- مشخصات كتاب
- [خطبه]
- پيشگفتار
- [ديباچه مترجم]
- [ديباچه مؤلّف]
- [فهرست كتاب تاريخ قم]
- باب اوّل «در ذكر قم. و سبب نام نهادن قم بذين نام، بعد از نام نهادن او بفارسى.
- اشاره
- فصل اوّل «در ذكر قم. و سبب نام نهادن آن بذين اسم
- فصل دؤم از باب أوّل «در ذكر سبب جذاكردن قم از اصفاهان، و وقت شهر كردانيدن آن»
- فصل سئم از باب اول «در ذكر آنج داخل قم است، و خطّه «1» آن، از ضياعها و مواضع، و نامهآء ديهآء آن، و ذكر باروئى كه كرد بر كرد قم كشيدهاند، كهنه و نو» روايت كنند اهل قم، كه:
- فصل جهارم از باب اول «در يادكردن اوّل مسجدى كه به قم بنا نهادند،
- فصل پنجم از باب اول «در ذكر كاريزها «1»، و جوئها، و رودخانها، و آسياها كه بقم بودهاند، و ذكر مقاسمت «2» آبهآىء آن، و عدد مستقهآىء «3» آن»
- اشاره
- «ذكر قسمت آب اين كاريزها، و منبع و چشمهكاه آن، و جآى ظاهرشدن آن، و مستقهاى آن، و تفسيركردن مستقه و ناوقه».
- «ذكر قسمت آب كاريزها «1»»
- *** [ذكر قسمت آب كاريزها به دستور آل سعد]
- «ذكر صورت آب رودخانها، و كيفيّت منبع و منشأ آن بقم»
- *** «ذكر آبهائى كه بآب رودخانه اضافت كردهاند، از مواضع ديكر، از ثيمره و أنار»
- «ذكر جوئهآى «1» قم و نواحى آن»
- [ذكر نهر قورج]
- [ميزان آبدهى جويها و نهرهاى قم]
- «ذكر آسياهاىء كه بقم بودهاند»
- فصل ششم از باب اوّل «در ذكر عدد رستاقهآء شهر قم، و ضياع آن از عربى و عجمى، و آنج از ديكر شهرها كه به نزديك قماند با قم جمع كردهاند، و اضافت نموده، و آن را محوزه مىخوانند»
- فصل هفتم از باب اول «در ذكر بعضى از طلسمات، و چشمهآى نمك به قم، با ذكر بعضى از نواحى مشهور» «ذكر طلسمات و كانهاى نمك بقم»
- فصل هشتم از باب اول «در ذكر أخبارى كه در فضيلت قم و نواحى، و ساكنان آن آمده است، و ذكر آفاتى كه بدين ناحيت رسيدهاند»
- باب دؤم «در يادكردن مساحتهآىء واقعه بقم، و ذكر مالهآئى كه وضع كردهاند بر آن.
- اشاره
- فصل اول «در ذكر مساحتهآىء واقعه بقم، و اوقات آن، و ذكر آنكسانى كه متولى و مباشر مساحت بودهاند، از عمّال و غير عمّال، بر اختلاف روايات».
- فصل دؤم از باب دوم «در ياد كردن ارتفاعها «1»، و خراج مال آن بقم»
- فصل سؤم از باب دوم «در ذكر خراج قم، كه اعتماد در آن بر مسآحتهاى واقعه بقم كردهاند، جنانجه دستور جمل القرى «1» بقم بذان ناطق است، بر اختلاف روايات»
- فصل چهارم از باب دوم «در ذكر اختلاف ضرائب «1» خراج بقم، تا آنكاه كه شيخ ابو الحسن عبّاد بن عبّاس «2» رحمه اللّه، آنرا در سنه خمس و ثلثين و ثلثمائه «3»، مقرر و معيّن كردانيد. و در ذكر نجوم و دفعات مال خراج، و رسوم و مؤن و اخراجات آن، و رسوم صدقه بقم»
- اشاره
- «ذكر نجوم «1» خراج، و دفعات آن بقم»
- «ذكر كفايت در خراج بكوره قم»
- «ذكر اطلاق و رهانيدن در ضمان أهل قم را»
- «ذكر رسم جهبذ بقم»
- «حيّز ولد الأباء»
- «ذكر مال عمّال، و أهل نزول «1» در نواحى قم»
- «ذكر مال نصف العشر بقم»
- «ذكر مال خراج ببلده قم»
- «ذكر وجوه صدقات، از غلّات و غير آن»
- «ذكر أحكام زمينها»
- «ذكر سال فرائضهآء صدقات از شتر و كاو و كوسفند»
- فصل پنجم از باب دؤم «در ذكر آنج كفتهاند در أمر خراج بروزكار عجم و در اسلام»
- باب سؤم «در ذكر طالبيّه، يعنى اولاد و أعقاب أبى طالب «1» كه بقم آمدهاند، و منزل ساخته و وطن كرفته. و ذكر بعضى از فضيلتهآىء مرويّه درباره ايشان، بعد از ابتدا و افتتاح بذكر ولادت امير المؤمنين علىّ بن أبى طالب، و فاطمه دختر رسول خذاى، و ائمّه عليهم السّلم، و عدد فرزندان، و مدّت عمر، و وقت وفات ايشان»
- اشاره
- فصل اول «در ذكر موضع ولادت امير المؤمنين علىّ، و فاطمه دختر رسول خذا، عليهم السّلم، و عدد اولاد، و مدّت عمر، و وقت وفات ايشان»
- «ولادت امير المؤمنين على بن ابى طالب عليه السّلم»
- «ذكر فرزندان او»
- «ذكر ولادت فاطمه زهرا عليها السّلم، و مدّت حيوة، و وقت وفات او»
- «ذكر ولادت أبو محمّد، الحسن بن علىّ عليهما السّلم، و ذكر فرزندان او، و مدت حيوة، و وقت وفات او، و مدت امامت و خلافت او، و ذكر مشهد و قبر او»
- «ذكر ولادت امام شهيد مظلوم، حسين بن علىّ عليهما السلام، و أولاد و اعقاب او، و مدت حيات و امامت و خلافت، و وقت وفات او، و ذكر مشهد و تربت او»
- «ذكر ولادت أبى الحسن علىّ بن الحسين عليهما السّلم، و عدد اولاد و أعقاب او، و ذكر مدّت امامت او، و وقت وفات او، و تربت و مشهد او»
- «ذكر امام پنجم، أبى جعفر محمّد بن علىّ الباقر عليهما السّلام، و ولادت او، و ذكر اولاد و اعقاب او، و مدّت حيوة و وقت وفات او، و ذكر قبر و مشهد او»
- «ذكر امام أبى عبد اللّه، جعفر بن محمّد الصّادق، و ولادت او، و عدد اولاد و أعقاب او، و مدّت حيوة و وقت وفات او، و مدّت امامت، و ذكر تربت او»
- «ذكر أبى الحسن موسى بن جعفر عليه السّلم، و ذكر اعقاب و أولاد او، و مدّت حيوة، و مدّت امامت، و وقت وفات، و ذكر قبر و مشهد او»
- «ذكر امام هشتم أبى الحسن علىّ بن موسى الرّضا عليهما السّلم، و ذكر ولادت او، و عدد اولاد و أعقاب او، و مدّت امامت و عمر، و وقت وفات او، و ذكر تربت او»
- «ذكر إمام أبى جعفر محمّد بن علىّ عليهما السّلام، و ولادت او، و عدد فرزندان او، و مدّت عمر و امامت او، و وقت وفات، و ذكر قبر و مشهد او»
- «ذكر امام أبى الحسن، علىّ بن محمّد العسكرىّ عليهما السّلم، و ذكر ولادت و أولاد و اعقاب او، و مدّت عمر و وقت وفات او، و مدّت امامت او، و ذكر تربت او»
- «ذكر امام أبى محمّد الحسن العسكري، و ولادت او، و مدّت عمر و امامت او، و وقت وفات او، و ذكر قبر و مشهد و تربت او»
- «ذكر ولادت قائم آل محمّد عليه السّلم، و وقت غيبت او، و أخبار دالّه بر وجود شريف او»
- فصل دوم از باب سئم «در ذكر طالبيّه كه بقم آمدند و وطن ساختند، و ذكر انساب و بعضى أخبار ايشان، پس از تقديم فضيلتهآىء ايشان كه از حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله روايتست»
- اشاره
- «ذكر جمعى از طالبيّه كه بشهر قم و ناحيت آن نزول كردهاند، و وطن كرفته، بر نسق امامت، و ترتيب نسب حسنيّه»
- «سادات حسينيه»
- سادات موسويّه «سادات موسويّة از فرزندان ابراهيم «1» [بن] موسىء بن جعفر»
- [سادات ديباجيّه]
- [سادات عريضي]
- [در ذكر اولاد عبد اللّه باهر]
- [در ذكر سادات حمزيّه]
- [در ذكر أولاد حسين أفطس]
- [در ذكر سادات شجريّه]
- [در ذكر اولاد محمّد بن الحنفيّة]
- [در ذكر ولادت محمد بن الحنفيّه «1»، و عدد فرزندان، و وقت وفات او]
- [در ذكر سادات عمريّه]
- [در ذكر سادات عقيليّه و جعفريّه]
- باب چهارم «در ذكر آمدن عرب آل مالك «1» بن عامر الأشعرى «2» بقم و آبه.
- اشاره
- فصل اوّل «در ذكر آن كروه عرب كه بقم آمدند، و وقت آمدن ايشان بقم»
- فصل دوم از باب چهارم «در سبب نقل [و] رحلت «1» كردن آن كروه عرب از كوفه. و در سبب كشتن حجّاج [بن] يوسف، محمّد بن سائب بن مالك أشعرى را.»
- اشاره
- «ذكر فضائل مرويّة درباره اشعريان»
- «ذكر مفاخر و مناقب ايشان در أيّام جاهليت و در أيّام اسلام»
- ذكر مفاخر اشعريان در ايام جاهليت:
- «ذكر ضيعتها و منازل، و رايات «1» اشعريان»
- «ذكر رايات و علمهاي اشعريان»
- «ذكر منزلهاى اشعريان و شهرهاى ايشان بيمن»
- «ذكر اشراف وجوه اشعريان در ايّام اسلام، پس از ذكر مالك «1» بن عامر و فرزندان او، بعد از ذكر مهاجران»
- *** «ذكر فتح أبو موسى اشعرى»
- فتح تستر «3»
- باب پنجم «در ذكر اخبار عرب اشعرى اسلاميّه «1». و سبب مسلمان شدن بعضى از ايشان. و هجرت «2» كردن مهاجران ايشان. و فضيلتهآئى كه در حقّ ايشان مروى «3» است. و حكومتها «4» و مفاخره «5» مذكوره «6» ايشان. و ذكر اخبار ايّام جاهليت ايشان، با ذكر بعضى از قبآئل ايشان، و واقعها «7» و حروب «8» و ايام «9» و اشعار «10» ايشان».
- فصل اوّل «در ذكر أخبار اين كروه عرب اشعريّين اسلاميه. و سبب اسلام آوردن ايشان. و ذكر هجرت آنكسانى كه ازيشان هجرت كردند. و فضيلتهآىء مرويّه، و مفاخر مذكوره ايشان».
- فهرس
- اشاره
- 1. نامها و اعلام
- 2. نام پادشاهان، خلفا، وزيران، اميران، واليان
- 3. سرزمينها و مناطق
- 4. شهرها
- 5. حوادث و وقايع تاريخى
- 6. آيات قرآن
- 7. شعر
- 8. ضرب المثل
- 9. القاب و مناصب
- 10. دين و مذهب
- 11. قبايل و تيرهها
- 12. فرقهها، اقوام
- 13. شاعران
- 14. اعلام قم
- 15. روستا، ديه، سكّه، شق، صحرا، قنات، مزرعه، كوشك، درب، و مناطق پيرامون شهر قم
- 16. رستاقهاى قم
- 17. رود، جوى، نهر، و درياچه قم
- 18. طسوجهاى قم
- 19. قنطره، پل، سرا، باغ، و كوههاى قم
- 20. كاريز و قناتهاى قم
- 21. منطقه، محلّه، كوچه، راه، و خيابانهاى قم
- 22. مساجد و مدارس قم
- 23. موقعيتهاى جغرافيايى قم
- 24. ميدانهاى قم
- 25. آسياهاى قم
- 26. امامزادهها، بقاع متبركه، و قبرستانهاى قم
- 27. حاكمان، واليان، اميران، و عمّال قم
- 28. خاندانهاى قمى
- 29. اشياء و مقادير
- 30. حيوانات
- 31. اصطلاحات ديوانى
- 32. اصطلاحات عمرانى و موقعيتهاى جغرافيايى
- 33. گياهها
- 34. كار و پيشه
- 35. لهجه و زبان اهل قم، و واژگان فارسى كهن
- 36. نقيبان و داعيان
- 37. حوادث و وقايع مهم قم
- 38. احاديث
- 39. منابع تاريخ قم
- 40. مراجع تحقيق تاريخ قم
- 41. فهرست موضوعى
تاريخ قم
مشخصات كتاب
سرشناسه : قمی، حسن بن محمد، قرن 4ق.
عنوان و نام پديدآور : تاریخ قم/ تالیف حسن بن محمدبن حسن سائب مالک اشعری قمی؛ ترجمه تاج الدین حسن خطیب، ابن بهاءالدین علی بن حسن بن عبدالملک قمی؛ تحقیق محمدرضا انصاری قمی.
مشخصات نشر : قم : کتابخانه بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی ، گنجینه مخطوطات اسلامی، 1385.
مشخصات ظاهری : 1069ص.: نمونه.
فروست : : کتابخانه بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره) ، گنجینه مخطوطات اسلامی. مرکز قم شناسی؛ 9
شابک : 964-8179-44-1
يادداشت : این کتاب باعنوان" تاریخ قم بانضمام فهرست اعلام و اماکن" با تصحیح جلال الدین طهرانی توسط توس درسالهای 1361 و 1381 منتشرشده است.
يادداشت : چاپ قبلی: قم : کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی ، 1385. در 1154ص. منتشر شده اشت.
یادداشت : کتابنامه به صورت زیرنویس.
یادداشت : نمایه.
عنوان دیگر : تاریخ قم بانضمام فهرست اعلام و اماکن.
موضوع : قم -- تاریخ
شناسه افزوده : قمی، حسن بن علی، قرن 8؟ق.، مترجم
شناسه افزوده : انصاری، محمدرضا، 1337 -
شناسه افزوده : کتابخانه بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی. گنجینه جهانی مخطوطات اسلامی
رده بندی کنگره : DSR2113/م77ق82041 1385الف
رده بندی دیویی : 955/1282
شماره کتابشناسی ملی : 1751015
[خطبه]
بسم اللّه الرّحمن الرّحيم الحمد للّه الّذي هدانا لهذا و ما كنّا لنهتدي لولا أن هدانا اللّه، ثمّ الصّلاة و السّلام على خير خلقه، خاتم الأنبياء و المرسلين، سيّدنا و امامنا، و قدوتنا و شفيعنا، محمّدا عبده و رسوله صلّى اللّه عليه و آله و سلم، و على وصيّه الإمام أمير المؤمنين علىّ بن أبى طالب، و على أبناءه الميامين، الأئمة المعصومين، و على ابنته الطّاهرة، فاطمة بنت موسى بن جعفر عليهم السلام
اين كتاب «تاريخ