دانلود و مشاهده صفحه نرم افزار آیفون (ios) درسایت های :

معرفى اجمالى

«تاريخ مكه» اثر معروف احمد سباعى است، اثرى است عمومى كه شامل همه ابعاد تاريخى، سياسى، تمدنى، اجتماعى و فرهنگى مى شود. هدف سباعى از تأليف اين اثر نگارش كتاب براى تمامى كسانى بوده است كه علاقمند بوده اند يك نگاه جامع و فراگير به طور همزمان نسبت به اين شهر داشته باشند. روشن است كه در چنين اثرى، جاى بحث هاى تخصصى نيست، اما تمام تلاش مؤلف آن بوده است تا تصويرى هرچه دقيق تر نسبت به تاريخ اين شهر به دست بدهد.

ساختار كتاب

محدوده كتاب، از تاريخ مكه از دورترين ادوار تاريخى تا پايان حكومت اشراف و ورود وهابيان به مكه در آغاز دهه پنجم قرن چهاردهم هجرى است. طبعا طى فصول پايانى كتاب، شرحى از درگيرهاى يك صد و پنجاه ساله اهالى وهابى نجد را با دولت شرفا به دست داده است.

گزارش محتوا

شايد مهم ترين ويژگى كتاب جز جامع بودن نگاه وى، آن است كه نويسنده وهابى نيست و به همين دليل به هيچ روى، نگاه متعصبانه اى ندارد. اين رويّه وى گاه تا آنجا پيش مى رود كه انسان چنان مى انديشد كه وى به نوعى به عقايد شرفا نزديك بوده است. بارها در اين كتاب اخبارى مربوط به برخوردهاى تند با شيعه نقل شده و آن رفتارها مورد انتقاد وى واقع شده است. اين موارد را از عناوين و سرفصل هاى كتاب مى توان به دست آورد.

ويژگى ديگر، نگاه نافذ اجتماعى - انتقادى اوست. وى مكى است و به تاريخ اين شهر دلبستگى دارد و تلاش مى كند علل عقب ماندگى اين مردم را كه عمدتا در بذل و بخشش هاى معنا دار دولت ها مى بيند، تحليل كند. در بخش هاى ديگر هم نگاه تحليلى وى راهنماى كسانى است كه علاقه مند هستند آثار تاريخى آنان، چيزى بيش از نگارش معمولى رخدادها باشد.

روزگارى كه احمد سباعى اين اثر را مى نوشت، به رغم فراوانى آثار، بسيارى از تواريخ مكه مخطوط بود و وى آن آثار را جز اندكى در اختيار نداشت. به همين دليل، جز آن كه از برخى از مخطوطات استفاده كرده، كتاب به لحاظ عدم استفاده از منابع معتبرى كه طى اين سالها چاپ شده است، رنج مى برد.

شايد بتوان گفت، اساس اين كتاب بر كتاب خلاصة الكلام فى بيان اُمراء البلد الحرام احمد بن زينى دحلان است كه به عنوان يك متن چاپى در اختيار مؤلف بوده و بسيارى از آثار ديگر تاريخ مكه آن زمان مخطوط بوده است. اما حُسن كار دحلان و نظم و انسجام آن كتاب، اثر ياد شده را به عنوان يكى از بهترين و منظم ترين آثار مربوط به تاريخ مكه درآورده و مؤلف هم به همين دليل، آن را پايه كار خود قرار داده است. كتاب خلاصة الكلام كه به شدت ضد وهابى است و حتى در بخش هايى از آن به شبهات وهابيان پاسخ داده شده و جنايات آنان به خصوص در حمله به طائف شرح داده شده، تاكنون اجازه نشر نيافته و در نقطه اى ديگر از جهان اسلام هم هنوز تصحيح انتقادى نشده است.

برخى از آثار خطى ديگرى كه مورد استفاده وى قرار گرفته است، عبارت است از اتحاف الورى، اتحاف فضلاء الزمن، منائح الكرم.

وضعيت كتاب

كتاب تاريخ مكه، بارها و بارها چاپ شده است. در يك مقطع، استاد عاتق بن غيث بلادى كه خود از سرآمدان تاريخنگارى مكه در چند دهه گذشته است، آن را براى چاپ آماده كرده و حواشى مختصرى كه با امضاى «عاتق» است بر آن افزود. اين متن، چندين بار چاپ شد تا آن كه در سال 1419 به مناسبت يكصدمين سال دولت سعودى، يك صد اثر تاريخى براى چاپ مجدد انتخاب شد كه يكى از آنها همين تاريخ مكه بود. مصححان جديد جز افزودن برخى از پاورقى هاى غير ضرورى كارى نكردند و صرفا متن حروفچينى شده جديدى را با صدها غلط افزوده و حتى حذف صفحاتى از آن، در دو مجلد عرضه كردند.

جهت دانلود و مشاهده کتاب کلیک کنید

معرّفى اجمالى

انتظار 7 يا انديشه مهدويّت و آسيب‌ها از تاليفات آقاى محمدصابر جعفرى مى‌باشد.

ايشان، موضوع پژوهش خود را انديشه مهدويت، آسيب‌ها، راه درمان و مبارزه با آن‌ها قرار داده است.

اثر در بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) در سال 1386 گردآورى و به چاپ رسيده است و هدف آن انديشه مهدويّت و آفت شناسى و بررسى برخى آسيب‌ها با تبيين آثار، خاستگاه هر يك و راه مبارزه و درمان آن‌ها مى‌باشد.

ساختار كتاب:

مهدويّت به دليل اثرات حيات بخش و انسان سازش، همواره مورد تهديد، كج انديشى و انحراف بوده است، هميشه هر مسئله‌اى نسبت به درجه اهميت آن بيشتر در معرض آسيب‌ها قرار مى‌گيرد. به همين جهت اين پژوهش به بيان برداشت‌هاى انحرافى از مقوله انتظار فرج و افراط و تفريط در ارائه چهره قهر و مهر و طرح مباحث غيرضرورى مى‌پردازد. مولف 13 مورد از اين آسيب‌ها را نام برده و به شرح و تحليل آن‌ها مى‌پردازد و راهكارهايى براى درمان و مبارزه و آگاهى بخشيدن به مردم در زمان غيبت بيان مى‌كند. روش مولف در معرفى اثر با استناد به روايات و مراجعه به منابع علماء و بزرگان شيعه مى‌باشد.

گزارش محتوا:

مولف در اين پژوهش به بيان مواردى؛ مانند برداشت‌هاى انحرافى از مسئله انتظار فرج كه وظيفه ما فقط دعا براى فرج مى‌باشد و بايد از امر به معروف و نهى از منكر خوددارى كنيم تا جامعه پر از ظلم و ستم و فساد گردد، آنگاه آقا ظهور مى‌كند. اين طرز فكر را نفى مى‌كند و آن را برداشت غلط از انتظار مى‌داند و به ذكر پيامدهاى فردى و اجتماعى آن مى‌پردازد. ديگر اين كه افراط و تفريط در چهره مهر و قهر از امام عصر(عج) را بيان مى‌كند، خواستگاه و منشاء اين انحراف را، معجزه پنداشتن همه امور و عدم درك عميق از مهربانى و محبّت آن حضرت مى‌داند. در ادامه به طرح مباحث غير ضرورى؛ مانند ازدواج، فرزند و زندگى و... كه ما را از مباحث مهم و كاربردى باز مى‌دارد و هيچ گونه ثمره‌اى ندارد، به گفت و گو پرداخته است. در قسمت بعدى اثر، موارد تعجيل(عجله داشتن در تحقق امر ظهور(و توقيت(تعيين وقت ظهور) و تطبيق(تعيين افراد و حوادث بر علايم ظهور) در تبيين مفهوم غيبت را بازگو مى‌كند. ايشان از آسيب‌هاى مهمى كه ملاقات گرايان و مدعيان دورغين در ذهن مردم انحراف ايجاد مى‌كند را، مورد بررسى و تحليل قرار مى‌دهد و همچنين از آرزوگرايان بى‌عمل و عاشقان دنياخواه و عدم پيروزى اين افراد سخن مى‌گويد. عدم پيروى از ولايت فقيه و فعاليت‌هاى مغرضانه غرب كه با افكار شيطانى مطالبى را به نام دين و مهدويت ارائه مى‌دهد تا آسيبى جدّى به مساله انتظار و عقايد مردم نسبت به ظهور امام زمان(عج) وارد كند، از ديگر آسيب‌ها انديشه مهدويّت معرّفى مى‌كند.

جهت دانلود و مشاهده کتاب کلیک کنید

معرفى كتاب

سیری در علوم قرآن تألیف یعقوب جعفری پيرامون برخى از موضوعات علوم قرآنى نوشته شده است.

مؤلف كه از قرآن پژوهان معاصر مى‌باشد در اين كتاب در طى هشت بخش چند موضوع مهم از مباحث علوم قرآنى را مورد بحث قرار داده است.

در بخش اول نامها و اسامى قرآن كه در خود قرآن آمده مورد بررسى قرار گرفته است از جمله:قرآن،فرقان، مصحف،ذكر و كتاب، وى در ابتدا هر كدام از اين واژه‌ها را تعريف نموده، سپس آياتى را كه در بردارندۀ اين كلمات مى‌باشد ذكر مى‌نمايد.

بخش دوم:در اين بخش اوصاف قرآن را بحث مى‌نمايد، و از آنجا كه عناوينى كه در قرآن به صورت وصف براى قرآن ذكر شده حدود پنجاه عنوان مى‌باشد وى اين عناوين را دسته‌بندى نموده آنها را در 9(نه)قسمت تقسيم‌بندى نموده است كه عبارتند از:

1-قرآن در رابطه با خداوند 2-هدايتگرى قرآن 3-قداست و عظمت قرآن 4-اتقان و استحكام قرآن 5-جنبه‌هاى عاطفى‌قرآن 6-جامعيت قرآن 7-هشدار دهندگى قرآن در رابطه با گمراهان 8-قرآن در مقام تصديق كتابهاى آسمانى پيشين 9-جنبه‌هاى لفظى قرآن

بخش سوم-در اين بخش مسالۀ نزول قرآن را بحث مى‌كند.

وى در ابتدا موارد استعمال واژۀ نزول را بررسى كرده، آنگاه بحث مى‌كند كه آيا سه كلمه:نزول، انزال و تنزيل،چه رابطه‌ايى با يكديگر دارند تفاوت آنها را توضيح مى‌دهد در پايان بخش نزول تدريجى و دفعى را با استفاده از آيات بيان مى‌كند

بخش چهارم:اين بخش مربوط است به عكس العمل‌هاى مخاطبين در برابر قرآن، كه در آن واكنش مشركين و كفار را در برابر آيات الهى توضيح مى‌دهد

بخش پنجم:در اين بخش پيرامون آداب تلاوت قرآن بحث شده كه با استفاده از آيات و روايات ائمه معصومين(ع)برخى از آداب تلاوت و قرائت قرآن ذكر شده است.

بخش ششم:در اين بخش از ويژگيهاى قرآن سخن مى‌گويد، ويژگيهايى كه بيرون از صفات مى‌باشد مانند اينكه بشر ازآوردن آن عاجز است كه با عنوان اعجاز بحث شده است.

در ادامه مسالۀ تحريف ناپذيرى قرآن و غيبگويى آن نيز مورد بررسى قرار گرفته است

بخش هفتم:در اين بخش از شيوه‌هاى پيام رسانى قرآن بحث مى‌كند و مى‌گويد قرآن براى رساندن پيام از شيوه‌هايى همچون: مثل، سوگند، برهان و جدل، وعده و وعيد استفاده كرده است كه هر كدام از آنها را توضيح مى‌دهد.

بخش هشتم:اين بخش اختصاص دارد به معرفى برخى از اصطلاحات قرآنى همچون:نسخ، محكم و متشابه، اجل و

مداوله، شفاعت، ايمان و كفر، هدايت و ضلالت، عرش و كرسى.كه پس از تعريف لغوى و اصطلاحى هر كدام، كاربرد قرآنى آنها را توضيح مى‌دهد.

ويژگيها

- متن كتاب سليس و روان است به گونه‌ايى كه براى عموم علاقه‌مندان به موضوعات قرآنى قابل استفاده مى‌باشد
- مطالب كتاب به صورت منظم فصل‌بندى شده است.
- در برخى از موارد مطالب گسترده را به صورت جالبى دسته‌بندى كرده است مانند آنچه كه در بخش دوم دربارۀ ويژگيهاى قرآن انجام داده است
- از مباحث مهم اين كتاب بخش هفتم است كه از آن به عنوان «شيوه‌هاى پيام رسانى قرآن» نام برده، و در آن با روشى جالب اين شيوه‌ها را توضيح مى‌دهد
- اضافه نمودن فهرست‌هاى متعدد همچون: فهرست اشخاص، قبائل و...به فهرست‌هاى كتاب
- سعى نموده در مباحث مختلف ديدگاه شيعه و علماء آن را بيان نمايد.

جهت دانلود و مشاهده کتاب کلیک کنید

معرفى اجمالى

«مسائل معاصرة في فقه القضاء» تأليف آيت الله سيد محمد سعيد طباطبايى حكيم است كه در آن برخى سؤالات و استفتائات در مورد مباحث مرتبط با قضاء اسلامى به شيوه‌اى تحليلى پاسخ داده شده است.

مؤلف، بدون مقدمه وارد مسائل فقهى مربوط به قضاء شده و احكام مجازات مجرمان و قواعد شرعى مربوط به قضاوت را بررسى مى‌نمايد.

انگيزه تأليف

نظر به اهميت مسائل اجتماعى در اسلام به ويژه بحث قضاى اسلامى و به علت ارتباط بحث قضاء با مباحث حكومت اسلامى نگارنده به پاسخ سؤالات مهمى در اين رابطه پرداخته تا مسائل مبتلى‌به در باب قضا را براى مقلدين خود تبيين نمايد.

ساختار

نوشتار حاضر به صورت پرسش و پاسخ تنظيم شده و استفتائات مختلف مردم با استفاده از ادله فقهى پاسخ داده شده است.

گزارش محتوا

از ابتداى اين نوشتار سؤالات فقهى در زمينه‌هاى مختلف قضاى اسلامى مطرح و پاسخ اين سؤالات نيز ارائه شده است.

پرسش و پاسخ‌ها بيشتر ناظر به مسائل روز قضا بوده و مسائل مستحدثه فقهى را شامل مى‌شود.

برخى از مهم‌ترين سؤالات و استفتائات فقهى مطرح شده عبارتند از:

احكام بلوغ شرعى و سن بلوغ در مورد مجازات شخص مجرم، تخفيف مجازات براى شخص غير بالغ و ميزان اجازه حاكم اسلامى در اين زمينه، احكام ديه زن مقتول و ميزان ولايت اولياى دم در اين رابطه، نصف بودن ديه زنان نسبت به مردان، ميزان ديه قطع عضو زنان نسبت به مردان، ديه زنان در ماه‌هاى حرام سال، حكم عمل كردن قاضى به علم خود و موارد جواز و عدم جواز آن، سقوط يا عدم سقوط حد براى شخصى كه مرتكب گناه منجر به حد شده، ميزان قدرت حاكم براى عفو مجازات مجرمان، احكام مربوط به رجم (سنگ‌سار) و كيفيت آن، احكام و فروع مربوط به قصاص و موارد سقوط آن، احكام مربوط به اجراى حدود و تعزيرات توسط حاكم اسلامى، احكام مربوط به حبس و اختيارات قاضى و حكومت اسلامى در اين باره، ادعاى اعسار از سوى جانى و راه‌هاى اثبات آن، ديه قتل يك غير مسلمان يا مسلمان منحرف مانند بهائيان، كيفيت مجازات مجرم در حرم (مكه و بيت الله الحرام)، كيفيت مجازات مجرم مريض، كيفيت مجازات انواع سارقين، احكام دفاع از مال، جان و ناموس و ارتكاب قتل در چنين شرايطى، احكام معامله كردن با مجرمين و افراد محدور الدم، احكام مربوط به اختلافات زن و شوهر و فروع مرتبط به آن و مباحث متفرقه‌اى در باره اجراى احكام قضا توسط دولت اسلامى. منابع مورد استفاده نويسنده در پاورقى كتاب و فهرست تفصيلى مندرجات، در پايان آن آمده است.

جهت دانلود و مشاهده کتاب کلیک کنید

رياض الأبرار في مناقب الأئمة الأطهار، تألیف سید نعمت‌الله جزائری (1050-1112ق)، کتابی است پیرامون مناقب و زندگی‌نامه ائمه شیعه (به‌جز حضرت علی(ع))، به اضافه حضرت زهرا(ع) که به زبان عربی نوشته شده است.

ساختار

کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز و مطالب در سه جلد، تنظیم شده است.

این اثر، گرایشی حدیثی دارد و مؤلف در برخی موارد توضیحاتی پیرامون احادیث را ارائه کرده است. منبع نقل روایات در این کتاب، آثار کهن و متأخر شیعه است؛ هرچند غالب ارجاعات در پاورقی‌ها که به‌وسیله ناشر استخراج شده، به منابع یادشده در متن نیست.

توجه مؤلف در بیشتر موارد به آثار شیعه بوده، ولی گاه روایاتی هم از منابع یا محدثان اهل سنت نقل کرده است.

گزارش محتوا

در مقدمه، به موضوع کتاب اشاره شده است[۱].

با توجه به گرایش حدیثی مؤلف، کتاب شکل روایی به خود گرفته و با استفاده از منابع مختلف، روایات فراوانی درباره زندگی و مناقب ائمه(ع) نقل شده است. نویسنده در مواردی از کتاب به اظهار نظر نیز پرادخته و یا برخی از اخبار و گزارش‌ها را توضیح داده است.

هرچند از نام کتاب چنین برمی‌آید که مطالب آن، در مورد ائمه شیعه(ع) باشد، اما مناقب حضرت علی(ع) در آن ذکر نگردیده و مناقب حضرت زهرا(س) که جزء ائمه(ع) نمی‌باشد، در آن آمده است.

جلد اول، به مناقب و زندگی‌نامه حضرت زهرا(س) و حسنین(ع) اختصاص یافته است. از جمله مطالب مذکور در این جلد، عبارتند از: ولادت، اسماء، معجزات و مکارم اخلاقی حضرت زهرا(س)؛ ازدواج حضرت زهرا با حضرت علی(ع)؛ احوال فاطمه(س) پس از رحلت پیامبر(ص) و چگونگی محبان او در قیامت؛ ولادت حسنین و نقش انگشتری آنان؛ احوال امام مجتبی(ع)؛ عمر و شهادت آن حضرت(ع)؛ احوال امام حسین(ع) اعم از معجزات، احتجاجات با معاویه و خبردادن انبیا درباره شهادت ایشان؛ عظمت مصیبت سیدالشهداء(ع) و ثواب گریه بر وی؛ مقتل امام حسین(ع)؛ وقایع پس از عاشورا و احوال مختار و قیام او[۲].

جلد دوم، مناقب و زندگی‌نامه امام چهارم(ع) تا امام حسن عسکری را در خود جای داده است که از جمله مطالب آن می‌توان به امور زیر اشاره نمود: احوال امام سجاد(ع) از اسما و القاب، معجزات، دعاها، مکارم اخلاق، همسران و فرزندان، نوادگان خروج‌کننده علیه بنی‌امیه و بنی‌عباس؛ احوال امام باقر(ع) شامل اسما، ولادت و شهادت، مناقب، اصحاب و برخی اخبار؛ احوال امام صادق(ع) و کیفیت مواجهه با مخالفین و علمای آنان؛ احوال امام کاظم(ع)، اصحاب امام و احتجاجات هشام بن حکم، زندان‌های حضرت، ابطال مذهب واقفه پس از شهادت امام(ع)؛ احوال امام رضا(ع)، ماجرای ولایتعهدی، آثار و برکات روضه مبارکه آن حضرت؛ احوال امام جواد(ع)، ازدواج با ام‌الفضل و کیفیت شهادت؛ احوال امام هادی، عصر امام(ع)، جعفر کذاب و احوال امام حسن عسکری(ع)[۳].

جلد آخر نیز به مناقب امام مهدی(عج) و مسائل مربوط به ایشان اختصاص یافته است که از جمله آن‌ها عبارتند از: اخبار پیامبر(ص) و ائمه(ع) از قائم(عج)؛ دلائل شیخ طوسی بر غیبت امام(ع)؛ احوال سفرای امام(ع)؛ علت غیبت و علائم ظهور؛ وقایع هنگام ظهور؛ رجعت و چگونگی آن و نواب اربعه و جانشینان پس از او [۴].

وضعیت کتاب

فهارس هر جلد در انتهای همان جلد آمده است که عبارتند از: فهرست آیات، اشعار و موضوعات.

در پاورقی‌ها به ذکر منابع پرداخته شده است.

پانویس

1- مقدمه، ج1، ص11
2- ر.ک: متن کتاب، ج1
3- ر.ک: همان، ج2

    ر.ک: همان، ج3

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

جهت دانلود و مشاهده کتاب کلیک کنید

معرفى اجمالى

القول الفاصل في الرد على مدّعي التحريف، تألیف آيت‌اللّه سيد شهاب‌الدين مرعشى نجفى كتابى است كه در پاسخ به شبهۀ وقوع تحريف در قرآن كريم نوشته شده است. تحريف داراى اقسامى است؛ از جمله تحريف به نقصان كه طرفداران اين نظريه عقيده دارند، قرآنى كه در دسترس ما قرار دارد، تمام آنچه را كه بر پيامبر اكرم(ص) نازل شده است، در بر نمى‌گيرد، بلكه دچار نقص و كمبود است.

اين نقص و كمبود هم يا از ناحيه اسقاط مخالفين و معاندين ناشى مى‌شود و يا به وسيلۀ عوامل طبيعى كه در روند جمع‌آورى قرآن اتفاق افتاده صورت گرفته است.

از جمله كسانى كه به اين نظريه قائل است، مرحوم ميرزا حسين نورى متوفاى 1320 هجرى قمرى است كه كتاب «فصل الخطاب في تحريف الكتاب» را در همين زمينه به رشته تحرير درآورده است. وى در اين كتاب دوازده دليل بر وقوع تحريف در قرآن كريم برشمرده و نسبت به ادله معتقدان به عدم وقوع تحريف پاسخ‌هايى سست و بى‌پايه ارائه مى‌كند.

بسيارى از علماء و دانشمندان مسلمان به ويژه شيعه در ردّ اين كتاب آثارى از خود به يادگار گذاشته‌اند. از جمله مرحوم آيت‌اللّه سيد شهاب‌الدين مرعشى نجفى كه رساله حاضر را در نقد و ردّ كتاب ميرزاى نورىتحرير نموده است.

ساختار و گزارش محتوا

كتاب؛ مشتمل بر مقدمه‌اى از محقق اثر مى‌باشد كه در آن به بيان اقسام تحريف و معرفى رساله مورد نظر پرداخته شده است. سپس مقدمه مؤلف و مطالب كتاب طى 4 عنوان ذيل به همراه يك خاتمه آمده است:

1-تفصيل الاجوبة عن روايات التحريف، 2-ادلة على عدم التحريف، 3-دلائل 4-دلائل مدعي التحريف و الجواب عنها 5-ادلة التحريف غير ما مرّ. ذيل اين عنوان اخير سه دليل و پاسخ مؤلف از آنها بيان شده است.

اين رساله بخشى هم با عنوان «المتفرقات في علوم القرآن و اصول الفقه» دارد كه به مباحثى؛ چون: تناسب الآيات و السور، الوقف و الابتداء، انواع الوقف و غيره پرداخته است. در پايان هم منابع رساله يادآورى شده است.

مؤلف معتقد است، عمده دلايلى كه صاحب «فصل الخطاب» در اثبات مدعاى خويش بدان‌ها استناد جسته رواياتى است كه بيش از نيمى از آنها ضعيف السند هستند، چرا كه توسط غاليان و يا ناصبيان وضع و جعل شده‌اند. از اين‌رو به هيچ وجه قابل اعتماد نيستند.

مؤلف در بخشى از اين رساله به ارائه جواب‌هايى مفصل در قبال اين روايات مى‌پردازد و آنها را سندا و دلالتا مورد خدشه قرار مى‌دهد. سپس در ادامه دلائل عدم وقوع تحريف در قرآن، دلائل مدعيان تحريف و ردّ اين دلائل را يادآور مى‌شود.

در پايان رساله برخى مباحث علوم قرآنى نظير تناسب آيات و سوره‌ها، وقف و ابتداء، انواع وقف، اختلاف قرائات نيز بيان شده است.

نسخه‌شناسى

اين رساله به قلم مرحوم آيت‌اللّه سيد شهاب‌الدين مرعشى نجفى نگاشته شده و توسط آقاى محمدرضا جديدى‌نژاد مورد تحقيق و پژوهش قرار گرفته است. پژوهشگر اين رساله تعليقات مفصلى نيز در پاورقى رساله براى مزيد اطلاع خوانندگان ضبط كرده است.

اين رساله در قطع رقعى با جلد شوميز در 72 صفحه نخستين بار در سال 1424 هجرى قمرى از سوى انتشارات كتابخانه بزرگ آيت‌اللّه مرعشى نجفى منتشر شده است.

جهت دانلود و مشاهده کتاب کلیک کنید

معرفى اجمالى

موعودنامه فرهنگ الفبايى مهدويت، اثر مجتبى تونه‌اى، مجموعه‌اى است كه به موضوع حضرت مهدى(عج)، غيبت، انتظار، ظهور، رجعت و ديگر مسائل جانبى مهدويت پرداخته است.

كتاب به زبان فارسى و در سال 1383ش نوشته شده است.

انگيزه تأليف، تلاش جهت گسترش و تعميق فرهنگ مهدويت ميباشد.

تلاش نويسنده و استفاده از منابع فراوان جهت گردآورى مجموعه‌اى نسبتاً كامل از واژه‌هاى مربوط به موضوع مهدويت، باعث اهميت كتاب شده است.

ساختار

كتاب با مقدمه مؤلف آغاز شده و مباحث با استناد به آيات قرآن، منابع روايى و تاريخى و بر اساس حروف الفبا، در سى و دو قسمت، به هفتصد و نود موضوع درباره مهدويت و مسائل مربوط به آن، پرداخته است.

در اين فرهنگ، موضوعاتى چون آينده جهان در عصر ظهور، ابدال، اقامتگاه امام مهدى(عج) توقيعات، رجعت، مهدويت، نشانه‌هاى ظهور، كارگزاران امام مهدى(عج)، زمامداران آخرالزمان و صدها موضوع ديگر مطرح شده است.

ملاقات سيد بحرالعلوم، ملاقاتى از علامه حلى، ملاقات راشد همدانى، ملاقات ابوراحج همدانى، تشرف حاج على بغدادى و ملاقات مقدس اردبيلى، فريادرس امام زمان(عج)، ملاقات با امام زمان(عج) در كربلا، قرار سبز، ديدن حضرت در حال طواف، خورشيد سحر و منتظران به صف شويد برخى از عناوين مهم كتاب است.

سعى نويسنده بر آن بوده تا مطالب خلاصه باشد و به جهت قابل استفاده بودن براى توده مردم، به ترجمه روايات اكتفا شده است.

گزارش محتوا

نويسنده در مقدمه به دنبال اثبات اين نكته است كه امامت يكى از نعمت‌هاى بزرگ الهى بوده و شناساندن نعمت حضرت ولى عصر(عج)، قدردانى از نعمت الهى را به دنبال دارد و جامعه قدردان از نعمت امامت، مرهون لطف حضرت حق قرار خواهد گرفت.

وى معتقد است امام‌شناسى، علاوه بر نعمت‌شناسى و قدرشناسى، خداشناسى را در پى داشته و هيچ چيز مهم‌تر از معرفت خدا نيست.

در بخش «الف»، موضوعاتى از قبيل آثار ظهور، آرماگدون، آخرالزمان، آزمون غيبت، آداب ملاقات با امام زمان(عج)، آدينه و ساير موضوعات مربوط كه با اين حرف آغاز مى‌شود، بررسى شده است.

در بخش آثار انتظار چنين آمده است كه كسى كه انتظار قيام مصلح جهانى را دارد، در واقع، انتظار انقلاب و تحولى را دارد كه وسيع‌ترين و اساسى‌ترين انقلاب‌هاى انسانى در طول تاريخ بشر است؛ انقلابى كه همه شؤون زندگى انسان‌ها را شامل مى‌شود. نويسنده معتقد است كه انتظار از دو عنصر نفى و اثبات تشكيل شده است كه عبارتند از ناراحتى از وضع موجود و علاقه به وضعيت بهتر.

از جمله آثارى كه وى براى انتظار برشمرده، مى‌توان به موارد زير اشاره كرد:

- خودسازى فردى؛ چرا كه براى تحقق بخشيدن به چنين انقلاب عظيمى، مردانى بزرگ، نيرومند، خودساخته، شكست‌ناپذير و داراى بينش عميق لازم است.
- خودسازى اجتماعى؛ زيرا در ميدان مبارزه، هيچ فردى نمى‌تواند از حال ديگران غافل بماند، بلكه موظف است هر نقطه ضعفى را كه در هر جا مى‌بيند، اصلاح كرده و هر موضع آسيب‌پذيرى را ترميم نمايد.
- حل نشدن در فساد محيط و عدم تسليم در برابر آلودگى‌هاى جامعه؛ زيرا هنگامى كه فساد فراگير مى‌شود و بيشتر مردم را به آلودگى مى‌كشاند، گاهى افراد پاك در يك بن بست روانى قرار مى‌گيرند.
- پايدارى در برابر فساد رهبرى‌هاى فاسد و مبارزه با فساد. نويسنده معتقد است كه هر كس سرگذشت دستگاه‌هاى جبار بنى‌اميه، بنى‌عباس، امويين اندلس، سلاطين عثمانى و ديگر كسانى را كه بر جوامع مسلمان به اسلام و حاكم مسلمانان، در هند، ماوراءالنهر، ايران، مصر، شام و نقاط ديگر جهان مسلط شدند بخواند، مى‌فهمد كه كه وضع نااميد كننده‌اى پيش آمد كه اهداف واقعى و اصولى اسلام، بيشتر از رسميت افتاده و اصلا مطرح نبوده است و تنها چيزى كه مسلمانان را در برابر اين وضعيت نگاه داشت، وعده‌هاى قرآن و پيامبر(ص) بود كه: اين دين از بين نمى‌رود و آينده از آن اسلام است.

زياد شدن نعمت‌ها، زنده كردن امر ائمه(ع)، مايه دفع بلا بودن، زياد شدن اشراف نور امام(ع) در دل انسان، آمرزش گناهان، پيروى از پيغمبر(ص) و امامان(ع)، رسيدن به نصرت و يارى خداوند و پيروزى بر دشمنان با كمك او، در امان ماندن از عقوبت‌هاى اخروى، محبوب شدن نزد خداوند، در امان ماندن از تشنگى روز قيامت، دورى از غصه‌ها، كامل شدن ايمان و تعظيم شعائر خداوند؛ از جمله آثارى هستند كه براى دعاى فرج معرفى شده‌اند.

در بخش «ب»، به بابا فغانى شيرازى، باب لُد، باران بى‌موقع، باسط، باسك، باقطانى، باهله، بداء، بيداء، بكمينابدو، بنى قنطوره و... اشاره شده است.

از جمله كلمات اين قسمت، «بنى شيبه» است. شيبه شخصى است كه در فتح مكه مسلمان شد و پيامبر(ص) او را كليددار كعبه كرد و طايفه بنى‌شيبه تا مدت‌ها كليددار و پرده‌دار خانه خدا بودند. نويسنده درباره اين قوم به حديثى اشاره كرده بدين مضمون كه نخستين رويارويى، برخورد حضرت مهدى(عج) با اين قوم است. آن حضرت دست‌هاى ايشان را قطع كرده و بر كعبه مى‌آوزيد و از سوى حضرت اعلام مى‌شود كه اينان دزدان خانه خدايند.

در «پ»، به پاتيكل، پرچم پيش از قيام، پيراهن حضرت، پيروان اديان، پيش‌گويى‌هاى مربوط به آرماگدون، ولادت حضرت، نوسترآداموس و پيش‌گويى‌هاى واقع شده اشاره شده است.

تابوت سكينه، تجديد دين، تخريب مساجد، تهران در آخرالزمان، توقيع اسحاق بن يعقوب تناثر نجوم در «ت»، ثائر، ثوّيه در «ث» و جابلسا، جاروديه، جبير بن خابور، جزيره خضراء، جمكران، جوار الكنس، جيش الغضب در حرف «ج» آمده است.

در بخش«ح»، در مورد «حزقيال نبى» چنين آمده است كه ايشان از انبياى پيرو تورات بوده كه در كتاب خويش، درباره ظهور حضرت مهدى(عج)، سرنوشت رژيم اسرائيل، جهانى شدن آيين توحيد و اجراى احكام و حدود الهى در عصر حضرت، خبرهايى آورده است.

در بخش «خ» در رابطه با «خزيمه»، آمده است كه وى فرمانده سپاه سفيانى و عنصر پليدى از امويان است. دوازده هزار نفر از سپاه سفيانى به سوى مكه و مدينه حركت مى‌كنند كه وى پرچمدار آن سپاه است. چشم چپ او كور بوده و پرده سفيدى روى چشمش را گرفته است. او قساوت پيشه‌اى است كه مردم را مثله كرده و همه جرا مى‌كوبد تا وارد مدينه گردد.

در بخش «دال»، به داورى حضرت مهدى(عج) اشاره شده است. داورى ائمه(ع) در ميان كليميان با تورات‌شان و در ميان مسيحيان با انجيل‌شان بوده و نويسنده معتقد است حضرت مهدى(عج) نيز براى اتمام حجت و رفع عذر، با پيروان همه اديان، با كتاب‌هاى آسمانى خودشان بحث و محاجه كرده، نويدهاى موجود در كتاب‌هاى هر آيينى را كه از آمدن مصلح جهانى خبر داده‌اند، به آنها يادآورى مى‌كنند.

در «ذ» از ذوالفقار نام برده شده است. ذوالفقار نام شمشير پيامبر(ص) است كه حضرت حجت(عج) هنگام ظهور آن را همراه خود دارد. نويسنده روايتى از اميرالمؤمنين نقل كرده كه در آن جبرئيل به پيامبر(ص) خبر مى‌دهد در يمن بتى است از سنگ كه در قابى آهنى قرار دارد و ايشان حضرت على(ع) را براى آوردن آن به يمن مى‌فرستند. پس از آوردن، آن آهن به عمر صيقل داده شده و از آن دو شمشير ساخته مى‌شود: «ذوالفقار» و «مخذوم». پيامبر(ص) مخذوم را خود برداشته و ذوالقفار را به على(ع) مى‌دهد.

رحبه، رشيق، رضوى؛ زنج، زند، زَوراء؛ سبيكه، سدره المنتهى، سطيح كاهن؛ شاكمونى، شروسى، شلمغانى؛ صائد بن صيد، صائديه، صفنيا؛ ضحى، ضياء؛ طالب آملى، طالب تراث، طالقان؛ ظريف، ظهور؛ عاشوراء، عبقرى الحسان، عصايب؛ غار انطاكيه، غايه الطالبين، غضباء؛ فارِس الحجاز، فتن و ملاحم، فتنه سرّا؛ قبيله كلب، قرامطه، قصيده ابن عرنس؛ كافور بن ابراهيم، كبريت احمر، كذّاب مفتر؛ گات‌ها، گنج‌هاى نهفته، گريه براى حضرت؛ لسان الصدق، لواء اعضم، لنديطارا؛ ماريه، ماشع، ماء معين؛ ناقو، نور الاتقياء، نُقَبا؛ وادى السلام، واقيذ، وقاتون؛ هاليوود و آخرالزمان، هزاره‌گرايى، هوشع نبى و يالثارات الحسين(ع)، يأجوج و مأجوج و ينابيع الموده از ديگر واژگانى هستند كه پيرامون آن‌ها بحث و بررسى صورت گرفته است.

اين مجموعه، سعى در شناساندن بيشتر حضرت مهدى(عج) در تمامى عرصه‌هاى مهدوى؛ از جمله شخصيت ايشان داشته و مى‌توان آن را دايرةالمعارفى جامع و در عين حال موجز در اين باره دانست.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مأخذ مورد استفاده مؤلف در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص دارد.

منابع

مقدمه و متن كتاب.
- پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(عليه‌السلام) و مهدويت»، قم، مؤسسه اطلاع رسانى اسلامى مرجع، ج2 ص852.
- سايت خبرى آينده روشن. 

جهت دانلود و مشاهده کتاب کلیک کنید

معرفى اجمالى

تاريخ عصر غيبت: نگاهى تحليلى به عصر غيبت امام دوازدهم(عج) اثر مسعود پورسيد آقايى، رضا جبارى، حسن عاشورى و سيد منذر حكيم، كارى گروهى است كه در ابتدا به سفارش «مركز جهانى علوم اسلامى» براى تدريس «تاريخ عصر غيبت» آماده شده و خلاصه آن با نام «درسنامه تاريخ عصر غيبت» در آن مركز تدريس شده است. پس از چند سال متن كامل كتاب با اصلاحات و اضافاتى براى استفاده عموم و به عنوان كتاب كمك درسى منتشر شد.
كتاب نگاهى است از منظر تاريخى و تلاشى است در جهت تحليل و بررسى تاريخ غيبت صغرى و كبراى امام دوازدهم(عج) كه به زبان فارسى در سال 1379ش تدوين شده است.

ساختار

كتاب مشتمل بر يك پيشگفتار و نه فصل است كه در قالب توصيفى-تحليلى ارائه گرديده است. هر يك از فصول كتاب مشتمل بر بخش‌هايى است و خلاصه مطالب هر فصل، در انتهاى آن آمده است.
نويسندگان از دو منظر اعتقادى و تاريخى زمينه‌هاى غايب شدن امام زمان(ع) را بررسى كرده‌اند. آنها در اين اثر به زندگينامه امام زمان(ع)، منابع مطالعه عصر غيبت، وضعيت سياسى، اجتماعى و فرهنگى عصر عباسيان و تاريخ شيعه در آن عصر از جهات مختلف اشاره دارند.
پيشگويى‌هاى مربوط به غيبت و زمينه‌سازى اهلبيت(ع) و پيامبر اكرم(ص)، نهاد وكالت در عصر غيبت و فعاليت وكيلان امام زمان(ع) و مدعيان وكالت، فلسفه غيبت، نواب اربعه، سيرت و آثار مهدى(ع) و نيز وضعيت شيعه از نظر سياسى، اجتماعى و فرهنگى در عصر غيبت كبرى از مباحث مهم كتاب است.

گزارش محتوا

براى بررسى زمينه‌هاى تاريخى اين غيبت، تكوين و سير تكاملى آن و نقش نهاد وكالت در ايام غيبت، در فصل اول كتاب، منابع و مآخذ بحث مورد شناسايى و بررسى قرار گرفته است. اين منابع سه گروه است:
الف) كتاب‌هاى نوشته شده در موضوع غيبت: 1- آنچه در طول زندگى يازده امام(ع) تا شهادت امام حسن عسکری(ع) نوشته شده مانند: المشيخة و الملاحم، 2- كتاب‌هايى كه در طول غيبت صغرى نگارش يافته: الغيبة و الحيرة و الكافى، 3- آنچه از آغاز غيبت كبرى نوشته شده است: كمال‌الدين و تمام النعمة و الارشاد .
ب) كتاب‌هاى رجالى: الفهرست و الرجال شيخ طوسى.
ج) كتاب‌هاى تاريخى: تاريخ طبرى و مروج الذهب .
فصل دوم كتاب مرورى است خلاصه بر زندگانى آنحضرت از هنگام تولد و حوادث پس از آن تا مراحل مختلف حيات آن امام(ع). زندگانى آنحضرت داراى چندين دوره است: اختفاء به مدت پنج سال، غيبت صغرى به مدت هفتاد سال و غيبت كبرى.
در فصل سوم، براى پى بردن به علل و زمينه‌هاى غيبت و دست يافتن به تحليلى جامع و صحيح، مرورى شده است بر وضعيت سياسى- اجتماعى و فكرى عصر عباسيان دوم و دوره مركزيت سامرا در آستانه غيبت امام زمان(عج).
آنچه از «وضعيت سياسى» و ويژگى‌هاى آن در اين دوران ذكر شده عبارتند از: انتقال مركز خلافت از بغداد به سامرا، نفوذ و تسلط تركان، عزل و نصب‌هاى پى درپى، نفوذ زنان در دستگاه خلافت، ستمگرى وزرا و امرا، فتنه‌ها و آشوب‌هاى داخلى، قدرت يافتن و خودمختارى مناطق تحت نفوذ و تغيير ماهيت و اهداف فتوحات.
در «وضعيت اجتماعى» اشاره‌اى شده است به دوقطبى شدن جامعه و تقسيم آن به لحاظ اقتصادى به دو قشر محروم و برخوردار؛ ازاين‌رو، مقايسه‌اى شده است بين زندگى خلفا، وزرا، امرا و جشن‌هاى افسانه‌اى آنان با فقر و سيه‌روزى مردم.
در «وضعيت فكرى» مروى شده است به مهمترين ويژگى اين دوره كه همان چرخش فكرى آشكار متوكل از «اعتزال» به «اهل حديث» و سركوبى معتزله و قدرت بخشيدن به اهل‌سنت و جماعت بود. از علل و انگيزه‌هاى آن نيز گفتگو شده است.
فصل چهارم، مرورى است به وضعيت فكرى و سياسى- اجتماعى شيعه در آستانه عصر غيبت، به عنوان يكى از مهم‌ترين گروه‌هاى اسلامى و قوى‌ترين احزاب مخالف حكومت.وضيعت فكرى و سياسى- اجتماعى شيعه و رهبرى آن در اين دوره داراى ويژگى‌هاى خاصى است.
به لحاظ «فكرى» اصول و احاديث شيعه، ضبط و نگهدارى شده و شيوخ و رجالى تربيت يافته‌اند تا در بحران‌ها و حوادث ره‌گشاى مسائل باشند. حفظ اسلام از دستبرد منحرفان، روشنگرى و موضع‌گيرى‌هاى بجا، پاسخ‌گويى به مشكلات فكرى و فقهى و ايجاد آمادگى براى پذيرش غيبت از جمله اقدامات ائمه(ع) در اين دوران است.به لحاظ «سياسى»، رهبرى شيعه به اجبار از مدينه به سامرا آورده شده و تحت نظارت شديد به‌سر مى‌برد. عسكريين(ع) با پيش‌گرفتن سياست «تقيه» به تقويت و گسترش سازمان وكلا مى‌پردازند.
از نظر «اجتماعى»، شيعيان در فقر، فشار و اختناق به‌سر مى‌برند و رهبرى شيعه على‌رقم ممانعت از تماس مردم با آنان از نفوذ زيادى برخوردار است.
در فصل پنجم، زمينه‌سازى معصومين(ع) براى ورود شيعه به عصر غيبت توضيح داده شده است.
روشنگرى‌هاى رهبران معصوم(ع) درباره مسأله مهدويت، از بخش‌هاى انكارناپذير تاريخ تشيع است. ويژگى خاصى كه به عصر عسكريين(ع) مربوط مى‌شود، اقدامات ويژه‌اى است كه آن دو بزرگوار براى آماده سازى شيعيان در ورود به عصر غيبت انجام دادند؛ تبيين نزديكى ولادت حضرت مهدى(عج)، كيفيت آغاز غيبت، تاريخ آن و كاهش ارتباط مستقيم با شيعيان از جمله اين اقدامات بود.
در فصل ششم، با توجه به جايگاه خاص سازمان وكالت در عصر غيبت، اقدامات عسكريين(ع) در تقويت و گسترش اين سازمان حائز اهميت است؛ لذا در اين فصل نگاهى مستقل به اين سازمان مهم، آغاز و انجام آن و نحوه فعاليت آن در عصر غيبت و قبل از آن شده است.
فصل هفتم، حوادث و رويدادهاى دوران غيبت صغرى را طى نه گفتار مورد بررسى و تحقيق قرار داده است: وضعيت سياسى، اجتماعى و فكرى اين دوران، تاريخ غيبت و كيفيت آغاز آن، فلسفه غيبت، و ويژگى‌هاى عصر غيبت صغرى از جمله اين ويژگى‌هاست.
در بُعد «فكرى»، دو ويژگى عمده از مختصات اين دوره است: پيدايش مكتب فكرى اشعرى كه جلوه ديگرى از مكتب اهل حديث است و جمع‌آورى و تدوين كتب روايى.
درباره فلسفه غيبت، با استفاده از روايات چند چيز بيان شده است؛ همانند سرّى از اسرار الهى، آزمايش و غربال انسان‌هاى صالح، ستم‌پيشه بودن انسان‌ها، آزادى از يوغ بيعت با طاغوت‌هاى زمان و حفظ جان امام(عج).
فصل هشتم، به عصر غيبت كبرى اختصاص دارد كه با صدور توقيعى از جانب امام(عج) به آخرين سفير خود، پس از درگذشت او به عنوان آخرين نائب، فرا مى‌رسد.
در فصل هشتم كتاب به عنوان مهم‌ترين مباحث اين دوره، مرورى خلاصه به چهار بحث شده است: تاريخ شيعه، نهضت‌ها و دولت‌هاى شيعى در عصر غيبت كبرى، مبارزات فكرى و سياسى علماى شيعه دراين عصر، دوره‌هاى مرجعيت دينى و سياسى در اين دوران و مدعيان مهدويت در عصر غيبت صغرى و كبرى.
فصل نهم، به بيان سيرت و آثار امام مهدى(عج) اختصاص دارد. سيرت ايشان از دو زاويه مورد بررسى قرار گرفته است:
الف) در «عصر غيبت» امام(عج) در ميان جامعه و مردم حضور دارد، از احوال ايشان باخبر است و در حفظ و نجات آنان سعى وافر دارد.
ب) در «دوران ظهور» از سيرت تربيتى، اخلاقى، مديريتى ويژه‌اى برخوردار است كه توجه به آنها مى‌تواند الگوى خوبى براى پيروان باشد.
از امام(عج) عليرغم محدوديت‌هاى فراوان، آثار گران‌بهاى زيادى به يادگار مانده است. از جمله دعاها و توقيعات آنحضرت است كه توضيحاتى در مورد هريك داده شده است.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع در انتهاى كتاب آمده است.
توضيحات مربوط به مطالب، با عنوان پى‌نوشت‌ها در آخر هر فصل بيان شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.
«امام مهدى(عج) در آينه قلم، كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(ع) و مهدويت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، جلد1 ص635.

جهت مشاهده و دانلود کتاب کلیک کنید

معرفى اجمالى
" براهين الحج للفقهاء والحجج " تأليف آیت‌الله رضا مدنى كاشانى، در چهار جلد تدوين شده و كليه احكام و مناسك حج را با رويكردى فقهى از آيات و روايات استخراج نموده است.
نگارنده در تبيين اين احكام به ديدگاه‌هاى فقهى فقهاى معروف شيعه نيز استناد كرده و اقوال آنان را مطرح مى‌نمايد.
انگيزه تأليف
هدف از تأليف اين نوشتار گردآورى آيات، روايات و ديدگاه‌هاى فقهى فقها در مورد احكام و مناسك حج مى‌باشد.
ساختار
نگارنده به شيوه استدلالى سعى كرده است كليه ابعاد مختلف حج را بررسى نموده و پس از ذكر ادله فقها در هر مسئله‌اى از مسائل حج، ديدگاه خود را همراه با ذكر دليل فقهى آن ارائه نمايد.
گزارش محتوا
در جلد اول از اين مجموعه چهار جلدى نگارنده به وجوب حج بر مستطيع و شرايط وجوب حج و مفهوم و مصاديق استطاعت مى‌پردازد و شرايط بلوغ در حج و حج آوردن شخص مملوك و عبدرا بررسى نموده است. وى همچنين ديگر شروط استطاعت از لحاظ مالى و از لحاظ امنيت راه و استطاعت بدنى را بررسى نموده و شرايط حج نيابتى و حجى كه از طريق نذر و قسم واجب مى‌شود را بيان مى‌كند.
قضاى حجى كه به عهده ميت بوده و شرايط اجير گرفتن براى آن از مباحث پايانى جلد اول است.
در جلد دوم و سوم ادامه شرايط وجوب حج و سپس احكام و مناسك آن از جمله واجبات اعمال حج مانند احكام و فروعات فقهى مربوط به احرام و محرمات احرام و كفارات مربوط به ارتكاب محرمات در حال احرام بيان مى‌شود. سپس مكروهات و مستحبات احرام و فرق بين احكام احرام در حج و عمره تبيين مى‌گردد. وقوف در عرفات و مشعرالحرام، رمى جمره و قربانى كردن و احكام آن از ديگر مباحث ارائه شده در جلد سوم مى‌باشد.
در جلد چهارم كتاب برخى از اعمال ديگر حج مانند حلق و تقصير، احكام طواف، نماز طواف، طواف نساء، سعى بين صفا و مروه و بيتوته كردن در عرفات احكام زياده و نقصان در طواف و سعى و انجام دادن اعمال حج به ترتيب خاص و عدم تقدم و تأخر آنها بر يكديگر مورد بحث قرار گرفته و فروعات فقهى آنها بيان گرديده است. در بيان هر يك از اين مسائل و احكام نگارنده نخست ديدگاه فقهى علماى اماميه را منعكس كرده و پس از آن ادله فقهى آنها را بيان و در ادامه ديدگاه‌هاى خود را مطرح مى‌كند.
وى در برخى از موارد اشكالاتى بر قول بعضى از فقهاى اماميه وارد مى‌كند و تبصره‌ها و تكمله‌هايى به آنها اضافه مى‌نمايد و در برخى از موارد نيز به صحت استناد روايات وارده ايراداتى گرفته و از لحاظ سند و دلالت به بررسى روايات نيز مى‌پردازد و در پاورقى كتاب آدرس روايات مورد استناد را مى‌آورد.

جهت دانلود و مشاهده کتاب کلیک کنید