الجمل و النصره لسید العترة يا نبرد جمل

اشاره

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

شرح حال شيخ مفيد

ابو عبد الله محمد بن محمد بن نعمان معروف به ابن المعلم و مشهور به مفيد از اعقاب سعيد بن جبير «1»، درخشانترين چهره علمى و كلامى شيعه در ربع آخر قرن چهارم و سيزده سال اول قرن پنجم هجرى است.

تولدش به نقل ابو العباس نجاشى، شاگرد برجسته او، در يازدهم ذى قعده 336 ه ق (947 م) بوده است و اگر چه نديم در الفهرست و شيخ الطائفه طوسى هم در الفهرست خود تولد او را در 338 ه ق نوشته اند، ولى با توجه به اهميت و تخصص نجاشى در رجال، همان سال 336 ه ق مورد پذيرش بيشتر تذكره نويسان قرار گرفته است. او پس از هفتاد و هفت سال زندگى- بدون هيچ اختلافى- شامگاه پنجشنبه دوم رمضان 413 ه ق (1022 م) در بغداد در گذشته و در حرم كاظمين كنار آرامگاه استاد خود ابن قولويه به خاك سپرده شده است. «2»

______________________________

(1) براى اطلاع بيشتر از شرح حال سعيد بن جبير مرد آزاده و آزادانديشى كه به دست حجاج بن يوسف كشته شد، رجوع كنيد به بحث مفصل محمد بن سعد، طبقات، چاپ ادوارد ساخاو، بريل، 1325 ه ق؛ ج 6، ص 187- 178.

(2) رجوع كنيد به نديم، الفهرست، چاپ رضا تجدد، تهران، 1350 ه ش؛ ص 247 و شيخ طوسى، الفهرست، چاپ اسپرنگر، به كوشش استاد فقيد دكتر محمود راميار، مشهد، 1351 ه ش؛ ص 314 و نجاشى، رجال، چاپ داورى، قم، 1397؛ ص 283، كه كتاب اخير نسب وى را تا قحطان بر شمرده است.

نبرد جمل ،ص:8

زادگاه او دهكده كوچكى به نام سويقه از توابع شهرك عكبرا «1»