معجم مقاييس اللغة
اشارة:
سرشناسه : ابن فارس، اجمد بن فارس، - ق 395
عنوان و نام پديدآور : معجم مقاييس اللغة/ لابي الحسين بن فارس بن زكريا؛ بتحقيق و ضبط عبدالسلام محمد هارون
مشخصات نشر : بيروت : دارالفكر ، 1399ق = 1979م = 1358.
مشخصات ظاهري : 6 ج
موضوع : زبان عربي -- واژه نامه ها -- متون قديمي تا قرن 14
موضوع : زبان عربي -- واژه نامه
توضيح : «معجم مقاييس اللغة» اثر ابوالحسن احمد بن فارس بن زكريا ، از مهم ترين معاجم لغوي زبان عربي به شمار مي رود كه به كوشش عبدالسلام هارون مورد تحقيق قرار گرفته و منتشر شده است.گفته مي شود ابن فارس بسيار به ابن دريد علاقه مند بوده و در بسياري از كارهايش روش او را پيش مي گرفته؛ لذا پس از اين كه ابن دريد كتاب « الاشتقاق » را تاليف كرد، ابن فارس بر آن شد تا با تاليف معجمي كامل اين ايده (اشتقاق) را پياده كند؛ لذا كتابش را مقاييس ناميد و به تعبير بعضي محققان، او از اين اسم، اشتقاق كبير (در اصطلاح لغويون ) اراده كرده است. به اذعان ابن فارس (در مقدمه خود بر كتابش)، او سعي نموده از تمامي منابع لغوي پيشينيان بهره گيرد؛ لهذا كتاب هاي « العين » خليل، « غريب الحديث » ابو عبيده، « مصنف الغريب » ابوعبيده، « كتاب المنطق » ابن سكيت ، و « الجمهره » ابن دريد را پنج منبع اصلي براي جمع آوري و تدوين كتابش برمي شمرد.
در اين كتاب ابتداء مواد لغات (حروف اصلي كلمه) بر اساس حروف الفباء به 28 قسمت (يعني 28 كتاب) تقسيم شده است و هر كتاب بر اساس حروف اصلي كلمات به سه باب تقسيم گرديده است؛ باب اول ثنايي مضاعف، باب دوم ثلاثي و باب سوم كلماتي كه بيش از سه حرف اصلي دارند ( رباعي و خماسي )
دو قسم اول (ثنايي مضاعف و ثلاثي) بدين شكل مرتب شده اند، در هر بابي بعد از حرف اول (فاء الفعل) حرفي كه در ترتيب هجايي، بعد از آن مي آيد مورد توجه واقع مي شود تا اين كه به آخرين حرف از حروف الفباء برسيم؛ پس از آن دوباره از همزه شروع مي شود تا اين كه به حرف اصلي (فاء الفعل) برسيم.
ص: 1
هذا الكتاب ...:
المجلد 1؛ المجلد 2؛ المجلد 3؛ المجلد 4؛ المجلد 5؛ المجلد 6