
- گره زدن لباس احرام
- وصل کردن جامه احرام با سنجاق و مانند آن
- نحوه بیرون آوردن لباس دوخته در حال احرام
- استحباب طواف با لباس اول
- استفاده از پارچه ندوخته در زیر لنگ
- خمس لباس احرام
- 2- نیت احرام
- اشاره
- قصد ترک محرّمات
- نیّت حج تمتّع به جای عمره تمتع
- نیت حجّةالاسلام در حج مستحبی
- نیّت عمره مفرده و قصد تبدیل به تمتّع
- احرام به نیت عمره مفرده به جای تمتع
- احرام برای عمره تمتّع با احتمال خروج از مکه
- عدم صحت تجدید احرام
- قصد احرام و قصد ابطال حج
- وجوب اخلاص در عمره و حج
- حکم ابطال عمره و حج به وسیله ریا
- شک در نیّت احرام بعد از گفتن تلبیه
- 3- تلبیه
- اشاره
- ترجمه تلبیه
- وجوب صحیح گفتن تلبیه
- حکم عاجز
- نگفتن تلبیه با فراموشی یا جهل
- وظیفه لال در تلبیه
- کسی که لکنت زبان دارد
- غلط گفتن تلبیه
- علم به غلط بودن تلبیه هنگام اعمال حج
- عدم جواز تأخیر تلبیه
- استحباب تکرار تلبیه
- وقف به حرکت و وصل به سکون در تلبیه
- زمان قطع تلبیه در حج
- زمان و مکان قطع تلبیه در عمره مفرده
- فصل چهارم: مستحبات احرام
- فصل پنجم: محرّمات احرام
- میزان ثبوت کفّاره در محرّمات احرام
- 1- محرّمات مشترک بین مردان و زنان
- 1- شکار
- 2- مسائل زناشویی
- 3- عقد
- 4- استمناء
- 5- استعمال بوی خوش
- 6- سرمه کشیدن
- 7- نگاه در آینه
- 8- فسوق
- 9- جدال
- 10- کشتن جانوارن ساکن در بدن
- 11- انگشتر به دست کردن
- 12- روغن مالیدن
- 13- ازاله مو
- 14- بیرون آوردن خون از بدن
- 15- ناخن گرفتن
- 16- کشیدن دندان
- 17- کندن گیاه و درخت حرم
- 18- سلاح در بر داشتن
- - محرّمات مخصوص به مردان
- 19- استظلال برای مردان
- اشاره
- اختصاص حرمت به طیّ منزل
- حرکت از زیر سایبانهای منی
- استظلال در مکه
- استظلال در مکه بعد از احرام حج
- احرام در مسجدالحرام و استظلال تا منزل
- استظلال از مسجد تنعیم در احرام عمره مفرده
- سایه ثابت و متحرک
- سوار شدن بر ماشین مسقف بدون توجه
- گذشتن از زیر پل و تونل
- موارد استظلال
- سایه جانبی
- تابش عمودی و افقی خورشید
- سایه بر شانه
- حکم بین الطلوعین
- حکم استظلال در فرض احرام از راه دور با نذر
- استظلال در شب و هوای ابری
- استظلال با عذر
- استظلال در حال خواب
- کفاره سایه قرار دادن
- کفایت یک کفّاره در هر احرام برای استظلال
- 20- پوشیدن دوختنی
- 21- پوشیدن آنچه تمام روی پا را میگیرد
- 22- پوشیدن سر
- اشاره
- پوشاندن سر با دست
- پوشاندن قسمتی از سر
- استفاده از ماسک بند دار برای مردان و زنان
- استفاده از موی مصنوعی در حال احرام
- جواز پوشاندن رو برای مردان
- چند مورد مستثنی از حرمت
- خشک کردن سر با حوله
- تر بودن سر هنگام مسح در حال احرام
- پوشاندن سر هنگام خواب
- پوشاندن سهوی سر و گفتن تلبیه
- پوشاندن سر دیگری در حال احرام
- کفّاره پوشاندن سر
- تکرار پوشاندن
- 3- محرّمات مخصوص به بانوان
- 23- پوشیدن زیور
- 24- پوشاندن رو برای زنان
- فصل ششم: مستحبات و آداب
- باب دوم: وجوب طواف
- فصل اول: وجوب طواف
- فصل دوم: شرایط و مقدمات طواف
- اشاره
- 1- نیّت
- 2- طهارت از حدث
- اشاره
- عدم لزوم طهارت در طواف مستحبی
- بطلان طواف با حدث
- بطلان وضو بعد از شوط چهارم
- بطلان وضو قبل از شوط چهارم
- حدث اکبر در اثنای طواف
- شک در حدث و طهارت
- شک در طهارت بعد از طواف
- شک در وضو و غسل در اثنای طواف
- شک در غسل کردن در اثنای طواف
- طواف با وضوی باطل
- انجام مقداری از طواف بدون وضو
- حدث در اثنای طواف و انجام اعمال بعدی
- فقد طهورین و حکم مستحاضه
- معذور از وضو و غسل
- حدث اصغر بعد از تیمم بدل از غسل
- فرض کفایت طواف و نماز با تیمّم
- تیمم به جای وضو
- انجام عمره بدون وضو و احرام جدید
- صحت حج با جهل به غسل جنابت
- طواف با بر عهده بودن غسل مس میت
- عدم کفایت غسل حیض و جمعه از جنابت
- ترک تیمم با موظف بودن به وضوی جبیرهای و تیمم
- جواز و عدم جواز بدار
- خواب کودک هنگام طواف
- مسلوس و مبطون
- صحت حج افراد مسلوس و مبطون
- خروج بول از غیرمجری
- وظیفه مسلوس
- 3- طهارت از نجاست
- اشاره
- محمول متنجس و حکم نجاست معفو در نماز
- خون قروح و جروح
- تأخیر طواف برای تحصیل طهارت
- طواف با لباس مشکوک
- حصول نجاست در اثنای طواف
- علم به نجاست بعد از طواف
- علم به نجاست از اول در اثنای طواف
- فراموشی نجاست
- طواف و نماز با نجاست و انجام اعمال مترتّبه
- علم به نجاست دراثنای طواف
- حکم طواف کودک از حیث طهارت و نجاست
- 4- ختنه
- 5- ستر عورت
- فصل سوم: کیفیت طواف
- اشاره
- 1 و 2- ابتدا و ختم به حجرالاسود
- 3- قرار دادن کعبه به سمت چپ
- 4- طواف از خارج حِجر
- 5- محدوده طواف
- 6- خروج از خانه
- 7- مراعات هفت شوط
- اشاره
- الف- اضافه نمودن در طواف
- ب- قران در طواف
- ج- کم کردن از طواف
- د- احکام شک در عدد و صحت طواف
- شک در عدد اشواط بعد از طواف
- شک در صحت بعد از طواف
- شک در 7 و 8 بعد از حجرالاسود
- شک در 7 و 8 قبل از حجَر
- شک در نقیصه
- شک در شروع طواف از محل قطع شده
- علم به عدد طواف مشکوک در اثنای طواف اعادهای
- اعتماد به دیگری در اشواط طواف و سعی
- کثیرالشک در طواف
- معیار کثیر الشک
- وسوسه در طواف
- شک در طواف مستحب
- حکم گمان در طواف
- بناگذاری بر شوط مظنون و انکشاف صحت
- فصل چهارم: قطع و تدارک طواف
- فصل پنجم: نیابت و استنابه در طواف
- فصل ششم: احکام خاص بانوان در طواف
- فصل هفتم: طواف مستحب و نماز آن
- فصل هشتم: آداب و مستحبات طواف
- باب سوم: زمان و مکان نماز طواف
- فصل اول: زمان و مکان نماز طواف
- 1- زمان نماز طواف
- 2- مکان نماز طواف
- لزوم رعایت «نزد» و «خلف مقام»
- میزان صدق خلف
- مقصود از نماز نزد مقام
- موارد ازدحام و نماز در طرفین مقام
- حکم نماز با دوران بین طرفینِ بعید و پشتِ بعید
- مکان نماز طواف کسانی که در طبقه بالا طواف میکنند
- حکم ازدحام و عدم امکان رعایت خلف
- فرض چند طبقه شدن خلف مقام
- حکم نماز طواف در حجر اسماعیل
- نماز در حجْر و حدوث حیض
- محاذات زن و مرد در نماز طواف
- فصل دوم: برخی از احکام نماز طواف
- 1- احکام شک و خلل در نماز طواف
- فراموشی نماز طواف
- عدم لزوم اعاده اعمال مترتبه با فراموشی نماز
- اشتراک حکم جاهل و ناسی در ترک نماز
- تذکر فراموشی نماز در سعی
- تقصیر بدون نماز و سعی
- قضای نماز طواف از طرف میّت
- حکم شک و ظن در نماز طواف
- نماز با وضوی باطل و انجام اعمال بعدی
- شروع نماز با احتمال هل خوردن
- اتحاد نماز طواف و یومیّه از جهت احکام نجاست
- 2- احکام مربوط به قرائت نماز طواف
- 3- نماز طواف مستحب
- 1- احکام شک و خلل در نماز طواف
- فصل سوم: مستحبات نماز طواف
- فصل اول: زمان و مکان نماز طواف
- باب چهارم: وجوب سعی و حکم ترک آن
- فصل اول: وجوب، زمان، مکان و کیفیت سعی
- 1- وجوب سعی و حکم ترک آن
- 2- زمان سعی
- 3- مکان سعی
- 4- کیفیت و شرایط سعی
- اخلاص در سعی
- حکم موالات در سعی
- توجه به صفا و مروه
- نگاه به چپ و راست و پشت سر
- انجام سعی با حرکت به عقب
- رفتن به جانب مسعی در اثنای سعی
- حکم خود صفا و مروه از جهت نحوه حرکت
- کفایت سعی سواره حتی بدون عذر
- حکم احتیاج به چرخ با نداشتن پول
- استراحت در صفا و مروه و اثنای سعی
- عدم لزوم طهارت و ستر عورت در سعی
- عدم اعتبار ستر در سعی
- به عقب برگشتن کودک هنگام سعی
- خواب کودک هنگام سعی
- فصل دوم: عدد دورهای سعی
- فصل سوم: مستحبات سعی
- فصل اول: وجوب، زمان، مکان و کیفیت سعی
- باب پنجم: کفیت و شرایط تقصیر
- باب ششم: احکام و شرایط احرام حج
- باب هفتم: کیفیت و زمان وقوف
- باب هشتم: کیفیت و زمان وقوف مشعر
- فصل اول: کیفیت و زمان وقوف مشعر
- اشاره
- مقدار وقوف
- بودن شب دهم در مشعر
- وقت نیت وقوف مشعر
- زمان وقوف و کوچ معذورین
- اخلاص در نیت
- کوچ از مشعر قبل از طلوع آفتاب
- اوقات سه گانه وقوف مشعر
- زوال عذر پس از درک اضطراری و بازگشت به مشعر
- میزان تشخیص معذور بودن برای مشعر
- خروج قبل از فجر از مشعر
- وقوف اضطراری مشعر
- جهل به زمان وقوف اختیاری مشعر
- رفتن شب عید به منی و بازگشت قبل از فجر
- رفتن شب به منی با قصد بازگشت و عدم توفیق
- عدم توقف در مشعر
- خطا در تشخیص مکان مشعر
- فصل دوم: اقسام درک وقوفین
- فصل سوم: مستحبات وقوف در مشعر الحرام
- فصل اول: کیفیت و زمان وقوف مشعر
- باب نهم: ترتیب اعمال منی
- باب دهم: زمان و مکان ذبح
- باب یازدهم: شرایط و کیفیت حلق و تقصیر
- فصل اول: شرایط و کیفیت حلق و تقصیر
- نیت حلق و تقصیر
- عدم کفایت کندن مو
- موارد کفایت و عدم کفایت مو
- عدم کفایت تراشیدن ریش
- کسانی که سر آنها مو ندارد
- حکم معذور از حلق
- تقصیر بجای حلق و مسأله کفّاره
- تراشیدن سر با ماشین به جای حلق
- نحوه حلق
- عدم جواز ماشین کردن قبل از حلق
- عدم جواز جواز کوتاه کردن مو در اثنای حلق
- جواز اکتفا به مقدار کم در تقصیر
- جواز حلق و تقصیر توسط دیگری
- عدم جواز حلق دیگری توسط محرم و جواز ناخن گرفتن
- فصل دوم: موارد حلق و تقصیر
- فصل سوم: مکان و زمان حلق و تقصیر
- فصل چهارم: احکام خلل در حلق و تقصیر
- فصل پنجم: خروج از احرام- مستحبات حلق
- فصل اول: شرایط و کیفیت حلق و تقصیر
- باب دوازدهم: وجوب اعمال مکه و موارد تقدیم
- فصل اول: وجوب اعمال مکه و موارد تقدیم
- 1- بیان اعمال و زمان انجام آن
- 2- موارد جواز تقدیم اعمال مکه
- اشاره
- خوف حیض
- تقدیم شامل استنابه نمیشود
- پیرمردها و پیرزنهای خائف
- افراد مریض
- غیر قادر بر اعمال تا آخر ماه
- کشف خلاف
- عدم لزومی بودن تقدیم اعمال مکه
- عدم جواز تقدیم به خاطر ازدحام و مشقت
- جواز تقدیم اعمال برای نایب
- میزان تشخیص عذر برای تقدیم اعمال
- صِرف لزوم طواف با تخت، مجوز تقدیم نیست
- لزوم تقدیم همه اعمال
- تقدیم اعمال بدون احرام
- فصل دوم: طواف نساء
- فصل اول: وجوب اعمال مکه و موارد تقدیم
- باب سیزدهم: زمان و مکان و کیفیت بیتوته
- باب چهاردهم: وجوب، زمان و مکان رمی
- باب پانزدهم: مصدود
- باب شانزدهم: برخی از احکام نماز و روزه
- فصل اول: برخی از احکام نماز و روزه
- فصل دوم: احکام خمس مربوط به عمره
- فصل سوم: احکام تقلید
- فصل چهارم: لقطه
- فصل پنجم: احکام مسجد الحرام و مسجد النبی
مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید
مشخصات کتاب
سرشناسه : خمینی ، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، 1279 - 1368.
عنوان و نام پدیدآور : مناسک حج : مطابق با فتاوای حضرت آیه الله العظمی امام خمینی (ره) و مراجع معظم تقلید/ تهیه و تنظیم محمد رضا محمودی.
وضعیت ویراست : [ویراست 2؟].
مشخصات نشر : تهران: مشعر، 1386.
مشخصات ظاهری : 687ص.
شابک : 37000 ریال: 97A-964-7635-34-9
وضعیت فهرست نویسی : برون سپاری
یادداشت : چاپ سوم.
موضوع : حج
موضوع : فقه جعفری -- رساله عملیه
رده بندی کنگره : BP188/8/خ8م8 1386
رده بندی دیویی : 297/357
شماره کتابشناسی ملی : 1644708
مقدمه
مناسک حج، مناسک بندگی و زندگی است، از یک سو چگونه زیستن را به انسان می آموزد و از دیگر سو، چگونه با خدا زیستن را.
حاجیان در سفر الهی و معنوی حج می کوشند خود را به خدا نزدیک کنند، حجاب ها و موانع قرب به حق را از سر راه بردارند. رنگ خدایی به خود بگیرند و جز رضای او چیزی طلب نکنند.
آنان در این تمرین زیبای عبودیت، ضمن اینکه لذّت ها را بر خویشتن حرام کرده، تمرین می کنند که با هم نوعان خویش، زندگی مسالمت آمیز داشته باشند و حتی متعرض امنیت حیوانات و گیاهان نیز نشوند.
نتیجه این اعمال روح بخش، کسب نورانیت، و رهایی از تیرگی گناه و این که حج گزار در بازگشت، به سوی آلودگی ها گرایش پیدا نکند و صفا و نورانیّت خود را حفظ نماید.
عن الصادق علیه السلام:
الحاجّ لا یزال علیه نُورُ الْحَجَ ما لم یُلمَّ بِذَنْب.
شرط نخست دستیابی به این هدف بزرگ، انجام صحیح مناسک حج است، و حج گزار وظیفه دارد که بر اساس فتاوای مرجع تقلید خود، با این مناسک آشنا شود و عمل خویش را