بابيه

مشخصات كتاب

عنوان: بابيه

عنوان دايره المعارف: دايره المعارف بزرگ اسلامي

پديدآورنده: صادق سجادي

تعداد صفحه: 33-37

شماره جلد: 11

زبان: فارسي

موضوع:

ملاحظات: فرقه اي ديني كه در قرن سيزده قمري به دست سيد علي محمد شيرازي در ايران پديد آمد. او در آغاز خود را باب امام غائب مي دانست و پس از مدتي ادعاي مهدويت نمود. پيچيدگي و ابهامي كه در سخنان وي وجود دارد دامنه گسترده اي براي تأويل آن پديد مي آورد. كتاب «بيان» مهمترين اثر او دربردارنده عقايد و آراء فرقه بابيه است.

فرقه بابيه

بابيّه، فرقه اي ديني كه در نيمه دوم سده 13ق/19م به دست سيدعلي محمد شيرازي (محرم 1235 - شعبان 1266/نوامبر 1819- ژوئيه 1850) در ايران پديد آمد. علي محمد شيرازي كه در آغاز خود را «باب ِ» امام غايب مي دانست - و مريدانش به همين سبب بابيه ناميد شده اند - پس از چندي، خود را حجت و مهدي موعود خواند و آنگاه شريعتي نونهاد و سخناني گفت و نوشت كه بي شباهت به دعوي الوهيت نيست. منشأ برخي عقايد و دعويهاي او را بايد در بعضي عقايد اسماعيليه و صوفيه و نقطويه و به ويژه آراء شيخ احمد احسايي (ه م)، و شاگرد و جانشين او سيدكاظم رشتي جست و جو كرد (كسروي، 12-14؛ صبحي، 47). گرچه جانشينان سيدكاظم و شيخيه پس از او، به ويژه شاخه كريم خاني به كلي از عقايد بابيه بيزاري مي جويند و از سرسخت ترين مخالفان اين گروه و فرق ِ منشعب از آن به شمار مي روند (مثلاً نك: كرماني، محمدكريم، 2-4؛ كاشاني، 11)، ولي عقايد ايشان راه علي - محمد را در طرح چنان ادعاهايي هموار ساخت. مثلاً آنان معتقد بودند كه امامان اثنا عشر مظاهر الهي، و