گشود و در سال 303 درگذشت.

6.صحیح محمد بن یزید بن عبدالله بن ماجه قزوینی که در سال 275 درگذشته است و گروهی، سنن دارمی متوفای 255 را بر صحیح ابن ماجه مقدم داشته اند و آن را صحیح ششم می شمارند.

گاهی این صحاح چهارگانه اخیر را « سنن» نیز می گویند از این نظر که اکثر و یا همه احادیث آنها مربوط به سنن و احکام فقهی اسلام است و حق این است که این چهار کتاب اخیر «سنن» است نه صح،اح زیرا شرایطی را که نویسندگان دو صحیح نخست در راوی رعایت کرده اند، نویسندگان سنن در نظر نگرفته اند.

در میان مسانید زیاد، مسند احمد، مقام اول را حائز است، با اینکه مسانید از نظر اعتبار پایین تر از صحاح شمرده می شوند و از نظر اعتبار به درجه صحاح نمی رسند مع الوصف – مسند احمد مشهورترین مسندی است که در اختیار محدثان اسلامی قرار گرفته است و پیوسته بر مسانید دیگر مانند مسند سلمان بن داوود طیالسی، متوفای سال 204 و مسند امام عبدالله بن محمد بن القاضی معروف به ابن ابی شیبه متوفای 325 و دیگر مسندها مقدم شمرده میشود. (کشف الظنون 2/420)

هر گاه بر این صحاح ششگانه و دو مسند دارمی و مسند احمد، کتاب « موطا » امام « مالک بن انس » متولد سال 91 و یا 93 و متوفای سال 179 را اضافه کنیم، این نه کتاب، مجموع صحاح و مسانید معروف اهل تسنن را تشکیل میدهند و میتوانند منبع بزرگی برای احادیث نبوی باشند و اخیراً از طرف گروهی از خاورشناسان فهرست دقیقی در