- مشخصات کتاب
- اشاره
- فهرست مطالب
- درآمد
- فصل اول: درباره قرآن
- اشاره
- الف) مبانی و روش های تفسیری
- اشاره
- تفسیر و تأویل قرآن به چه معناست ؟ و تفاوت آن ها چیست ؟
- تفاوت تأویل با تفسیر چیست ؟
- آیا تفسیر و تأویل قرآن جایز است یا خیر؟
- شرایط مفسر قرآن چیست ؟
- منابع تفسیر قرآن چیست ؟
- مقصود از روش های تفسیری چیست ؟
- تفسیر به رأی با تفسیر عقلی و تفسیر اجتهادی چه تفاوتی دارد؟
- آیا بین تفسیر عقلی و اجتهادی تفاوتی وجود دارد؟
- روش تفسیر قرآن به قرآن را با مثال توضیح فرمایید؟
- روش تفسیر روایی چیست ؟
- روش تفسیر علمی چگونه است ؟
- روش تفسیر اشاری را معرفی نمایید؟
- آیا «روش های تفسیری» با «مکاتب تفسیری» تفاوت دارند؟
- آیا از گرایش های تفسیری هم مثل روش های تفسیری، می شود تعداد خاصی نام برد یا این که هرگرایشی ممکن است مکتب تفسیری خاصی ایجاد کند؟
- چند منبع برای مطالعه روش های تفسیری وجود دارد؟
- تفاوت تفسیر به رأی با تدبر و تعقل در قرآن چیست ؟
- هرمنوتیک به چه معناست و تفسیر قرآن و هرمنوتیک چه ارتباطی با یک دیگر دارند؟
- رابطه قرآن با فرهنگ زمانه آن چیست ؟ آیا قرآن کریم کاملاً تحت تاثیر فرهنگ زمانه قرارگرفته و فرهنگ عرب جاهلی در آن بازتاب پیدا کرده است ؟ یا با فرهنگ زمانه عرب جاهلی کاملاً مخالفت کرده است ؟
- روش برداشت از قرآن یا منطق تفسیر قرآن چیست ؟
- ب) درباره قرآن
- اشاره
- استخاره چیست و آیا استخاره با قرآن صحیح است ؟
- آیا استخاره با قرآن، یا تفأل با قرآن، نوعی تفسیر به رأی نیست ؟!
- چرا خداوند قرآن را آخرین کتاب قرار داد مگر نمی شد از اول خلقت آدم، قرآن کتاب بشریت باشد؟
- آیا قرار دادن قرآن به عنوان آخرین کتاب الهی به حفظ قرآن از تحریف ارتباطی ندارد؟ مثلاً اگر در آن ابتدا قرآن به عنوان کتاب جاویدان قرار داده می شد مثل کتاب های دیگر تحریف می شد؟
- آیا قرآن در شب قدر و یک جا نازل شد، یا با توجه به شأن نزول های آیات، طی 23 سال نازل شده است ؟
- آیا می توان قرآنی تدوین کرد که به ترتیب نزول سوره ها باشد؟
- «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» با کدام سوره بر پیامبر نازل شد و آیا اولین آیه بود که بر پیامبر نازل شد و یا این که یک شعار دینی بود که حضرت رسول نامه های خود به پادشاهان را با «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» شروع می کردند؟
- مقصود از آیات محکم و متشابه چیست ؟ و چگونه باید آن ها را شناخت و معنا کرد؟
- در سوره بقره آیه 106 می فرماید: «هیچ آیه ای را منسوخ نمی کنیم و از یاد مردم نمی بریم مگر این که بهتر از آن یا مانند آن را برای مردم بیاوریم.» مگر قانون خداوند درباره همه چیز مطلق نیست و مگر ضعیف و بهتر دارد که این طور گفته شده در خصوص این آیه و ناسخ و منسوخ کمی توضیح دهید.
- در مورد این که قانون خداوند نسخ شده باشد به همان معنای اول، آیا در خود قرآن هم آیات منسوخ داریم یا خیر؟
- برخی از آیات قرآن مانند آیات مربوط به میهمانان حضرت ابراهیم در چند سوره از قرآن تکرارشده علت این تکرار چیست ؟ یا عبارت (وَ یَقُولُونَ مَتی هذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ) زیاد تکرار شده ؟ این همه تکرار به چه علت است ؟
- معنای جزء، حزب و رکوع در قرآن چیست ؟
- ملاک مشخص شدن سوره ها و آیات قرآن چگونه بوده است ؟
- فصل دوم: بینش ها
- اشاره
- الف) خداشناسی
- اشاره
- خداوند متعال در قرآن می فرماید: (لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ) و از این آیه بر می آید که خداوند قابل دیدن نیست و از طرفی در آیات دیگری مانند (اللّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ...) می فرماید خداوند نور است و یا در دعای کمیل آمده «یا نور و یا قدوّس» در حالی که نور قابل دیدن است این آیات چگونه قابل جمع است ؟
- چرا بیش تر صفاتی که در قرآن کریم، یا در احادیث و دعاها، از خداوند یاد می شود مذکر است ؟
- اعتقاد ما بر این است که خداوند باقی است «هوالباقی» و از طرفی آیاتی داریم که می فرماید انسان ها در بهشت و یا جهنم به صورت جاودانه هستند؟ اگر هردو جاودانه هستند چه تفاوتی بین این دو است ؟
- در سوره لقمان می فرماید: «فقط خداوند از داخل رحم ها خبر دارد» در حالی که امروزه با سونوگرافی و امثال آن می توان از داخل رحم ها با خبر شد و هم چنین «نقش پدر و مادر در تعیین جنسیت»، چگونه با این آیه سازگار است ؟
- ب) راهنماشناسی
- ج) امام شناسی
- اشاره
- آیه سوم سوره مائده با روز غدیرخم که حضرت علی علیه السلام به امامت منصوب شدند چه ارتباطی دارد؟
- وقتی پیامبر در حج مطالب را بیان کردند و از مردم اقرار گرفتند که آیا من همه مطالب را گفتم و مردم گفتند: بله شما گفتید و مردم شهادت دادند و پیغمبر سه بار از مردم اقرار گرفت! حال سوال اول این است چرا ده روز بعد پیغمبر در رابطه با مولی علی می فرماید که «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» آیا آیه (یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ) آن وقت نازل شد یا همان اولی که پیامبر در حجة الوداع، بود.
- این که در بعضی از روایات گفته شده که اهل بیت قرآن ناطق هستند و قرآن، قرآن صامت است چگونه قابل توجیه است ؟
- بعضی از آیات قرآن شفاعت را رد می کند مثل آیات 48، 123 و 254 از سوره بقره، و در سوره زمر آیه 44 شفاعت را در اختیار خدا می داند آیا اصلاً شفاعتی داریم یا این که شفاعت فقط در این دنیا هست و هم چنین با توجه به آیه 18 سوره یونس و آیه 3 سوره زُمر که ظاهراً شفیع گرفتن و کفیل گرفتن را رد می کند شفاعت ائمه معصومین علیهم السلام چگونه است ؟
- آیا در روایات نیز این دو قسم شفاعت بیان شده است ؟
- شرایط شفاعت را توضیح دهید؟
- بیان شد که شفاعت دو نوع است شفاعتی که با اذن خداوند است، و شفاعتی که بدون اذن خداوند است، آن شفاعت که مورد تأیید آیات قرآن است شفاعتی می باشد که با اذن خداوند است. آیا شفاعتی که مورد تأیید قرآن است و شامل گنه کاران می شود نوعی پارتی بازی نیست و باعث نمی شود که افرادی که گناه نکرده اند با آن هایی که مرتکب گناه شدند، در یک سطح قرار بگیرند؟
- آیا شفاعت در روز قیامت شامل حال توبه کنندگان می شود یا نه اگر کسی گناه کرده باشد و به معصومین هم اعتقاد داشته باشد و فرصت توبه نیافته باشد باز هم ممکن است مورد شفاعت قرار بگیرد؟
- آیا اعتقاد ما به شفاعت، باعث رکود، سستی، تنبلی و واگذار کردن کارها به شفیع نیست ؟!
- با توجه به آیاتی که ظاهراً شفیع گرفتن را رد می کند آیا توسل به ائمه معصومین جایز است و فایده ای دارد یا خیر؟
- در سوره واقعه آیات 12 و 13 می فرماید: «بسیاری از امم پیشینیان به بهشت می روند و عده قلیلی از متأخران» که برخی گفته اند منظورشان امت محمد صلی الله علیه وآله و مردم آخرالزمان است آیا واقعاً منظورش این است که تعداد کمی از انسان های آخرالزمان به بهشت می روند و تعداد بسیاری از انسان های قبل از پیامبر ما به بهشت می روند.
- چرا در قرآن بیش تر از حوریان مؤنث یاد شده آیا این بدین معنا است که زن ها کمتر به بهشت می روند؟
- قرآن کریم در سوره «ص» می فرماید: «شیطان از آتش آفریده شده» و در همان سوره، شیطان تهدید به آتش جهنم شده، چطور ممکن است شیطانی که از آتش آفریده شده به وسیله آتش عذاب شود؟
- فصل سوم: انسان و آفرینش
- اشاره
- هدف آفرینش جهان و انسان از دیدگاه قرآن چیست ؟ آیا جهان هدفی دارد و یا بی هدف است ؟
- اگر هدف از آفرینش انسان عبادت است، خدا چه نیازی به عبادت ما دارد؟
- اگر هدف آفرینش، فقط پرستش باشد، چرا خداوند که موجودات دیگری مانند فرشتگان عبادتگر را آفریده بود، انسان فتنه گر و سرکش را خلق کرد؟
- در آیه (أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنِی آدَمَ) مقصود از عهد چه عهدی است ؟
- این که قرآن می فرماید «ما از جنس خودتان زوج هایی برای شما آفریدیم» آیا به این صورت است که هر زنی از خمیر مایه شوهر خود آفریده شده و اگر او راه خلاف یا صحیحی انتخاب کرد، آن هم از او تبعیت می کند، یا معنای آیه چیز دیگری است ؟
- چرا در سوره «الرحمن» تعلیم قرآن قبل از آفرینش انسان آمده است ؟
- در عبارت «عَلَّمَهُ الْبَیانَ» ؛ «خداوند بیان را به انسان آموخت» مقصود از «بیان» چیست ؟
- آیا انسان می تواند خلق کند؟
- فرق بین خلق و ایجاد چیست ؟
- آیا شبیه سازی جایز است ؟
- این که سلولی را از حیوان یا انسانی بگیرند ویک حیوان یا انسان شبیه آن تولید کنند بدون این که جنس مخالف در کار باشد آیا جایز است ؟
- فصل چهارم: نفس و پرورش
- اشاره
- الف: نفس
- اشاره
- آیا صفات ناپسند در ذات انسان است یا با گذشت زمان و نوع برخوردها شکل می گیرد.
- مراتب نفس انسان کدام است ؟
- ویژگی های انسان مومن چیست ؟
- غفلت چیست و عوامل آن کدام است ؟
- آیا دنیادوستی یا دوست داشتن فرزند باعث غفلت است ؟!
- راه درمان غفلت چیست ؟
- چگونه می توان همیشه به یاد خدا بود؟
- راهکارهای به یاد خدا بودن
- آیا دوست داشتن دیگران با درجات عالی تقوا منافات دارد؟
- راه های شناخت محبت های الهی
- ب) آرزوها
- ج) گناه
- اشاره
- من انسان گناه کاری هستم، وقتی به یاد گناهانم می افتم از خود مأیوس می شوم و بیش تر گناه می کنم راه چاره چیست ؟
- آیا کسانی که گرفتار یأس باشند گناهشان بخشیده می شود؟ زیرا خداوند وعده بخشش همه گناهان را داده مگر شرک را، آیا یأس هم چنین است ؟
- چه کنیم که از یأس و ناامیدی نجات پیدا کنیم ؟
- آیا توبه کاملاً گناهان را پاک می کند یا فقط از شدت تأثیر آن ها کم می کند؟
- در برخی آیات بعد از توبه اصلاح آمده مقصود از اصلاح کردن بعد از توبه چیست ؟
- آیا ممکن است گناه، فردی باشد، ولی آثار وضعی اش باقی بماند؟
- برخی می گویند توبه از گناه کاملاً صفحه ضمیرانسان را پاک نمی کند، مثل صفحه سفیدی که چیزی بر رویش نوشته شده باشد و بعد پاک شود، این چطور قابل توجیه است ؟
- د) پدر و مادر
- اشاره
- اگر والدین به فرزندان ستم کنند فرزندان چطور برخورد کنند، به طوری که هم موجب ناراحتی آن ها نشود و هم بتوانند آن ها را امر به معروف و نهی از منکر کنند و اگر نصیحت تأثیر نداشت چطور باید با آن ها برخورد کرد؟
- در امر به معروف و نهی از منکر مراتبی داریم، نسبت به پدر و مادر تا چه مراتب را می شود عملی کرد و کدام را نمی شود؟!
- پدر و مادرم در کارهایم خیلی دخالت می کند می خواهم بدانم که تا چه حد باید تابع آن ها باشم ؟ حتی در امور مستحب و واجب و غیره ؟
- گاهی پدر و مادر در مورد بخشش های مالی، برخی فرزندان را نسبت به بعضی مقدم می دارند و بین آن ها تبعیض قائل می شوند چگونه با آن ها برخورد کنیم ؟!
- آیا پدر و مادر می توانند ارث دختر و پسر را تغییربدهند و دیگر این که آیا می توانند وصیت کنند که به یکی بیش تر و به دیگری کمتر بدهند؟
- آیا صله رحم با خویشاوندانی که دارای صفات ناپسند مثل نمّامی و غیبت هستند جایز است ؟
- ه -) بانوان
- اشاره
- آیا در قرآن آیه ای در مورد رعایت حجاب داریم و چرا در مورد حجاب صحبت نمی شود و تذکر داده نمی شود؟
- آیا رعایت حجاب اجر و پاداشی هم دارد؟
- منظور از (تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولی) در آیه 33 سوره احزاب چیست ؟
- آیا در قرآن تعدد زوجات مطرح شده است ؟ حکمت آن چیست ؟
- در برخی آیات قرآن می بینیم که این شرطی که برای عدالت گذاشته اند اصلاً به طور کلی نفی شده یعنی گفته شده شما اصلاً نمی توانید عدالت را در این زمینه رعایت کنید؟
- آیا جوانی که یک بار دچار گناه زنا شده؛ او زناکار صدق می شود و مجبور است با زن زناکار ازدواج کند و یا فقط در مورد آن هایی است که متاهل اند و آن گناه را مرتکب می شوند؟
- چرا قرآن ازدواج زنان آلوده و مردان آلوده را سخت گیری کرده است ؟
- فصل پنجم: پرسش های گوناگون
- اشاره
- الف) قرآن و پلورالیسم
- ب) قرآن و سکولاریسم
- ج) علمی
- اشاره
- آیا از نظر قرآن سیاراتی مانند کره زمین وجود دارد که مثلاً انسان هایی در آن زندگی کنند؟
- چرا در بسیاری از آیات قرآن «سمع» مفرد آمده و «ابصار و قلوب و افئده» به صورت جمع آمده است ؟
- آیا عدد «هفت» در قرآن یک کلمه مقدس است ؟ زیرا عدد هفت، مکرر تکرار شده مانند هفت آسمان، هفت عضو بدن در سجده، هفت بار طواف خانه کعبه و هفت بار سعی صفا و مروه و... اگر مقدس نیست، چرا از عددهای دیگر استفاده نشده است ؟
- آیا آیه 109 سوره توبه با انفجار برج های دوقلو در آمریکا توسط هواپیماها در 11 سپتامبر تناسب دارد؟! با توجه به تعبیر «جرف هار» که در آیه 109 توبه می باشد و با نام خیابان «جردن هاردن» تناسب دارد.
- ج) درون قرآن
- اشاره
- آیا می شود گفت بنیان کفر بنیانی است که شامل آیه 109 سوره توبه نیز می شود؟
- شیطان کیست ؟ و چه می کند؟
- راهکارهای مقابله با شیطان چیست ؟
- آیا «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» آیه قرآن است و منظور از آن چیست ؟
- چرا به هنگام قرآن خواندن باید به خدا پناه ببریم ؟
- چرا در این آیه فرمود: از شیطان رجیم به خدا پناه ببرید و از شیطان های دیگر (جنی و انسی) نام نبرد؟
- آیا فقط به هنگام قرائت قرآن باید به خدا پناه ببریم ؟
- چگونه از شر شیطان به خدا پناه ببریم ؟
- و) تاریخی
- اشاره
- چرا قرآن برخی داستان ها را به طور مکرر مطرح می کند؟ مثلاً به داستان حضرت موسی در سوره های مختلف پرداخته است، چرا مثل داستان حضرت یوسف در یک سوره و برای یک بار مطرح نکرده است ؟
- چند مثال از مواردی که خداوند داستان ها را به صورت قطعه قطعه بیان کرده، و از آن ها نتایجی خاص را دنبال کرده بیان بفرمایید؟
- قوم «یأجوج و مأجوج» که بودند؟ آیا جن بودند یا انسان، و کی ظهور می کنند؟
- جنس یأجوج و مأجوج و زمان خروج آن ها
- چرا مسلمانان به سوی بیت المقدس نماز می خواندند و چه شد که به سوی کعبه تغییر قبله دادند؟
- در چه حالتی و در چه مکانی تغییر قبله اتفاق افتاد؟
- این که قرآن می فرماید: (وَ السّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِینَ وَ الْأَنْصارِ وَ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ رَضِیَ اللّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ) سابقین و انصار و تابعین چه کسانی هستند؟
- با سابقه ترین مسلمان کیست ؟
- در تورات و انجیل مطالبی آمده که آدمی از بیانش شرم دارد و نسبت هایی به خداوند و برخی پیامبران داده که صحیح نمی باشد. ولی برخی از اهل کتاب به استناد آیه ای از قرآن که «اگر نمی دانید از اهل کتاب بپرسید» معتقد هستند که تورات و انجیل تحریف نشده و اگر تحریف شده بود در قرآن چنین آیه ای وجود نداشت ؟ توضیح دهید.
- ز) ادبی
- اشاره
- راجع به کلمه «قُلْ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ) کلمه «نَفَر»، منظور یک نفر از جن است، ولی در ادامه می فرماید: «فَقَالُوا» پس گفتند، در حالی که باید می فرمود: «فَقَالَ» آیا این تناقض در قرآن نیست ؟
- در آیه 91 سوره انبیاء در مورد حضرت مریم می فرماید: (وَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَها فَنَفَخْنا فِیها مِنْ رُوحِنا) ولی در سوره تحریم می فرماید: (الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَها فَنَفَخْنا فِیهِ مِنْ رُوحِنا) چرا یک جا ضمیر مذکر آمده و در مورد همان مطلب در جای دیگر ضمیر مؤنث ؟
- منابع
قرآن شناسی
مشخصات کتاب
عنوان و نام پدیدآور:قرآن شناسی [کتاب]/جمعی از پژوهشگران قرآنی [ مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی] ؛ زیر نظر محمدعلی رضایی اصفهانی.
مشخصات نشر:قم: انتشارات پژوهش های تفسیر و علوم قرآن، 1390.
مشخصات ظاهری:344 ص.
فروست:پرسش های قرآنی جوانان؛ 1.
شابک:50000 ریال:978-964-2534-77-7 ؛ دوره:978-964-2534-88-3
موضوع:قرآن -- پرسش ها و پاسخ ها
موضوع:قرآن-- بررسی و شناخت
موضوع:تفاسیر
شناسه افزوده:رضایی اصفهانی، محمدعلی، 1341 -
شناسه افزوده:مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی (عج)
شناسه افزوده:پرسش های قرآنی جوانان؛[ج.] 1.
رده بندی کنگره:BP65/2/پ4 1.ج 1390
رده بندی دیویی:297/1076
شماره کتابشناسی ملی:2662413
ص :1