چاپ کردن این صفحه

از ازل تا ابد پیوند: اتحاد ملی و انسجام اسلامی در ادب فارسی

این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)

کتاب از ازل تا ابد پیوند

گردآوری روزبه فروتن پی

تهیه کننده مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما

مشخصات نشر : قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما : دفتر عقل، 1386

وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمیعًا وَ لا تَفَرَّقُوا. (آل عمران: 103)

ادبیات، شناسنامه باورهای دینی، تمدن، تاریخ، فرهنگ و هنر، آداب و رسوم ملت هاست.

ادبیات، ظرفی است که مظروف های بسیاری را در خود جای داده است. در ادبیات، ردپای دین، جامعه، سیاست، علوم گوناگون و حتی صنعت را می توان آشکارا دید. ادبیات، جهانی بسیار گسترده است و گستردگی آن به گونه ای است که از خاک تا افلاک و در یک کلام، هستی و هر آنچه را در آن هست، در بر گرفته است. به عبارت دیگر، مظروفی به گستردگی هستی، به راحتی در ظرفی شگفت به نام «ادبیات» جای می گیرد.

ادبیات فارسی نیز با پیشینه غنی مذهبی و عرفانی، چهره خود را در عرصه ادبیات جهان اسلام و بین الملل می نمایاند. به تعبیری، ادبیات فارسی، ملکوت عشق است. بخش بزرگی از متون کهن و معاصر ادبیات فارسی را موضوع عشق تشکیل می دهد؛ عشقی که در آسمان ریشه دارد و شاخه های تناورش در ملکوت می شکوفد. بدیهی است این عشق، از مرزهای «خود» و «خودگرایی» می گذرد و به نوعی به عشق به آفریده های آن محبوب ازلی و ابدی می رسد.
به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست

عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست(1)

در این مرحله است که عشق به هم نوعان، جامعه، وطن، باورهای دینی و... در ادبیات فارسی بیش از پیش بازتاب می یابد و مفهوم «اتحاد» مطرح می شود که وسیله ای برای دفاع از داشته های افراد، قوم ها یا ملت هایی است که هویت ملی و دینی مشترک دارند.

چاره ما نیست به جز اتحاد

این ره رشد است، فَنِعْمَ الرَّشاد(2)

البته موضوع «اتحاد» گاه نیز در قالب استعاره و کنایه به کار گرفته می شود:

مورچگان را چو بُوَد اتفاق

شیر ژیان را بدرانند پوست(3)

انسان، موجودی اجتماعی است. بشر در طول تاریخ، با یاری هم نوعانش، خود و جامعه خویش را در مسیر تکامل قرار داده است. به عبارت دیگر، «هم یاری» و «اتحاد»، در زندگی بشر، درونی نیازی است که نمادی بزرگ از حقیقت نیازمندی انسان به انسانی دیگر به شمار می رود.

بنی آدم اعضای یک پیکرند

که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار

دگر عضوها را نماند قرار

----------------------------------------

1- کلیات سعدی، تصحیح: محمدعلی فروغی، تهران، ناهید، 1375، چ 1.
2- فَنِعْمَ الرَّشاد: چه خوب، راه یافتنی است. شعر از محمدتقی بهار.
3- سعدی.


عناوین اصلی کتاب شامل:

جلوه های اجتماعی اتحاد ملی در نثر کهن پارسی

جلوه های سیاسی و اجتماعی اتحاد ملی و اسلامی در شعر شاعران مشروطه

جلوه های سیاسی و اجتماعی اتحاد ملی و انسجام اسلامی در ادبیات پایداری ایران، عراق و فلسطین

 

جهت مشاهده و دانلود کتاب کلیک کنید