• مشخصات کتاب
• اشاره
• فهرست
• راهنما
• مقدمه
• فصل اول: تعریف اعتکاف
  • 1- مفهوم لغوی اعتکاف
  • 2- مفهوم اصطلاحی اعتکاف
  • 3- مفهوم اعتکاف از دیدگاه علما
  • 4- اعتکاف در قرآن
  • 5- اعتکاف در معنای لغوی در متون ادب فارسی
• فصل دوم:اعتکاف در سیره انبیاء و اولیاء الله قبل از اسلام
  • اشاره
  • 1-حضرت ابراهیم علیه السلام
  • 2-حضرت سلیمان علیه السلام
  • 3-حضرت موسی علیه السلام
  • 4-حضرت الیاس علیه السلام
  • 5-حضرت زکریا علیهما السلام
  • 6-حضرت مریم علیه السلام   
    • اشاره
    • 6-1-رهبانیّت
    • 6-2-تفاوت رهبانیّت و اعتکاف
      • 1)اعتکاف خاستگاه شرعی دارد نه سلیقه ای
      • 2)اعتکاف متفاوت با تحریم طیّبات
      • 3)اعتکاف متفاوت با انزوا
      • 4)اعتکاف و جایگاه محوری مسجد
      • 5)اعتکاف، عمل پسندیده امّا موقّت
    • 6-3-مفاسد رهبانیّت از دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی
  • 7-دوران جاهلیّت و قبل از بعثت
• فصل سوّم: اعتکاف در سیره و کلام معصومین و علما
  • 1- سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه علیه السلام 
    • اشاره
    • 1-1-حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و سلم
      • اشاره
      • 1-1-1-روایاتی از اهل سنّت
    • 1-2-امیرالمومنین علی علیه السلام  
    • 1-3-امام حسن علیه السلام   
    • 1-4-امام حسین علیه السلام
    • 1-5-امام سجّاد علیه السلام
    • 1-6-امام صادق علیه السلام
    • 1-7-امام کاظم علیه السلام
    • 1-8-امام رضا علیه السلام
  • 2- سیره عارفان و عالمان
    • 2-1-سیّد بن طاووس رحمة الله (589-664ق)
    • 2-2-مقدّس اردبیلی رحمة الله (م993ق)
    • 2-3-شیخ بهایی رحمة الله (953-1030ق)
    • 2-4-شیخ لطف الله میسی عاملی اصفهانی رحمة الله (م1032ق)
    • 2-5-ملّا حسینقلی همدانی رحمة الله (1239-1311ق)
    • 2-6-آیت الله حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی رحمة الله (1230-1326)
    • 2-7-حاج شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی رحمة الله (1279-1361ق)
    • 2-8- آیت الله سیّد ابوالحسن اصفهانی رحمة الله (1277-1365ق)
    • 2-9-آیت الله سیّد علی قاضی طباطبایی رحمة الله (1285-1366ق)
    • 2-10-آیت الله شیخ علی قمی رحمة الله (1283-1371ق)
    • 2-11-کاشف الغطا رحمة الله (1294-1373ق)
    • 2-12-آیت الله ناصری
    • 2-13-علمای تاثیر گذار در ترویج اعتکاف در ایران معاصر
    • 2-14-آیت الله العظمی خامنه ای
    • 2-15-آیت الله العظمی میرزا جواد تبریزی
    • 2-16-آیت الله العظمی صافی گلپایگانی
    • 2-17-آیت الله العظمی مکارم شیرازی
    • 2-18-آیت الله العظمی جوادی آملی
• فصل چهارم: آداب، احکام و شرایط اعتکاف
  • اشاره
  • وجوب به جا آوردن اعتکاف
  • اقسام اعتکاف
    • 1-اقسام اعتکاف از لحاظ مستحب یا واجب بودن
    • 2-اقسام اعتکاف از لحاظ اصالتی یا نیابتی بودن
      • اشاره
      • اقسام اعتکاف نیابتی
  • شرایط صحّت اعتکاف
    • اشاره
    • 1-ایمان
    • 2-عقل
      • اشاره
      • 2-1-اعتکاف کودک ممیّز
    • 3-نیّت و قصد قربت
      • 3-1-قصد قربت
      • 3-2-قصدِ وجه
      • 3-3-وقت نیّت
      • 3-4-ماندن در مسجد
      • 3-5-شرط رجوع یا عُدول
        • اشاره
        • 3-5-1-صیغه نذر یا نیّت اعتکاف مشروط (دارای شرط رجوع)
      • 3-6-عُدول از نیّت اعتکاف
        • 1)عدول از اعتکافی به اعتکافی دیگر
        • 2)عدول از نیابت شخصی به نیابت شخص دیگر
        • 3) عدول از اعتکاف اصالتی به اعتکاف نیابتی
    • 4-روزه
      • اشاره
      • 4-1-مبطلات روزه
        • اشاره
        • 1)افطار اجباری در اعتکاف
        • 2)مصادف شدن اعتکاف با عید فطر یا قربان
      • 4-2-چه روزه ای را ﻣﻲتوان در اعتکاف گرفت؟
        • اشاره
        • 1)روزه استیجاری در اعتکاف
        • 2)روزه قضا در اعتکاف
        • 3)روزه مستحبی در اعتکاف، در صورت داشتن روزه واجب
      • 4-3-اعتکاف بیمار
      • 4-4-روزه در سفر
      • 4-5-نذر روزه در سفر
      • 4-6-نذر روزه و اعتکاف در حین سفر
      • 4-7-روزه قضا در سفر
      • 4-8-اعتکاف در سفر
        • اشاره
        • 4-8-1-احکام اعتکاف در مسجدالحرام و مسجدالنبی صلی الله علیه و آله و سلم
    • 5-مدّت اعتکاف
      • اشاره
      • 5-1-اعتکاف ناپیوسته
      • 5-2-شروع اعتکاف پس از طلوع فجر
      • 5-3-محدوده روز در اعتکاف
      • 5-4-اضافه نمودن بخشی از روز به اعتکاف
      • 5-5-اعتکاف به صورت تلفیقی
      • 5-6-اعتکاف یک ماهه
    • 6-حضور در مسجد جامع
      • اشاره
      • 6-1-تعدّد مساجد جامع
      • 6-2-غیر عادل بودن امام جماعت مسجد جامع
      • 6-3-اعتکاف در غیر مسجد جامع
      • 6-4-اعتکاف در غیر مسجد
      • 6-5-تعریف مسجد جامع
        • اشاره
        • 1)مساجد جامع متروک
        • 2)اعتکاف در مسجد جمکران
        • 3)تشخیص عدم داشتن شرایط مسجد، پس از اعتکاف
        • 4)احراز جامعیت مسجد
      • 6-6-اعتکاف در دو مسجد
      • 6-7-اعتکاف در محل غصبی یا مشخص شده توسط دیگری
      • 6-8-اعتکاف در مکان معیّنی از مسجد
      • 6-9-محدوده مسجد
    • 7-اجازه از صاحب اجازه
      • اشاره
      • 7-1-اجازه والدین
      • 7-2-اجازه زن از شوهر
      • 7-3-اجازه صاحب کار
    • 8-پیوستگی توقّف
      • اشاره
      • 8-1-موارد مجاز خروج معتکف از مسجد
      • 8-2-حکم خروج معتکف جهت
      • 8-3-ملاک ضرورت و میزان خروج مجاز از مسجد
      • 8-4-مواردی که واجب است، معتکف از مسجد خارج شود
      • 8-5-خارج نشدن از مسجد، در صورت وجوب خروج
      • 8-6-اموری که معتکف در بیرون از مسجد باید رعایت کند
      • 8-7-طولانی شدن خروج از مسجد در موارد مجاز
      • 8-8-ایجاد مانع جهت ادامه اعتکاف
  • محرّمات اعتکاف
    • اشاره
    • 1-لذّتهای جنسی
    • 2-بوییدن عطر و هر بوی خوش و گیاه معطّر همراه با لذت
      • اشاره
      • 2-1-بوییدن بوی خوش توسط فرد فاقد حس بویایی
      • 2-2-استفاده از مواد بهداشتی، آرایشی و خوراکی‌های معطّر
      • 2-3-استعمال عطر جهت نماز و مسجد
      • 2-4-بطلان اعتکاف در صورت بوییدن بوی خوش
    • 3-مجادله و مناقشه
    • 4-مبطلات روزه
    • 5-خرید و فروش
      • اشاره
      • 5-1-موارد مجاز خرید و فروش در اعتکاف
      • 5-2-گرفتن و دادن قرض در اعتکاف
      • 5-3-عقود دیگر در اعتکاف
  • حکم انجام محرّمات اعتکاف به صورت عمد
  • حکم محرّمات اعتکاف در صورت انجام سهوی یا از روی جهل
  • مبطلات اعتکاف
  • قطع اعتکاف
  • تکلیف معتکف پس از قطع یا باطل شدن اعتکاف
  • قطع روزه
  • قضای اعتکاف
    • 1)زمان ادای قضای اعتکاف
    • 2)قضای اعتکافِ معتکفِ فوت شده
  • نذر اعتکاف
    • 1-چگونگی خواندن صیغه نذر اعتکاف
    • 2-عدم وفا به نذر اعتکاف
    • 3-نذر اعتکاف در شهر خاص
    • 4-انجام اعتکاف نذری در ماه رمضان
    • 5-نذر اعتکاف جهت حاجات
  • کفّاره اعتکاف
  • احکام خاصّ بانوان
    • اشاره
    • 1)خوردن قرص ضدبارداری جهت شرکت در اعتکاف
    • 2)آرایش نمودن
    • 3)طلاق
    • 4)وظیفه حایض در اعتکاف
  • برخی اعمال مباح در اعتکاف
  • برخی مستحبات و مکروهات اعتکاف
  • متفرقه
    • 1)جنب شدن قبل از اعتکاف
    • 2)تعریف عُرف
    • 3)برخی احکام اعمال امّ داود
• فصل پنجم: زمان، اعمال، آداب و ادعیه اعتکاف
  • اشاره
  • زمان اعتکاف
  • فضیلت ماه رجب
  • اعمال مشترک ماه رجب
    • اشاره
    • 1-غسل
    • 2-نماز
    • 3-روزه
    • 4-دعا
      • اشاره
      • 4-1-دعایی از امام سجّاد علیه السلام
      • 4-2-دعاهایی از امام صادق علیه السلام
      • 4-3-دعاهایی از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف
    • 5-استغفار
    • 6-تهلیل
    • 7-خواندن سوره توحید
    • 8-خواندن زیارت امام حسین علیه السلام 
  • فضیلت و اعمال اختصاصی ایّام البیض ماه رجب
    • اشاره
    • 1-اعمال اختصاصی شب سیزدهم
    • 2-اعمال اختصاصی روز سیزدهم
    • 3-اعمال اختصاصی شب چهاردهم
    • 4-فضیلت و اعمال اختصاصی شب پانزدهم
    • 5-فضیلت و اعمال اختصاصی روز پانزدهم رجب
    • 6-اعمال امّ داود (دعای استفتاح)
      • اشاره
      • 6-1-امّ داود کیست؟
      • 6-2-تعلیم دعا به امّ داود توسط امام صادق علیه السلام
      • 6-3-مراحل اعمال امّ داود
  • فضیلت ماه مبارک رمضان
    • اشاره
    • 1-اعتکاف در ماه مبارک رمضان
• فصل ششم: مسجد و اعتکاف
  • 1-کلیّات و تعریف مفاهیم مسجد
    • اشاره
    • 1-1-تعریف لغوی مسجد
    • 1-2-تعریف اصطلاحی و عرفی مسجد
    • 1-3-تعریف مصطلح شرعی مسجد
  • 2-تاریخچه ساخت مسجد
  • 3-آیات قرآن در خصوص مسجد
  • 4-مسجد در کلام معصومین علیهم السلام
    • 4-1-مسجد در کلام حضرت محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم
    • 4-2-مسجد در کلام امیرالمؤمنین علی علیه السلام
    • 4-3-مسجد در کلام امام حسین علیه السلام
    • 4-4-مسجد در کلام امام باقر علیه السلام
    • 4-5-مسجد در کلام امام صادق علیه السلام  
    • 4-6-مسجد در کلام امام موسی کاظم علیه السلام   
    • 4-7-مسجد در کلام امام رضا علیه السلام    
  • 5-توصیه هایی در خصوص مسجد و اعتکاف
    • اشاره
    • 5-1-رعایت آداب و اعمال حضور در مسجد در آیات و روایات
      • 5-1-1-آیات قران کریم
      • 5-1-2-روایاتی از معصومین
        • 1- 5-1-2-توصیه هایی مربوط به ورود و خروج به مسجد
        • 2- 5-1-2-برخی اعمال توصیه شده در مسجد
• فصل هفتم: برخی مناسبت‌های ایّام البیض ماه رجب
  • وقایع روز سیزدهم
    • 1-ولادت امیرالمومنین علیه السلام
      • اشاره
      • 1-1-تولّد حضرت علی علیه السلام در کعبه معظّمه
      • 1-2-برخی منزلت‌های امیرالمومنین علیه السلام در قرآن
        • اشاره
        • 1-2-1- آیه لیله المبیت (بقره: 207)
        • 1-2-2-آیه ولایت (مائده: 55)
        • 1-2-3-آیه تبلیغ (مائده: 67)
      • 1-3-برخی منزلت‌های حضرت امیرالمومنین علیه السلام  در روایات
    • 2-ولادت امام علی النّقی علیه السلام
    • 3-شهادت شیخ فضل الله نوری (1259-1327ق)
  • وقایع روز پانزدهم
    • 1-وفات حضرت زینب علیها السلام
      • اشاره
      • 1-1-فضایل حضرت زینب علیها السلام
        • 1)علم
        • 2)حلم و صبر وصف نشدنی
        • 3)شجاعت
        • 4)فصاحت و بلاغت
    • 2-شهادت حضرت امام صادق علیه السلام
    • 3-تغییر قبله
    • 4-ازدواج حضرت علی با حضرت فاطمه علیهما السلام
• فصل هشتم: توصیه هایی به معتکفین
  • مراقبت‌های قبل از اعتکاف
    • اشاره
    • 1-گرفتن حلالیّت از اطرافیان و رفع کدورت‌ها
    • 2-ادای حقوق مالی
    • 3-داشتن حضور قلب
    • 4-آگاهی کامل از احکام اعتکاف و مطالعه دقیق آن ها
    • 5-تنظیم برنامه روزانه
    • 6-گذاشتن شرط رجوع
    • 7-آماده کردن وسایل مورد نیاز در اعتکاف
    • 8-هدیه کردن ثواب اعتکاف
    • 9-گذراندن مرحله اوّل سیر عرفانی (سیر من الخلق الی الحق)
      • اشاره
      • 9-1-منزل بیداری (یقظه یا توجّه)
      • 9-2-منزل توبه
        • اشاره
        • 9-2-1-چگونگی توبه
      • 9-3-منزل تقوا
      • 9-4-منزل تخلیه
      • 9-5-منزل تحلیه
      • 9-6-منزل تجلیه
  • مراقبت‌های هنگام اعتکاف
    • 1-تنظیم برنامه روزانه
    • 2-اخلاص در انجام عبادات
    • 3-حضور قلب در اعتکاف
    • 4-نظارت و مراقبت
    • 5-رعایت حرمت و احکام مسجد
    • 6-تلاش در دستیابی به هدف نهایی اعتکاف (وصول کمال)
    • 7-به جا آوردن نماز در وقت فضیلت
    • 8-محاسبه نفس
    • 9-تفکّر و اندیشه
      • اشاره
      • 9-1-محورهای اصلی تفکّر
      • 9-2-برخی از موارد تفکّر و نتایج آن
    • 10-ترک گناه و توبه از آن
    • 11-انجام عاشقانه عبادات مستحبی
    • 12-اقامه نماز جماعت و نمازهای مستحبی
      • اشاره
      • 12-1-نماز جعفر طیّار
    • 13-اقامه نماز شب
      • اشاره
      • 13-1-آثار نماز شب
        • اشاره
        • 1)برخی آثار دنیوی نماز شب
        • 2)برخی آثار معنوی نماز شب
        • 3)برخی آثار پس از مرگِ نماز شب
      • 13-2-کیفیّت نماز شب
      • 13-3-وقت نماز شب
      • 13-4-برخی روش‌های بیدار شدن برای نماز شب
    • 14-انجام تعقیبات بعد از نماز
    • 15-قرائت قرآن کریم
    • 16-دایم الوضو بودن
    • 17-گنجاندن برنامه‌های آموزشی، مطالعه و جلسات علمی
    • 18-رعایت حال دیگر معتکفین
    • 19-احسان، همکاری و کمک به عوامل اجرایی
    • 20-صرف افطار و سحری به صورت دسته جمعی
    • 21-چگونگی اطّلاع از اخبار جامعه
    • 22-سادگی در انتخاب نوع غذا
    • 23-انجام نرمش صبحگاهی
    • 24-تمرین حضور در مسجد
    • 25-رعایت پاکی
    • 26-توصیه‌های بهداشتی ویژه معتکفین
    • 27-رعایت اصول تغذیه در اعتکاف
    • 28-پرهیز از امور دنیوی
    • 29-پرهیز از زیاده روی در شوخی
    • 30-عدم انجام کارهای لغو
    • 31-پرهیز از زیاده روی درخواب
    • 32-حتی الامکان استفاده نکردن از تلفن همراه
    • 33-خاطره نویسی
    • 34-مطالعه شرح حال بزرگان معنوی
    • 35-انس با خوبان و مشورت با علما در این فرصت مناسب
    • 36-تصمیم گیری برای مسایل کلان زندگی
    • 37-شکرگذاری به درگاه خداوند
    • 38-شناخت آسیب‌های وارده به اعتکاف
    • 39-رعایت آداب اعتکاف مهدوی و معتکفین منتظر
    • 40-گذراندن مرحله دوّم سیر عرفانی (سیر من الحق الی الحق)
      • اشاره
      • 40-1-صُمت و دوری از پرگویی و کلام لغو
      • 40-2-جوع
      • 40-3-سحرخیزی
      • 40-4-عُزلت
      • 40-5-ذکر و تسبیح
        • اشاره
        • 1)مرتبه اوّل: ذکر لفظی
        • 2)مرتبه دوّم: ذکر قلبی
        • 3)مرتبه سوّم: ذکر عملی
      • 40-6-دعا
        • اشاره
        • 40-6-1-از خدا چه بخواهیم؟
  • مراقبت‌های بعد از اعتکاف
    • 1-ارزشیابی و جمع بندی
    • 2-آوردن یادگاری و سوغاتی
    • 3-شکرگذاری
    • 4-حفظ اُنس خود با مسجد
    • 5-حفظ دوستان
    • 6-گذراندن مرحله سوّم سیر عرفانی (سیر من الحق الی الخلق)
      • 6-1-حفظ آثار و دستاوردهای معنوی
        • اشاره
        • 6-1-1-کنترل اعضا و جوارح
        • 6-1-2-برنامه اجتماعی
      • 6-2-خدمت به خلق
      • 6-3-تبلیغ عملی و گسترش فرهنگ اعتکاف
      • 6-4-دیگرسازی، بعد از خودسازی
• فصل نهم: توصیه هایی به متولّیان اعتکاف
  • 1-آموزه‌های بهداشتی
  • 2-آموزه‌های فرهنگی و مدیریتی
  • 3-گسترش فرهنگ اعتکاف
  • 4- شناخت برخی آسیب‌های وارده بر عملکرد متولیان اعتکاف
    • 4-1- تبدیل اعتکاف به مراسمی مشابه سمینار
    • 4-2-عدم حضور بزرگان و مسوولین در اعتکاف
  • 5-آمار معتکفین
• فصل دهم: فلسفه و آثار اعتکاف
  • اشاره
  • 1- برخی از آثار فردی اعتکاف
    • اشاره
    • 1-1- گریز از غفلت و روزمرگی
    • 1-2- تمرین عمل گرایی
    • 1-3- تمرین انقطاع از غیر
    • 1-4-ایجاد آرامش روانی در معتکف
    • 1-5-پیشگیری از بدی‌ها و دوری از آتش جهنّم
    • 1-6- زمینه ساز اخلاص و انس با خدا
    • 1-7-زمینه ساز توجّه قلبی به خدا
    • 1-8- زمینه ساز خودشناسی و دستیابی به توانایی و کمال
    • 1-9-زمینه ساز پاکی و عاقبت نیکو
    • 1-10-زمینه ساز توبه و بخشش گناهان
    • 1-11- زمینه ساز استقامت در عبادت و تفکّر
    • 1-12- فراهم نمودن زمینه برای تامّل و تفکّر در درون
    • 1-13- رسیدن به آثار خلوت گزینی و پرهیز از اجتماع زدگی
    • 1-14-تقویت اراده
    • 1-15-تحوّل درونی معتکف و فرصتی برای خدایی شدن
    • 1-16-رهایی از تعلقات مادّی
    • 1-17- تنظیم کننده حقوق اجتماعی معتکف
    • 1-18-انس با خوبان و یافتن دوستانی اهل معنا
    • 1-19-بهره‌گیری از اندیشه‌ها و تجربیات معنوی و اخلاقی بزرگان
    • 1-20-تضعیف مادّی گرایی و تعلقات مادّی
    • 1-21- دستیابی به گنجینه هایی از رحمت خاصّ خدا
    • 1-22- توفیق تلاوت بیشتر قرآن و بهره‌مندی از برکات آن
    • 1-23-ذکر و یاد خدا و چشیدن شیرینی آن
    • 1-24-جلب محبّت خدا و تحصیل بهشت الهی و تقرّب به او
    • 1-25-انس با معنویات
    • 1-26-دوری از غفلت
    • 1-27-افزایش تواضع و فروتنی
    • 1-28-تجمیع ثواب اعمال عبادی و دریافت پاداش بسیار
    • 1-29- مهمان شدن بر خدا درخانه اش
    • 1-30-برآورده شدن حاجت‌ها و دریافت پاداش بی‌پایان
    • 1-31-بهره گیری از آثار نماز
    • 1-32-بهره گیری از آثار روزه
  • 2- برخی آثار اجتماعی اعتکاف
    • 2-1-نوسازی معنوی جامعه و مقاوم سازی اندیشه فرهنگی
    • 2-2-کاهش جرم و فساد
    • 2-3-درمان ناهنجاری‌ها و لغزش‌های فردی و اجتماعی
    • 2-4-تاثیر اعتکاف در کاهش بلایای عمومی
    • 2-5-مقابله با تهاجم فرهنگی و دفاع از ارزش ها
    • 2-6-دعوت به خوبی ها
    • 2-7-سنّتی نیکو برای جامعه
• فصل یازدهم: عبادات همسان اعتکاف از جنبه ثواب
  • اشاره
  • 1- حل مشکلات و برآورده کردن حاجات دیگران
  • 2-همنشینی با علما
  • 3-زیارت سیّد الشهداء
• فصل دوازدهم: اعتکاف پرتوی از حجّ و ماه مبارک رمضان
  • اشاره
  • 1-مقایسه اعتکاف با حجّ و ماه مبارک رمضان
    • 1-1- از جنبه محرّمات
    • 1-2-مهمان خدا بودن
    • 1-3-از جنبه هدف
    • 1-4-از جنبه ثواب
    • 1-5-از جنبه خودسازی
    • 1-6-از جنبه جامعیّت
  • 2-جملات ادبی
• فصل سیزدهم: اعتکاف در آینه شعر و نثر
  • 1-اعتکاف در آینه شعر
  • 2-اعتکاف در آیینه نثر
    • 2-1-نجوای اعتکاف
    • 2-2-جملات ادبی
    • 2-3-قطعه‌های ادبی
      • 2-3-1-مهمانی
      • 2-3-2-راهی برای انس با خدا
      • 2-3-3-پایان اعتکاف
    • 2-4-خاطرات
      • 2-4-1-خاطره ای از آیت الله نجم الدین طبسی
      • 2-4-2-سقف آبی مسجد
      • 2-4-3-غریبه آشَن
      • 2-4-4-اعتکاف در غربت
      • 2-4-5-چرا اعتکاف؟
      • 2-4-6- دنیایی از نور و صفا
• لغت نامه
• منابع
• چکیده
• سیر مطالعاتی کتاب براساس فرصت زمانی مطالعه