معرفى اجمالى
«الارتباط بالله و جهاد النفس»، اثر سيد محمد حسينى شيرازى، از علماى معاصر است كه در باره اخلاق و جهاد با نفس، به زبان عربى نوشته شده است.
ساختار
كتاب، داراى ساختار و ترتيب خاصى نبوده و فقط به يك سرى موضوعات اخلاقى پرداخته كه هيچ‌گونه سير منطقى در آنها ديده نمى‌شود.
سبك نگارش كتاب، سليس و روان است.
گزارش محتوا
كتاب، دربردارنده چند موضوع اخلاقى مختصر مى‌باشد كه با عنوان جهاد با نفس شروع مى‌شود و با بحثى پيرامون نفس خاتمه مى‌يابد. مؤلف، در اين كتاب مختصر با استفاده از آيات و احاديث و گردآورى آنها پيرامون موضوعات خاص اخلاقى، به بحث پرداخته و از مباحث تحليلى و مباحث عقلى استفاده ننموده و در هر موضوع به احاديث و آيات محدودى بسنده كرده است.
از جمله مباحث اين كتاب، جهاد اكبر، آزادى نفس از اسارت هوا و هوس، سكوت مطلوب و سكوت مبغوض، دعاى ابوحمزه در قنوت، قرآن كريم و قنوت به آن، لذت‌هاى مادى و معنوى، قضيه‌اى از شيخ بلاغى، برخى از اسباب نيروى گاندى، انسان و معرفت، فكر و تفكر، عجائب خلقت الهى، عقل و تعقل و... مى‌باشد.
در باره متاع دنيا و آخرت آيه‌اى از قرآن آورده كه مى‌فرمايد: «زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنينَ وَ الْقَناطيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِكَ مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآب» (آل‌عمران: 14).
مؤلف براى توضيح آيه مذكور، به ترجمه و لغت‌شناسى كلمه «زين» پرداخته و خاطرنشان مى‌كند كه امورى كه در اين آيه ذكر شده، بذاته قبيح نيستند، بلكه در اصلِ وجودشان طيبند؛ آرى گاهى بر اثر عوارض خارجى، عنوانى خبيث مى‌يابند، اما اين ذاتى آنها نيست.
وى سه تفسير ديگر براى «زين» ذكر مى‌كند: اول آنكه شيطان زينت مى‌دهد؛ دوم، خداوند متعال زينت مى‌دهد؛ سوم، خداوند آنچه را نيكوست زينت مى‌دهد و شيطان، آنچه را قبيح است زينت مى‌دهد.
وى بيان مى‌كند كه شهوات، جمع شهوت است و به معنى اشتياق نفس به سمت چيزى است.
در ادامه، به تك‌تك واژگان اين آيه پرداخته و آنها را مورد بررسى قرار مى‌دهد.
در باب سكوت، چنين بيان مى‌نمايد كه سكوت دو وجه دارد: سكوت مذموم و سكوت ممدوح. سكوت از سخن باطل، غيبت، تهمت، چاپلوسى و... ممدوح است و سكوت از سخن حق، امر به معروف و نهى از منكر، قبيح مى‌باشد.
